www.swiatowy.org – Historia komunikacji miejskiej w Szczecinie

Opracowanie tematu na podstawie informacji zawartych w biuletynach informacyjnych Nr 4-5 kwiecień, maj i nr 6 czerwiec oraz Nr 11 - 12 listopad i grudzień 1994 roku, Kwiecień /Nr 63/ 1998 rok i własnych

Z inicjatywy wiceprezydenta miasta A. Tarnowskiego i z Jego udziałem 5 kwietnia 1994 roku odbyło się w MZK spotkanie w sprawie zakupu nowych autobusów dla Bazy Autobusowej Klonowica.

Wiceprezydent poinformował o zamiarze kupna z budżetu miasta ca 100 autobusów.

Wstępne negocjacje w sprawie zakupu autobusów rozpoczęto w dniach 17 - 20 maja 1994 roku z czterema producentami wytypowanymi przez Zarząd Miasta z pośród dziewięciu ofert. Negocjacje przeprowadzono z czterema firmami samochodowymi, tj. ze Szwedzkim Koncernem SAAB-SCANIA, Węgierską Fabryką Autobusów Ikarus, Jelczańskimi Zakładami Samochodowymi i Koncernem Szwedzkim VOLVO. Każda z firm , z którymi przeprowadzono rozmowy została zobowiązana do złożenia w ciągu 7 dni swojej oferty.

28 maja 1994 roku komisja dokonała przeglądu ofert i przedstawiła wnioski Zarządowi Miasta, który zdecydował o wyborze marki i typu autobusów, które miały być zakupione.

30 maja 1994 roku komisja otworzyła oferty i przystąpiła do szczegółowej analizy. Zdaniem komisji, najkorzystniejsze oferty przedstawiły Jelczańskie Zakłady Samochodowe i szwedzki koncern "Volvo". Taką opinię przedstawiono Zarządowi Miasta, który podjął decyzję o zakupie 16 autobusów Jelcz 120 MM/1 produkcji Jelczańskich Zakładów Samochodowych i 40 autobusów przegubowych Volvo B10M koncernu "Volvo" karosowanych przez fińską firmę "WIIMA".

Zarząd Miasta 16 czerwca 1994 roku podpisał kontrakty z dostawcami autobusów. Dostawy miały odbyć się w następujących terminach:
- Jelcz - październik, listopad 1994 rok,
- Volvo - 20 szt. do 1O stycznia i 20 szt. w lutym 1995 roku, które zasilą bazę na Klonowica.

Pierwsze 8 autobusów solowych dotarło do Szczecina 28 października 1994 , druga dostawa w ilości 7 szt. – 8 grudnia, ostatni szesnasty dotarł 13 grudnia 1994 roku.

Producent autobusów przegubowych, którym była fińska firma "Volvo" Auto OY AB przyspieszył dostawę 20 autobusów. Pierwsze 5 szt. dotarło drogą morską do portu szczecińskiego 9 grudnia, a 3 ostatnie autobusy z tej dwudziestki zostały wysłane z Helsinek 27 grudnia 1994 roku.

Autobusy Volvo B10M o długości 18 m, szerokości 2,5 m i pojemności 132 (42 siedzące) miejsc wyposażone są w silniki o pojemności 9,6 dm3 i mocy 286 KM z turbodoładowaniem i chłodnicą powietrza doładowywanego. Poziom emisji spalin również odpowiada wymogom EURO-1. Volvo B 10 M wyposażone są ponadto w automatyczne 4-biegowe skrzynie biegów niemieckiej firmy ZF wraz ze zwalniaczem i NBS-em. Ogumienie bezdętkowe. Całość karoserii autobusu była wykonana z blach nierdzewnych, co wydłużało ich żywotność do 25 lat.

Warto wspomnieć fakt, że w czasie dostaw pojawił się problem z cłem (trwał kilka tygodni, zresztą media szczecińskie szeroko rozpisywały się na ten temat – trwał serial czy państwo odpuści cło czy nie), który spowodował opóźnienia wysłania ich na trasy.

foto: Janusz Światowy
Krzekowo, wóz 1560
4 kwietnia 2008

Przypłynęły z Finlandii rorowcem „Puck” stały w porcie na nabrzeżu „Ewa” oczekując na werdykt. Wszystkie autobusy przypłynęły już w nowych wówczas barwach miejskich, które obowiązywały aż do roku 2008, kiedy to wprowadzono (sukcesywnie) nowe barwy miejskie związane z projektem marki miasta „Szczecin 2050”. Otrzymały numery taborowe z zakresu 1550-1589.

