www.swiatowy.org – Historia komunikacji miejskiej w Szczecinie

Informacje na temat poprawy funkcjonowania transportu miejskiego w aglomeracji szczecińskiej poprzez zastosowanie systemów telematycznych - I etap ze strony ZDiTM.

Umowę podpisano z konsorcjum GMV Innovating Solutions sp. z o.o. Warszawa i Grupo Mecanica del Vuelo Sistemas S.A.U. Madryt w dniu 4 listopada 2010 roku i 18 listopada 2011 roku, na kwotę 6 868 484,73 zł brutto.

Zarząd Dróg i Transportu Miejskiego wdrożył I etap zadania pn. „Poprawa funkcjonowania transportu miejskiego w aglomeracji szczecińskiej poprzez zastosowanie systemów telematycznych”.

Realizacja I etapu dotyczyła zbudowania Centralnego Systemu Zarządzania Komunikacją Miejską (CSZKM) dla Miasta Szczecin (aglomeracji szczecińskiej). CSZKM umożliwił realizację następujących celi strategicznych: 1. Zapewnił operatorowi (ZDiTM):

mechanizmy pozwalające na nadzór i rozliczanie realizowanych umów przewozowych
monitorowanie świadczeń usług przewozowych poprzez budowę i wdrożenie systemu monitorowania i zarządzania środkami transportu publicznego w pełnej skali tj. z uwzględnieniem taboru wykorzystywanego przez przewoźników realizujących usługi przewozowe na terenie miasta Szczecina/aglomeracji szczecińskiej,

2. Usprawnił procesy związane z zarządzaniem środkami transportu w czasie rzeczywistym, poprzez wdrożenie systemów:

Komunikacji (głosowej i tekstowej) dla dyspozytorów ruchu;
Nadzoru nad pojazdami w ruchu;
Zmian w organizacji ruchu (trasy , rozkłady itp.);

3. Ograniczył koszty dystrybucji biletów, stworzył warunki dla poszerzenia i uatrakcyjnienia oferty przewozowej kierowanej dla pasażerów (mieszkańców Szczecina/ aglomeracji szczecińskiej, turystów).

Poprzez wdrożenie systemu elektronicznego biletu wykorzystującego elektroniczny nośnik danych (elektroniczna karta bezstykowa), przy założeniu integracji tego rozwiązania z obecnie funkcjonującym systemem Karty Strefowej w strefie płatnego parkowania Szczecin.

4. Ułatwił i uatrakcyjnił sposoby korzystania przez mieszkańców Szczecina, aglomeracji i turystów z usług publicznych

Poprzez wdrożenie w przyszłości systemu wieloaplikacyjnej Karty Miejskiej (karty usług publicznych) ze szczególnym uwzględnieniem: komunikacji publicznej, usług turystycznych (karta turysty, bilet turysty).

5. Stworzył dla pasażerów warunki do dostępu do aktualnej i dynamicznej informacji o funkcjonowaniu komunikacji publicznej.

W warunkach zintegrowanej komunikacji (wielu przewoźników, uwzględnienie komunikacji w strefie przygranicznej) poprzez realizację wybranych elementów wdrożenia systemu dynamicznej informacji pasażerskiej,

6. Podniósł bezpieczeństwo pasażerów w komunikacji publicznej.

Oraz zabezpieczył pojazdy przed skutkami wandalizmu poprzez wdrożenie systemu monitoringu wizyjnego,

7. Stworzył warunki do podniesienia jakości usług przewozowych.

Dzięki gromadzeniu i analizie informacji o rzeczywistym przepływie potoków pasażerskich poprzez wdrożenie systemu zliczania pasażerów oraz systemu biletu elektronicznego.

