www.swiatowy.org – Historia komunikacji miejskiej w Szczecinie

W miesiącach październiku i listopadzie 2004 roku w zajezdniach Pogodno i Golęcin rozpoczęto montaż w tramwajach autokomputerów SRG 3000P wraz z modułami sterującymi pracą tego urządzenia. Panel sterujący SRG 3000P jest jednostką centralną Systemu Informacji Pasażerskiej oraz Systemu Oznaczania Biletów. Funkcjami, którymi panel może zarządzać samodzielnie to:

– sterowanie tablicami informacyjnymi(tryb wyświetlania przystanków końcowych), elektronicznymi kasownikami biletów oraz identyfikację motorniczego. Panel posiada pamięć wewnętrzną, w której zapisane są informację, które będą wyświetlane na tablicach. Dane (numery linii, nazwy przystanków końcowych) można wprowadzić ręcznie, z klawiatury panelu lub zapisać poprzez z któryś z łączy transmisji np.: radiowych lub podczerwieni, po uprzednim przygotowaniu danych w programie sterującym komunikacją miejską. Podłączono do panelu również dodatkowe moduły z serii SRG3000 rozszerzające funkcje tego systemu o: moduł drogi SRG3000D – który ma za zadanie pomiar przejechanej drogi i rejestrację otwarcia/zamknięcia drzwi wagonów, moduł pomiarów technicznych SRG3000T – którego zadaniem są pomiary parametrów technicznych, związanych z eksploatacją taboru, radiomodem (krótkiego zasięgu)

– komunikacja z pojazdem celem przeniesienia danych drogą radiową z serwera na zajezdni do panelu w tramwaju i odwrotnie, moduł interfejsu SRG3000I – współpraca z urządzeniami peryferyjnymi, moduł zabezpieczeń SRG3000B – ma na celu zabezpieczenie wszystkich urządzeń systemu przed przepięciami w instalacji pojazdu. Dodatkowe moduły zostały zmontowane na podstawie modułowej SRG3000W4 lub W6. Panel sterujący wyposażony został w zegar czasu rzeczywistego, który jest zasilany baterią litową umieszczoną na płycie głównej. Po każdej zmianie minuty sygnał czasu jest wysyłany poprzez magistralę do wszystkich urządzeń.
Dane techniczne i eksploatacyjne panelu:
– napięcie zasilania od 12 do 40 V,
– pobór mocy 5 W,
– zakres temperatury pracy od -30 do +60 stopni Celsjusza,
– wymiary 185 x 105 x 50 mm,
– masa 0,47 kg,
– łącza transmisji RS 485 (do 360 kb/s), RS 422 (do 720 kb/s), IRDA /podczerwień/ (do 115 kb/s).

Schemat podłączenia systemu.

Na rysunku pokazano tylko przykładową konfigurację systemu. Możliwe jest podłączenie większej ilości lub innych typów tablic informacyjnych jak i kasowników elektronicznych w wagonach tramwajowych.

Montaż autokomputerów w wagonach tramwajowych nie miałby najmniejszego sensu, gdyby nie zainstalowano w obydwu zajezdniach serwera komunikacyjnego, modemu radiowego wraz z zasilaniem sieciowym, instalacji antenowej (na Pogodnie zainstalowano 2 anteny o zasięgu 50 metrów, a na Golęcinie 1 antenę o zasięgu też (50 metrów) oraz systemu awaryjnego podtrzymania zasilania. Podsystem wymiany informacji zapewnia bezprzewodową dwukierunkową wymianę danych pomiędzy zakładową siecią komputerową, a autokomputerami zainstalowanymi na pojazdach komunikacji miejskiej. Danymi wysyłanymi do autokomputerów są pliki rozkładów jazdy oraz pliki reklam, danymi pobieranymi są raporty z wykonania zadanego rozkładu jazdy jak i pracy systemu SRG3000. Zasięg radiowy systemu obejmuje okolice bramy w zajezdni (50 metrów). Transmisja danych odbywa się automatycznie (bezobsługowo) w momencie pojawienia się pojazdu w zasięgu systemu.

