Pętla tramwajowo-autobusowa Głębokie

* * *

Opracowanie tematu na podstawie materiałów z archiwów MZK Szczecin, biuletynów informacyjnych wydawanych WPKM, MZK, ZKM również informacji ze strony nowo powstałej spółki miejskiej - Szczecińskie Inwestycje Miejskie oraz informacji własnych. Zdjęcie z 1964 roku, autor nieznany, archiwum Tramwajów Szczecińskich.

foto: Janusz Światowy, pętla Głębokie 2012 rok

Pętla na Głębokim znajduje się w willowej części miasta na osiedlu Głębokie - Pilchowo, położonej w dolinie u podnóża Wzgórz Warszewskich na terenie Puszczy Wkrzańskiej (Parki Leśne Głębokie i Arkoński) przy jeziorze noszącym taką samą nazwę, na skrzyżowaniu ulic Wojska Polskiego, Zegadłowicza, Miodowej i Kupczyka.

W lipcu 1955 roku "jedynka" pojechała po wydłużonej trasie do Głębokiego (odcinek torów od Toru Kolarskiego do jęz. Głebokiego). Otwarcie uświetniły nowo dostarczone wagony typu N.

Jednakże od 1928 roku na ulicach Szczecina pojawił się również autobus w komunikacji miejskiej i między innymi również odjeżdżał z końcowego przystanku linii tramwajowej do Tanowa. Więc można powiedzieć, że była to pętla tramwajowo - autobusowa.

foto: z książki "50 Jahre Stettiner Strassenbahn 1879-1929"

Położono nowe tory do Głębokiego. Były przedłużeniem istniejącej dawnej linii, która kończyła się u wylotu Aleja Wojska Polskiego patrząc od strony północnej. Przedłużenie torów do Głębokiego umożliwiło zasiedlenie niewykorzystywanych zasobów mieszkaniowych osiedla willowego, stojących do tej pory jako pustostany. Linia jeżdżąca tą trasą była oblegana szczególnie w porze letniej ze względu na istniejące jezioro. Położenie torów do Głębokiego zakończono pętlą tramwajową.

foto: Janusz Światowy, pętla Głębokie 2006 rok

Nie każdy wie, że na pętlę Głębokie zajeżdżały duże czteroosiowe wagony typu L. Były, to wagony motorowe z początku naszego wieku. Wagony te były charakterystycznym widokiem na szczecińskich torowiskach na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych. Można było je spotkać na różnych liniach - częste wykolejenia na ostrzejszych łukach sprawiły, że skierowano je głównie do obsługi linii 1: Głębokie - Potulicka.

archiwun: Tramwaje Szczecińskie, pętla Głębokie 1964 rok

W 1964 roku pracownicy zajezdni Pogodno wybudowali w czynie społecznym wiatę przystankową na pętli Głębokie. Była, to zadaszona tzw. "poczekalnia" na podstawie betonowej. Boki i tył "poczekalni" wykonano ze szkła zbrojonego. Taki układ chronił pasażerów przed deszczem i wiatrem.

foto: Janusz Światowy, pętla Głębokie 2016 rok

26 kwietnia 1965 roku zmieniona została trasa linii 1 i 9 od tego dnia linia 1 jeździ na trasie Stocznia Szczecińska – Głębokie, a linia 9 - Potulicka – Głębokie. W chwili obecnej z pętli korzystają tramwaje linii 1 i 9 oraz linii autobusowych 103 i 106.

foto: Janusz Światowy, pętla Głębokie 2011 rok

29 czerwca 2016 roku na stronie UM ukazało się ogłoszenie o przetargu na wykonanie dokumentacji projektowej wraz z pełnieniem nadzoru autorskiego dla zadania: Węzeł przesiadkowy Głębokie - modernizacja skrzyżowania przy al. Wojska Polskiego, Zegadłowicza, Kupczyka, Miodowa wraz z remontem ulicy Kupczyka do granic administracyjnych Szczecina. Termin nadsyłania ofert do 12 lipca 2016 roku.

Wykonawcą dokumentacji zostało Biuro Projektów Budownictwa Komunalnego S.A. z Gdańska, która chce ją wykonać za kwotę 1 085 106,00 złotych. Na wykonanie dokumentacji oraz uzyskanie decyzji na prowadzenie robót budowlanych, wykonawca ma 14 miesięcy od dnia podpisania umowy. Firma z Gdańska zgłosiła się jako jedyna chętna na wykonanie dokumentacji. Wybór ogłoszono 27 lipca 2016 roku.