System Dynamicznej Informacji Pasażerskiej:

Montaż 15 tablic dynamicznej informacji pasażerskiej umiejscowione są w poniższych lokalizacjach
Basen Górniczy – 3 tablice (1 tablica na budynku dyspozytorni, w kierunku peronów tramwajowych, 2 tablice na budynku dyspozytorni w kierunku peronów autobusowych);
Kołłątaja – 2 tablice (dyspozytornia, przystanek Staszica);
Plac Rodła – pętla – 1 tablica (peron autobusowy);
Potulicka – 1 tablica (budynek dyspozytorni);
Pomorzany – 1 tablica (budynek dyspozytorni);
Głębokie – 1 tablica (budynek dyspozytorni);
Krzekowo – 1 tablica (budynek dyspozytorni);
Os. Bukowe – 1 tablica (budynek dyspozytorni);
Os. Słoneczne – 1 tablica (budynek dyspozytorni);
Podjuchy – 1 tablica (budynek dyspozytorni);
E.Gierczak – 1 tablica peron autobusowy, kierunek Basen / Bukowe;
Gumieńce (pętla) – 1 tablica (peron tramwajowy).

Tablice Informacji Pasażerskiej informują o:

nr linii
kierunku odjazdu
czasie najbliższego odjazdu danej linii.

Na każdej z tablic istnieje możliwość zaprezentowania komunikatu tekstowego (np. na temat utrudnień drogowych). Informacje prezentowane na tablicach dotyczą maksymalnie najbliższych 30 minut. Po odjeździe pojazdu z przystanku, informacje na tablicach są automatycznie aktualizowane przez CSZKM.

Tablice informacji pasażerskiej są przystosowane do potrzeb osób niewidzących i niedowidzących. Każda z tablic informacji przystankowej, niezależnie od typu jest wyposażona w moduł zapowiedzi głosowej. Pasażer po naciśnięciu przycisku umieszczonego w pobliżu tablicy uzyska informację pasażerską o szacowanych czasach przyjazdu pojazdów do przystanku w formie komunikatów głosowych w tym: numeru linii, kierunku, w którym jedzie pojazd, czasu w minutach, który pozostał do przyjazdu pojazdu do przystanku, a w przypadku gdy pojazd znajduje się w strefie przystankowej odpowiedni komunikat. Zapowiedź głosowa jest realizowana poprzez syntezator mowy. Aktywacja zapowiedzi głosowej odbywa się poprzez naciśnięcie przycisku umieszczonego w pobliżu tablicy informacyjnej albo pilota. Wykonawca w ramach realizacji zamówienia dostarczył 500 pilotów do uruchamiania odtwarzania komunikatów głosowych.

Informacja pasażerska przez sms

Każdy pasażer ma możliwość uzyskania informacji o rzeczywistym czasie odjazdu pojazdu komunikacji miejskiej, z każdego przystanku, w postaci krótkiej wiadomości tekstowej.

Aby ją otrzymać, wystarczy wysłać sms w treści wpisując numer przystanku. W wiadomości zwrotnej pasażer dostaje informacje na temat czasu odjazdu z danego przystanku.

Numery pięciocyfrowe naniesione zostały na słupki przystankowe.

Pasażer w lokalizacji przystanku gdzie nie ma zainstalowanej tablicy, czy przed wyjściem z domu może wysłać sms o treści:

zditm p:”pięciocyfrowy nr przystanku” pod numer: 7043

Po kilku sekundach otrzymuje sms-a zwrotnego w treści którego ma podane odjazdy wszystkich linii danego przystanku w czasie rzeczywistym obejmujące okres najbliższych 30 min. Koszt jednego sms-a: 0,62 zł z VAT.

Bluetooth

Bluetooth zamontowany został w głównym hallu budynku Uniwersytetu Szczecińskiego, przy ul. Cukrowej 8. Włączenie Bluethoot’u w telefonie komórkowym oraz wpisanie kodu 1234 powoduje otrzymanie najbliższych odjazdów wszystkich linii przystanku przypisanego do urządzenia.

Strona internetowa

Zostanie przekazana pasażerom po zakończeniu II etapu modernizacji.