Faktem tego okresu w pamięci pozostało, że do miasta trafiły nowe autobusy po erze Ikarusów, które już spełniły swoją rolę w komunikacji Szczecina. Mieszkańcy z niecierpliwością chcieli się nim przejechać. Autobusy te były technicznym skokiem jakościowym były one dużo wygodniejsze, cichsze. Swoją niezawodność i solidność pokazały (pomimo swoich lat) przy okazji skierowania ich na trasę linii 80, gdzie autobusy tej marki jeździły po wertepach placu budowy, budowanej trasy tramwajowej w ciągu ulicy Arkońskiej (Spacerowej) na odcinku od pętli Lesie Arkońskim do Wojska Polskiego i doskonale spisały się wykonując zadania przewozowe.

Wadą tych pojazdów była wysoka podłoga, brak dużych uchylnych okien, a te które były , nie spełniały zadań wymiany powietrza, powodowały w okresie letnim we wnętrzu autobusu wrażenie gorąca i zaduch. Brak było klimatyzacji. Podwójne szyby rozszczelniały się, co powodowało zaparowywanie szyb a w czasie opadów deszczu dostawała się tam woda powodująca przez jej nieusuwanie powstawanie zacieków i glonów, co znacznie utrudniało widoczność z wnętrza pojazdu i wyglądało nieestetycznie. Zastosowana szara kolorystyka wnętrza autobusu nie zachęcała do zbyt długiej jazdy.

Pojazdy te „w wieku dziecięcym” stwarzały spore problemy pracownikom zaplecza z powodu częstych awarii układu pneumatycznego, czy kierowcom nie przyzwyczajonym do autobusów wyposażonych w automatyczne skrzynie biegów i innych usterek, ale po tym okresie przy współpracy z producentem większość została usunięta.

W chwili pożegnalnego przejazdu autobusu VOLVO B10M o numerze taborowym 1571 w dniu 11 stycznia 2019 roku, (zrobił jeden kurs liniowy na trasie Krzekowo – Dworzec Główny na linii 75) minęło prawie 25 lat użytkowania ich w komunikacji szczecińskiej.

Następnym przetargiem w uzgodnieniu z Urzędem Miasta był przetarg na dostawę 40 autobusów komunikacji miejskiej prowadzone było przez Miejski Zakład Komunikacyjny tym razem dla zajezdni Dąbie. Przeprowadzenie przetargu od samego początku budziło wiele kontrowersji i nastręczało wiele trudności. Media, jak również niektórzy radni doszukiwali się nieprawidłowości tam, gdzie ich nie było.

18 listopada 1997 roku zostało opublikowane w Biuletynie Zamówień Publicznych ogłoszenie o przetargu nieograniczonym na dostawę autobusów przegubowych dla komunikacji miejskiej w Szczecinie, w ilości 40 sztuk o długości 14,50 - 18,00 m i pojemności 140 - 180 pasażerów. Komisja przetargowa została powołana w 20 listopada 1997 roku zarządzeniom Prezydenta Miasta. Uczestniczyli w niej przedstawiciele urzędu miasta, radni oraz pracownicy MZK. Przewodniczącym komisji był Dyrektor mgr Zbigniew Wicik.

Otwarcie ofert nastąpiło 16 grudnia 1997 roku. Oferty złożyły cztery niżej wymienione firmy:
- MAN Pojazdy użytkowe Polska Sp.z o.o. Góra Kalwaria - na kwotę netto ogółem 40.960.000 zł /1 szt. netto 1.024.000 zł/,
- VOLVO BUS POLAND Sp. z o.o. Wrocław - na kwotę netto ogółem 34.600.000 zł /1 szt. netto 866.000 zł/,
- NEOPLAN POLSKA Sp.z o.o Bolechowo - Owińska - na kwotę netto ogółem 41.600.000 zł /1 szt. netto 1.040.000 zł/,
- Zakłady Samochodowe JELCZ Spółka Akcyjna Jelcz Laskowice - na kwotę netto ogółem 35.962.000 zł /1 szt. netto 899.000 zł/.