Jednocześnie UM w dniach 12 grudnia 2016 – 11 stycznia 2017 roku zarządził konsultacje. Ich celem było zebranie propozycji zmian, opinii oraz uwag dotyczących projektowanej pętli od mieszkańców Szczecina, jak powinien wyglądać układ przystanków, czy rondo byłoby lepsze niż tradycyjne skrzyżowanie?

foto: Janusz Światowy zjazd do zajezdni Pogodno 2018 rok

foto: Janusz Światowy przed zajezdnią Pogodno 2018 rok

W dniach 13 października 2018 - 15 lutego 2019 roku roku zawieszono kursowanie linii 1 i 9 do pętli na Głębokim z powodu następnego etapu budowy ronda na skrzyżowaniu ulic Arkońskiej, Wojska Pilskiego i Szafera.

Tramwaje tych linii dojeżdżały z pasażerami tylko do przystanku Unii Lubelskiej. Nawrót tramwajów w stronę centrum odbywał się przez teren zajezdni Pogodno, jako przejazd techniczny. Na czas przebudowy uruchomiono linię zastępczą 809 kursującą na trasie Wernyhory - Głębokie Kąpieliskowa.

wizualizacja: Urząd Miasta rondo Głębokie

16 września 2019 roku, nowo powstała spółka Szczecińskie Inwestycje Miejskie ogłosiła przetarg na przebudowę pętli „Głębokie” i skrzyżowania alei Wojska Polskiego, z ulicami Kupczyka, Miodowej i Zegadłowicza na czterowlotowe rondo turbinowe oraz samej ulicy Kupczyka do granic miasta. Otwarcie ofert miało nastąpić 21 października 2019 roku, czas realizacji zadania to 24 miesiące.

W przedłużonym o kilka dni, do 31 października 2019 terminie swoje oferty złożyły Budimex S.A. z Warszawy (całe to to przedsięwzięcie wycenił najdrożej, bo na 83 556 412,89 zł), konsorcjum polsko-hiszpańskich spółek Roverpol z Warszawy i - Rover Infraestructuras SA z Walencji (wynagrodzenie skalkulowało na 77 367 000 zł) oraz pruszkowski Strabag (podał cenę 65 808 473,15 zł). W pozostałych kryteriach, branych pod uwagę przy weryfikacji i ocenie ofert, wszystkie zainteresowane podmioty zaproponowały udzielenie okresu gwarancji i rękojmi na wykonane przez siebie roboty na 6 lat.

Spółka Szczecińskie Inwestycje Miejskie przeanalizowała złożone oferty i 6 grudnia 2019 roku ogłosiła wybór oferty na powyższe zadanie. Została wybrana firma Strabag Sp. z o.o. z Pruszkowa. 20 grudnia 2019 podpisano umowę ( w imieniu miasta podpisał ją Michał Przepiera, zastępca prezydenta Szczecina, a ze strony firmy "Strabag" dyrektor Stanisław Buca. Firma Strabag Sp. z o.o.), a 8 stycznia 2020 przekazano plac budowy. Projekt objęty był dofinansowaniem w ramach Strategii Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego. Firma miała 24 miesiące na wykonanie zadania

Z powodu przejścia do kolejnego etapu przebudowy węzła przesiadkowego Głębokie od 1 sierpnia 2020 roku do odwołania wstrzymany został ruch tramwajów na odcinku Rondo Olszewskiego – Głębokie. W związku z tym, tramwaje linii 1 i 9 kursowały na normalnej trasie od pętli „Potulicka” do przystanku „Rondo Olszewskiego”, a następnie skierowane zostały przez ulicę Arkońską do pętli „Las Arkoński”. W zastępstwie uruchomiono linie autobusową 809 kursująca do Głębokiego.

wizualizacja: Urząd Miasta pętla Głębokie

W ramach inwestycji powstała nowa pętla tramwajowo-autobusowa z peronami tramwajowo-autbusowymi door to door, miejscami postojowymi kiss&ride, stanowiskami do postoju taksówek, parkingiem rowerowym, stanowiskiem wypożyczalni roweru miejskiego.

Na terenie pętli zamontowano 8 dwustronnych wiat przystankowych wraz elementami małej architektury, takich jak ławki, przysiadki i kosze na śmieci. Na pętli postawiono nowy budynek socjalny z poczekalnią dla pasażerów. Węzeł został wyposażony w System Informacji Pasażerskiej oraz system zasilania telefonów komórkowych – ładowny poprzez panele słoneczne. Inwestycja objęła również budowę parkingu z zachowaniem walorów parkingu leśnego i okolicznego drzewostanu.