System Zarządzania Flotą, w tym System Lokalizacji Pojazdów Technicznych

W ramach zamówienia, Wykonawca dostarczył i zainstalował urządzenia pokładowe (autokomputery) w 410 pojazdach w tym 260 autobusach, 110 pociągach tramwajowych, 50 pojazdach technicznych wraz z dodatkowym wyposażeniem:

przyciski alarmowe w pojazdach komunikacji miejskiej,
zestawy do komunikacji głosowej dla wszystkich pojazdów, które umożliwią dwukierunkową komunikację głosową
dyspozytora z kierowcą lub motorniczym poprzez GSM/GPRS: mikrofon + głośnik,
czujniki otwarcia/zamknięcia drzwi dla wszystkich pojazdów komunikacji miejskiej.

Autokomputery zapewniają wysyłanie danych po opuszczeniu przystanku przez pojazd co określony odstęp czasu (niezbędne do właściwego określenia czasu przyjazdów na kolejne przystanki).

Zamontowane w pojazdach urządzenia są bezobsługowe, za wyjątkiem wyboru zadania, wysyłania komunikatów tekstowych do dyspozytora i prowadzenie rozmów z dyspozytorem.

Autokomputer realizujący funkcje systemu:

jednoznacznie identyfikuje pojazd w systemie.
interfejs kierowcy zawiera ekran LCD i klawiaturę alfanumeryczną, a jego funkcją jest podtrzymywanie komunikacji między kierowcą, a dyspozytorem oraz informowanie kierowcy o stanie wykonywania zadania przewozowego (numer linii, brygady, odchyłki czasowe od zadanego rozkładu jazdy itp.).

Ekran kierowcy wyświetla następujące dane:

odchyłkę od realizowanego rozkładu;
komunikaty wysyłane przez dyspozytora;
zadanie, do którego jest przypisany kierowca.

Autokomputer realizujący funkcje systemu dodatkowo:

dokonuje rejestracji danych o pozycji pojazdu (współrzędne geograficzne) na podstawie odczytu z odbiornika GPS; przekazuje on-line dane o pozycji pojazdu, awariach do/z serwera CSZKM za pośrednictwem modemu GSM/GPRS; rejestruje potoki pasażerskie z czujników liczących.

W zasięgu ręki kierowcy pojazdu a jednocześnie w miejscu mało widocznym zostały zainstalowane tzw. ciche przyciski bezpieczeństwa (antynapadowy), po wciśnięciu którego na ekranie stanowiska dyspozytora w siedzibie ZDITM pojawi się informacja w trybie alarmowym o napadzie w pojeździe ze wskazaniem numeru inwentarzowego pojazdu. Pojazd zostanie automatycznie zlokalizowany na mapie. W trybie łączności dyspozytor ma możliwość nawiązania połączenia głosowego z kierowcą pojazdu.

System Monitoringu Wizyjnego w Pojazdach

W ramach tego Systemu monitoring został zainstalowany w 10 wybranych autobusach. W skład systemu monitoringu wchodzą:

podsystem rejestracji obrazów z kamer;
kamery: 5 sztuk na pojazd (4 kamery zostały zainstalowane wewnątrz pojazdu, a 1 z przodu pojazdu i służy do rejestracji toru jazdy przed pojazdem);
monitor podglądu w kabinie kierowcy;
oprogramowanie do prezentacji/wizualizacji obrazu przesyłanego przez rejestrator do systemu centralnego CSZKM za pośrednictwem łączności GPRS/EDGE;
mobilne stanowisko do odczytu obrazu z autokomputera w trybie off-line.

System Zliczania Potoków Pasażerskich

System zliczania potoków pasażerskich w ramach I etapu został zamontowany w 10 wybranych pojazdach. W skład Systemu Zliczania Potoków Pasażerskich wchodzą:

urządzenia rejestrujące dane z bramek liczących i przesyłające je do głównego serwera,
czujniki liczące, w zależności od typu systemu zamontowanego w pojazdach Zamawiającego, we wszystkich drzwiach zarówno do wchodzenia jak i do wychodzenia
okablowanie i inne elementy niezbędne do prawidłowej pracy systemu.