W wyniku przeprowadzonego postępowania, po szczegółowej analizie ofert 29 grudnia 1997 roku komisja przetargowa dokonała wyboru oferty firmy V0LV0 BUS POLAHD we Wrocławiu, uzasadniając wybór: najniższą ceną, porównywalnymi warunkami technicznymi, najkorzystniejszym zakresem wsparcia technicznego.

Oferta ta uzyskała największą ilość punktów. 3 lutego 1998 roku wiceprezydent Miasta Leszek Duklanowski zatwierdził protokół postępowania o udzielenie zamówienia.

Wybór oferty firmy VOLVO BUS POLAND we Wrocławiu zakwestionowała Zakłady Samochodowe "Jelcz" SA, składając 15 lutego 1998 roku protest. W proteście firma "Jelcz" zarzucała, że: "dokonano wyboru oferty innej niż najkorzystniejsza". Zdaniem składającego protest oferta złożona przez "Jelcz" SA powinna uzyskać najkorzystniejszy łączny bilans punktów. Pismem z 20 lutego 1998 roku zamawiający - MZK oddalił protest z uwagi na brak podstaw do uwzględnienia go, gdyż wyboru oferty dokonano zgodnie z kryteriami określonymi w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.

Zakłady Samochodowe "Jelcz" SA pismem z 24 lutego 1998 roku. wniosły odwołanie do Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych w Warszawie od rozstrzygnięcia protestu. 9 marca 1998 roku w Biurze Zamówień Publicznych w Warszawie po rozpatrzeniu odwołania, Zespół Arbitrów oddalił odwołanie Zakładów Samochodowych "Jelcz" SA jako niezasadne. 13 marca 1998 roku, została podpisana umowa z firmą VOLVO BUS POLAND, na dostawę 40 autobusów komunikacji miejskiej, wielkopojemnych typu B1O MA, w terminie od 15 kwietnia 1998 – 26 listopada 1999 roku.

W ramach podpisanego kontraktu na dostawę 40 autobusów przegubowych firma VOLVO BUS POLAND Sp. z o.o. zobowiązała się do wykonania przebudowy stacji diagnostycznej w Bazie Autobusowej Dąbie, a także wyposażenia baz autobusowych w narzędzia niezbędne do wykonywania pełnych przeglądów autobusów. Dodatkowo wspólnie zorganizowane zostało szkolenie pracowników zaplecza i kierowców, aby prawidłowo bez komplikacji eksploatować autobusy.

Całe szczęście, że jeden z 80 autobusów VOLVO trafił do szczecińskiego Muzeum Techniki i Komunikacji 7 lutego 2019, jako darowizna, by przyszłe pokolenia wiedziały jakim taborem jeździli mieszkańcy Szczecina. Wybierając ten egzemplarz (1571) autobusu do przekazania muzeum kierowano się tym, że niewiele się w nim zmieniło od czasu jego zakupu (zachował oryginalne malowanie tamtego okresu, jak też oryginalne filmy numerów linii i trasy). Pewnie będzie jeździł jako autobus historyczny na trasach linii 50 lub 100 i nie zniknie z przestrzeni miasta w magazynach MTiK.

Drugim autobusem tego typu był autobus 2876, który został pozyskany przez STMKM na własność w 9 czerwca 2018

Trzecim autobusem, który również pozostał w mieście jest były autobus o numerze bocznym 1557, a który po remoncie jeździ jako techniczny - ucięty człon B o numerze bocznym 100 - zaczął swoją pracę 24 lutego 2009 roku.

Decyzję o przerobieniu autobusu na pogotowie techniczne podjęto w lipcu 2008 roku po spaleniu się instalacji elektrycznej. Brygada mechaników spółki na Klonowica własnym sumptem wykonała wszystkie prace związane z usunięciem przegubu, wymianą instalacji elektrycznej, przerobieniem (wykonaniem) blacharki, regeneracją silnika. Pogotowie zostało pomalowane w barwach "pływających ogrodów".