Przy wyjeździe pojazdu z zajezdni programowany jest rozkład jazdy (jeśli zachodzi tak potrzeba), natomiast po powrocie pojazdu z trasy pobrane zostają raporty z wykonania tego rozkładu jazdy. System zapewnia dużą elastyczność – pozwala skonfigurować maksymalnie 2000 pojazdów. Pojazdy można podzielić na 10 grup, w każdej grupie po 255 wagonów. Identyfikacja wagonów znajdujących się w danej chwili w zasięgu systemu odbywa się grupami (około 2 grup w ciągu sekundy). W tej samej chwili w zasięgu systemu może znajdować się więcej niż jeden pojazd (różne pojazdy z różnych grup). Czas programowania rozkładu jazdy zależy od rozmiaru zbioru. W ciągu 1 sekundy transmitowane jest około 6kB danych. Jeśli występuje maksymalny rozmiar pliku z rozkładem jazdy transmisja przebiega w ciągu 1 minuty i 15 sekund. Programowanie pliku reklam i pobranie raportu z wykonanym rozkładem jazdy i pracy systemu trwa nie dłużej niż 5 sekund. Dowolne jest też miejsce składowania danych jak i pobierania danych (pliki z rozkładami jazdy i reklamami) z dowolnego komputera znajdującego się w zakładowej sieci komputerowej. Oprogramowanie systemu na bieżąco generuje plik logu pracy systemu co pozwala na przeglądanie i sprawdzenie poprawności jego pracy. Przekazywanie danych (import/eksport) umożliwia kontynuację pracy nawet przy trwałym zaniku połączeń sieciowych. Przy czasowym zerwaniu połączeń sieciowych dane przeznaczone do programowania w autokomputerach (rozkłady jazdy, reklamy, taryfy) pobierane są z kopii wykonanych na lokalnym dysku twardym, natomiast dane pobrane (raporty, logi) umieszczane są w buforach utworzonych także na lokalnych dyskach. Po przywróceniu połączenia sieciowego wszystkie dane synchronizowane są z katalogami sieciowymi. Jak z powyższego wynika system może pracować bez zakłóceń nawet przy długich zanikach połączeń sieciowych.

System Podsystemu Wymiany Informacji (PWI) nie byłby w pełni sprawny, gdyby nie współpracował z systemem zarządzającym komunikacją miejską "Municom". Wymiana danych pomiędzy tymi systemami oparta jest na porozumiewaniu się poprzez pliki z danymi znajdującymi się w sieci komputerowej zajezdni. Z odpowiednich katalogów systemu "Municom" pobierane są wygenerowane pliki rozkładów jazdy. Z tych samych katalogów System Wymiany Informacji poszukuje najnowszych wersji rozkładów jazdy odpowiednio dla 1 i 2 banku. Dokładnie tak samo odbywa się przekazywanie plików raportów z wykonanymi rozkładami jazdy do systemu "Municom" tzn. po pobraniu raportu drogą radiową.

Współpraca tych systemów daje wiele możliwości w zarządzaniu komunikacją miejską. Między innymi dzięki temu można wyeliminować wiele błędów w funkcjonowaniu komunikacji miejskiej. Jest duża kontrola nad prawidłowym wykonywaniem zadanego rozkładu jazdy, eliminując przyśpieszenia i opóźnienia taboru tramwajowego dla satysfakcji pasażerów. Nadzór nad montażem autokomputerów SRG 3000P w wozach tramwajowych oraz systemu komunikacyjnego w obydwu zajezdniach prowadził szef zajezdnii Pogodno p. Ryszard Tamm we współpracy z informatykami firmy p. Maciejem Dziedziczakiem i p. Przemysławem Białkowskim.