Czujniki zliczania pasażerów są umiejscowione przy wszystkich drzwiach pasażerskich i współpracują z komputerem pokładowym pełniącym funkcje bufora danych rejestrowanych przez urządzenie umożliwiające transmisję danych GPRS do serwera CSZKM.

Wyposażenie Centrum Dyspozytorsko – Operatorskiego oraz serwerowni

Pomieszczenia serwerowni oraz centrali ruchu zostały wyremontowane i wyposażone w system kontroli temperatury i wilgotności powietrza oraz w system kontroli dostępu.

W serwerowni ustawiona została szafa przemysłowa, umożliwiająca poziomy system chłodzenia 6 serwerów w niej umieszczonych.

W ramach I etapu został zakupiony centralny monitor LCD – jest to ekran bezszwowy złożony z 9 pojedynczych monitorów, tworzących zintegrowaną video – ścianę. Monitor został wyposażony w specjalizowany procesor graficzny, do swobodnej konfiguracji i prezentacji obrazu na wideo ścianie.

Monitor prezentuje położenie i ruch wszystkich pojazdów. Dyspozytor może definiować zakres wyświetlanych informacji. Na monitorze widoczne są wszystkie elementy systemu komunikacji miejskiej, które widzi dyspozytor na swoim stanowisku tzn. wszystkie linie (autobusowe i tramwajowe, wszystkie przystanki, wszystkie pojazdy, wszystkie tablice informacyjne komunikacji miejskiej na cyfrowej mapie miasta).

Ponadto w ramach I etapu Centrala Ruchu została wyposażona w 1 stanowisko administratora oraz 5 stanowisk dyspozytorskich. Na stanowisko składa się m.in. komputer klasy PC i monitor LCD.

Dostarczone oprogramowanie dedykowane do obsługi przez dyspozytora / administratora jest zintegrowane i zainstalowane na jednej stacji roboczej. Stacje robocze, w zależności od funkcji operatora w systemie (administrator, dyspozytor: nadrzędny, pośredni, podrzędny), mają dostęp do funkcjonalności wynikającej z obsługi systemu dynamicznej informacji pasażerskiej, zarządzania flotą, monitoringu wizyjnego CCTV oraz systemu zliczania potoków pasażerskich.

System Okresowego Biletu Elektronicznego – Szczecińska Karta Aglomeracyjna

Okresowy Bilet Elektroniczny funkcjonuje obok dotychczasowej „sieciówki” papierowej. Jej nośnikiem jest elektroniczna karta bezstykowa. W ramach zlecenia zamówiono 50.000 kart.

Są dwa rodzaje okresowego biletu elektronicznego:

karta spersonalizowana – wyrobiona na konkretną osobę, z jej danymi i zdjęciem karta na okaziciela

Bilet elektroniczny okresowy można wyrobić (spersonalizować) w 6 punktach:

w Szczecinie – Basen Górniczy, ul. Wyszyńskiego, Turzyn, Słoneczne, Klonowica w Policach – Centrum Handlowe ”Kinga” .

Doładowanie karty odbywa się w 23 punktach zlokalizowanych w 18 kasach biletowych.

Aby wyrobić kartę, pasażer przychodzi z dowodem osobistym oraz zdjęciem. Wyrobienie karty trwa poniżej 5 min. Pasażer ładuje kartę np. na 30 dni. Podaje przy tym datę jej aktywacji, czyli określa od kiedy jest ona ważna.

ZDiTM pracuje nad uruchomieniem możliwości składania wniosków o kartę przez Internet określając termin jej odbioru. Przychodzi po kartę w wyznaczonym terminie wraz z dowodem osobistym, lub wysyłana jest mu ona pocztą.