Koszt inwestycji to 65 808 473,15 zł z czego 26 428 291,31 zł pochodzi z funduszy unijnych dostępnych z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2014-2020. Miasto zwiększyło unijne dofinansowanie na ten cel, rezygnując z budowy drogi rowerowej wzdłuż całej alei Wojska Polskiego.

Po przeprowadzonych próbach technicznych na przebudowanej od podstaw pętli w dniu 27 listopada 2020 dopuszczono ją do eksploatacji z dniem 1 grudnia 2020 roku.

foto: Janusz Światowy, pętla Głębokie, 2 grudnia 2020

Pętla jest częścią składową powstałego nowego węzła przesiadkowego wraz z całym układem drogowym w rejonie jeziora Głębokiego (skrzyżowanie Wojska Polskiego, Miodowej, Emila Zegadłowicza i Hieronima Kupczyka. Od tego dnia tramwaje linii 1 i 9 pojawiły się ponownie na pętli. Jeżdżą one wg. nowych rozkładów jazdy bez zmiany częstotliwości kursowania. Od tej pory obowiązuje następująca organizacja przystanków na pętli „Głębokie”

• tor zewnętrzny – linia 9 (nr 31751),
• tor środkowy – linia 1 (nr 31752),
• tor wewnętrzny – rezerwowy (nr 31753),

Rozkład jazdy linii autobusowych nie uległ zmianie i przydzielono im perony:

• peron zewnętrzny – linia 103 na początku peronu, tj. od strony Polic (nr 31741),
• peron zewnętrzny – linia 106 na końcu peronu, tj. od strony centrum (nr 31740),
• peron środkowy – linia 51 (nr 31742),
• peron wewnętrzny – linia 121 (nr 31743).

Z dniem 9 października 2021 roku po zakończeniu montażu wiat przystankowych (rozpoczęcie prac 16 sierpnia) w rejonie węzła Głębokie, autobusy i tramwaje wróciły na swoje perony. Na peronie 1 zatrzymuje się linia 9 i autobusy linii 103 i 106, na peronie 2 zatrzymują się tramwaje linii 1 i autobusowej 51, a na peronie 3 zatrzymuje się linia 121.

Inwestycja została zakończona dwa miesiące przed terminem - z końcem października 2021 roku.

18 grudnia 2021 roku po ponad 60 latach do pętli przestały dojeżdżać tramwaje linii 1 (pomijając zmiany trasy spowodowane remontami), które skierowano do nowo otwartej pętli „Osiedle Zawadzkiego”.

Tego samego dnia, na okres przebudowy torowisk tramwajowych w ciągu alei Wyzwolenia i plac Rodła do pętli „Głębokie” skierowano tymczasowo linię 12, która pełniła funkcję linii szczytowej kursującej wyłącznie w dni powszednie w godzinach szczytu w dni nauki w szkołach.

1 maja 2022 roku w gminie Dobra uruchomiono nową siatkę połączeń wraz ze zmianą numeracji linii. W związku z tym, linia 121 (wówczas kończące swój bieg na Głębokim) została zastąpiona przez linię 221. Ponadto z pętli uruchomiono nową linię 227.

Od 29 czerwca 2024 roku, na pętlę skierowano linie 10 w związku z zamknięciem pętli na Pomorzanach i Powstańców Wlkp., co spowodowało inną organizację jazdy tramwajów. Nowa trasa obowiązywała w okresie wakacji letnich w dni powszednie do godziny 20 oraz w soboty i dni świąteczne, zaś poza okresem wakacji letnich wyłącznie w godzinach szczytu w dni powszednie.

Z uwagi na powyższe na pętli obowiązuje następująca organizacja przystanków:

dla tramwajów:
• tor zewnętrzny – linia 9 (nr 31751),
• tor środkowy – linia 10 (nr 31752),
• tor wewnętrzny – rezerwowy (nr 31753),

dla autobusów:
• peron zewnętrzny – linia 103 na początku peronu, tj. od strony Polic (nr 31741),
• peron zewnętrzny – linia 106 na końcu peronu, tj. od strony centrum (nr 31740),
• peron środkowy – linia 51 (nr 31742),
• peron wewnętrzny – linie 221 i 227 (nr 31743).

Z pętli korzystają następujące linie tramwajowe i autobusowe:

• linia 9 kierunek: Potulicka,
• linia 10 kierunek: Gumieńce,
• linia 51 kierunek: Kołłątaja,
• linia 103 kierunek: Police Rynek,
• linia 106 kierunek: Police Rynek,
• linia 221 kierunek: Sławoszewo,
• linia 227 kierunek: Łukasińskiego Ogrody/Mierzyn Szkoła
• przez Głębokie przejeżdżają też autobusy linii nocnej 529.