Historyczne przekroczenie Regalicy
przez komunikację tramwajową

* * *

Trasa od Basenu Górniczego do pętli na Turkusowej wybudowana przez konsorcjum firm Szybki Tramwaj Sp. z o. o. i STRABAG Sp. z o. o., (utworzonej na potrzeby tego przedsięwzięcia).

Wybudowana dwanaście lat po oddaniu do użytku mostu Pionierów z wydzielonym dla niej pasem, została sprawdzona przez komisje odbierającą inwestycje. W ciągu dwóch lat wybudowano między innymi 8 km nowych torów tramwajowych wraz z całą infrastrukturą podziemną i nadziemną niezbędną do prawidłowego funkcjonowania trasy tramwajowej. Projekt w całości finansował wykonawca wykładając na ten cel 165 mln zł brutto. Wydział Inwestycji Miejskich Urzędu Miasta zwróci pieniądze konsorcjum po oddaniu trasy do użytku.

Trasa SST od maja 2015 czekała na przejazd techniczny tramwaju, który ma za zadanie sprawdzenie poprawności położenia torów i ich skrajni, powieszonej trakcji napowietrznej, czy też poprawności wykonania peronów na przystankach "Lotnisko", "Gryfińska" i na samej pętli "Turkusowa", co powodowałoby przyjęcie jej do eksploatacji i podpisaniem protokółu końcowego inwestycji.

foto:Janusz Światowy, 17 sierpnia 2015 przejazd techniczny

Przejazd rozpoczął się 17 sierpnia 2015 o godzinie 10 (w 70-lecie ostatniego kursu tramwaju linii 1 komunikacji pod zarządem niemieckim). Było to możliwe dzięki zakończeniu odbiorów zmodernizowanej trasy tramwajowej od Mostu Długiego do Basenu Górniczego wraz z pętlą w dniach 11 i 12 sierpnia 2015.

Jak w przypadku tego pierwszego przejazdu technicznego, testy prowadzone były wagonem Tatra KT4Dt - 131, za pulpitem którego siedział Pan Roman Mirek. Przejazd i próby odbyły się bez niespodzianek na czterokilometrowym odcinku od Basenu Górniczego przez przystanek "Lotnisko", "Gryfińska" do pętli "Turkusowa".

18 sierpnia przeprowadzono testy ze Swingiem - 825 i Moderusem Beta - 601 i jak w dniu poprzednim wozy prowadził Pan Roman Mirek. Również w tym przypadku testy wypadły pomyślnie.

Sensacje i zdziwienie kierowców jadących do centrum wywołała szybka jazda tramwaju od przystanku "Lotnisko" do Basenu Górniczego. Niskopodłogowy Swing pobił rekord prędkości, rozwinął na torach ponad 70 kilometrów na godzinę a dokładnie 72. Jest to jedyny odcinek torów w mieście, gdzie można osiągnąć takie prędkości.

Jest to historyczna data przekroczenia trasy tramwajowej komunikacji szczecińskiej po jej wybudowaniu do miejsca, gdzie zbudowano 80 tysięczną enklawę miasta z osiedlami "Słoneczne", Majowe", "Bukowe", "Nad Rudzianką". Na uruchomieniu wybudowanej trasy skorzystają też mieszkańcy Zdrojów.

Jest, to jak sądzę kontynuacja zamysłu tramwajarzy niemieckich by połączyć lewobrzeże z prawobrzeżem miasta komunikacją tramwajową. Mieszkańcy pojadą nową trasą od 29 sierpnia (pierwsze dwa dni za darmo) w ramach promocji zafundowanej przez rajców.

Jeszcze pozostaje kwestia wybudowania drugiej części pętli - pętli autobusowej wraz z jej infrastrukturą, która ma zostać oddana do użytku w 2016 roku. W ramach zadania mają powstać cztery perony, ale też parking dla samochodów osobowych na sześćdziesiąt miejsc, zadaszony parking bike&ride dla rowerów i drogi dla nich. Pętla i parking rowerowy ma zostać wyposażony w monitoring. W programie funkcjonalno-użytkowym przewidziano także dwie automatyczne toalety.

W momencie uruchomienia tramwaju nie będzie miejsca do przesiadek z autobusu na tramwaj przez jakieś pół roku. To pokrzyżowało plany ZDiTM-u, któremu marzyło się, aby z pętli "Turkusowa" wychodziły cztery linie tramwajowe tj. na Niebuszewo, Krzekowo, Gumieńce i Pomorzany i uruchomieniu autobusu pośpiesznego z pętli przez Autostradę Poznańską (Krygiera), Taczaka i Obwodnicę Śródmiejską, byłaby linią okólną i z najdłuższą trasą przejazdu. Oddanie pętli autobusowej wymusi nową organizację komunikacji na prawobrzeżu.

Na pętlę zawitają na razie dwie linie tramwajowe 2 i 8.

SST w liczbach
Wykonawca zbudował czterokilometrowe podwójne torowisko wraz z kompletną nowoczesną infrastrukturą techniczną umożliwiającą zdalne sterowanie urządzeniami torowymi.

Ponadto powieszono sieć trakcyjną o długości 8,2 km, wykop obudowany (789 m), estakady nad ulicą Hangarową (66 m), wiadukt i kładkę technologiczną w ciągu ulicy Batalionów Chłopskich (17 m), a także kładkę - przystanek Lotnisko (75 m). w trakcie budowy zużyto 20.463 metrów sześciennych betonu, 1322 ton stali zbrojeniowej. Z wykopu usunięto 30 tysięcy m3 ziemi, a na nasyp użyto 57 tysięcy metrów sześciennych ziemi.

Trochę historii
Prace przy budowie trasy tramwajowej od mostu Długiego do końcówki tramwaju linii 1 za mostem Cłowym na wysokości lotniska w Dąbiu trwały od początku XX wieku. Planowano też przedłużenie trasy dalej do Zdrojów, Klęskowa, Dąbia, Podjuch. Zwieńczeniem tych planów była budowa linii szybkiego tramwaju po śladzie istniejącej już trasy z jej pewnymi odchyleniami.

W 1903 roku do użytku oddano nowo wybudowany most Długi (Hansabrücke) - most o konstrukcji stalowej. W roku 1905 tramwaje przekroczyły Odrę, i co powodowało przedłużenie trasy tzw. linii żółtej "jedynki" pokonującej trasę Westend - Breitestrasse (Łękno - Wyszyńskiego) do portu wolnocłowego (Freihafen) na Grosse Lastadie (Energetyków).

W latach 1904 - 5 zbudowano nad rzeką Parnicą most stalowo - żelbetowy, ze środkowym przęsłem zwodzonym. Długość tego mostu łącznie z filarami wynosiła 90 metrów, a szerokość 17,5 metra. Pozwoliło, to w 1909 roku na dalsze przedłużenie trasy o 388 metrów na odcinku Port Wolnocłowy (Freihafen) do Altdammerstrasse (Gdańska) na wysokości Portu Centralnego.

Wybuch I wojny światowej w 1914 roku, jak też powojenna inflacja wstrzymywała plany rozbudowy szczecińskiej komunikacji na wiele lat. Firma komunikacyjna prowadziła też prace koncepcyjne o przerzuceniu komunikacji miejskiej tramwajowej na drugi brzeg Regalicy i dalej, co umożliwiała jej po ciężkim kryzysie stopniowa poprawa sytuacji finansowej.

W 1925 roku doprowadzono ją do obecnej Stoczni Pomerania, by rok później w czwartym kwartale 1926 roku dotrzeć w okolice Mostu Cłowego, a w czerwcu 1927 roku przekroczyć go.

W ten sposób tramwaj przekroczył trzecią po Odrze i Parnicy rzekę Regalicę, a centrum miasta zyskało bezpośrednie połączenie z nowo otwartym lotniskiem w Dąbiu (stało się to możliwe bo miasto w latach 1909-1911 roku wybudowało nowy most niskowodny, zwodzony o długości 195 metrów. Most Cłowy zaprojektował radca budowlany Benduh, który też sprawował nadzór nad budową. Wykonanie robót budowlanych powierzono inż. Balgowi, a opracowanie architektoniczne Wihelmowi Mayerowi. Przy budowie mostu pracowały takie firmy jak: Beuchelt & Co z Zielonej Góry, Kühne ze Szczecina i Gollnow & Sohn też ze Szczecina). Dzięki temu trasa do lotniska, którą poruszała się linia 1 była najdłuższą trasą w mieście i wynosiła ona 11.586 metrów w tamtym okresie (Tor Kolarski przy Wojska Polskiego do końcówki przy lotnisku). Końcówka trasy jest w miejscu, gdzie obecnie znajduje się stacja benzynowa. Linia 1 przestała kursować na trasie do lotniska 19 marca 1945 roku wg. informacji niemieckiego tramwajarza polskiego pochodzenia.

* * *