Zajezdnie autobusowe na terenie Szczecina i Polic

* * *

Posiłkowałem się materiałami z kronik WPKM z lat 1978 – 1989 prowadzonych przez p. Stefanię Wieland. Korzystałem również z materiałów znajdujących się w archiwach MZK, ZKM Szczecin, biuletynów informacyjnych wydawanych przez MZK, ZKM, informacji znajdujących się na stronach internetowych SPA "Dąbie", "Klonowica", "SPPK", "KOMIS", jak i materiałów własnych.

* * *

Zajezdnia Dąbie na ulicy Struga

Powojenna historia komunikacji miejskiej rozpoczęła się w 1945 roku z chwilą powołania firmy pn "Tramwaje i Autobusy Miasta Szczecina". Z odbudową komunikacji tramwajowej następowała odbudowa komunikacji autobusowej.

Pierwszą linie autobusową uruchomiono 4 kwietnia 1947 roku, kursowała na trasie Plac Kościuszki - Gumieńce (do kościoła). W tym samym roku uruchomiono dalsze linie z Gocławia do Polic i z alei Wojska Polskiego do Tanowa.
W 1948 roku uruchomiono linie do Dąbia, Żydowiec i Stołczyna. W tym czasie trasy i odległości linii autobusowych ulegały częstym zmianom. W grudniu 1957 roku uruchomiono pierwszą linię pośpieszną na trasie Plac Żołnierza - Police.

Kolejne lata, to szybki rozwój komunikacji autobusowej w związku z budową nowych osiedli mieszkaniowych i zwiększającą się ilością przewożonych pasażerów.
W marcu 1978 roku została oddana do użytku nowo wybudowana zajezdnia autobusowa Dąbie. Jest zapleczem technicznym dla 190 autobusów garażujących na jej terenie. Umiejscowienie zajezdni autobusowej na terenie prawobrzeża miało na celu usprawnienie komunikacji oraz zmniejszenie kosztów dojazdów. Przewidywano, że koszt wybudowania zajezdni zwróci się w ciągu roku, właśnie z powodu wyeliminowania dojazdów. Obiekt ten jest zajezdnią o pełnym zakresie obsługowo – naprawczym.

W skład wybudowanego zespołu obiektów wchodzą: warsztaty ze stanowiskami obsługowo – naprawczymi, mycia podwozi i przeglądów OC, budynku myjni, magazynów, biurowca, w którym znajdowała się stołówka oraz przychodnia przyzakładowa. Jest również stacja paliw i magazyn gazów technicznych, place postojowe dla autobusów. Ogólna powierzchnia zajezdni wynosi 5,4 ha.
Na zdjęciu obok spotkanie pracowników WPKM (jeszcze przed oddaniem zajezdni Dąbie do użytku).

Jest rok 1977. Medytacje nad planem zajezdni, jak zagospodarować tereny wokół zajezdni, to jest, gdzie posadzić drzewa i krzewy.

Od prawej siedzą: p. Jan Mazurkiewicz, p. Mieczysław Kaszyński, p. Eugeniusz Marciniec, p. Artur Sint, p. Henryk Jachimowicz, p. Adam Buchman i p. Mieczysław Leszczyński.
W styczniu i lutym 1979 roku atak zimy sparaliżował komunikację miejską. Silne opady śniegu i mróz zdezorganizowały wyjazdy autobusów na trasy. Autobusy ulegały poważnym awariom. Zamarzało paliwo i układy powietrzne. Najwięcej kłopotów sprawiały autobusy Jelcz – Berliet PR – 110U. Sytuację pogarszały trudności w zaopatrzeniu części zamiennych do taboru. Brak części zamiennych spowodował postawienie na kołki 41 autobusów, a w szczególności Jelcz/Berliet PR-110 i Autosan w bazach autobusowych. W związku z brakami części zamiennych podjęto decyzję o zwiększeniu regeneracji i produkcji nowych.

Z dniem 17 listopada 1980 roku zmieniono trasy autobusów na prawobrzeżu:
* linie "64" wydłużono o 3,3 km kierując ją od Dąbia Osiedle do pętli przy Zakładach Drobiarskich przez ul. Goleniowską i Kniewską. Zlikwidowano w związku z tym linie "64bis".
* 12 grudnia uruchomiono nową linię autobusową "74", która połączyła Osiedle Słoneczne przez Zdroje do Basenu Górniczego.

W dniu 19 sierpnia 1980 roku ogłoszono w firmie strajk okupacyjny. Z rana nie wyjechały na trasy autobusy a po południu stanęły tramwaje. Strajkowała również załoga zajezdni. 30 sierpnia strajk został zakończony i w następnym dniu autobusy wyjechały na trasy.

W związku z pogłębiającymi się trudnościami w uzyskaniu ogumienia, akumulatorów oraz części zamiennych firma podjęła decyzję o wycofaniu z eksploatacji części taboru autobusowego z dniem 21 września. W związku z tym zmniejszono częstotliwość kursowania linii "73" do 17 minut w godzinach szczytu i do 23 minut w godzinach pozaszczytowych.

W latach 1980 - 1983 w dalszym ciągu notowano braki ogumienia, akumulatorów i części zamiennych. Sytuację uratowały dostawy nowych autobusów marki "Ikarus". Część tych dostaw trafiła do Dąbia.

19 stycznia 1989 roku została uruchomiona nowa linia autobusowa o nr "78", która łączyła Osiedle Bukowe ze Stocznią Remontową "Gryfia". Uruchomienie linii pozwoliło na odciążenie przepełnionych linii "65" i "71". Linia jeździła tylko w dni powszednie.

Na linii "52" wprowadzono letni letni rozkład jazdy. Linia jeździła w soboty, niedziele i święta z częstotliwością co 14 minut a w dni powszednie co 21 minut.
* 18 października oddano do użytku pętlę na Osiedlu Bukowym przy ul. Kolorowych Domów. Dotychczas autobusy kończyły bieg przy ul. Chłopskiej / przy Kościele /.
* 3 listopada wydłużono do Osiedla Bukowego linie "77" jeżdżącą do Załomia przez Dąbie.

W lipcu tego roku wprowadzono na trasy autobusy Jelcz L11.

Z dniem 30 kwietnia 1991 roku ulega likwidacji WPKM. Na bazie likwidowanej firmy 1 sierpnia powstaje MZK, w strukturach której znajduje się zajezdnia Dąbie. W tym samym roku MZK i firma "Autocomp" prowadziły testy na linii "A" z nowymi kasownikami i kartą magnetyczną zastępująca papierowy bilet. Z powodu braku pieniędzy zaprzestano testów.

W 1992 roku montowano w autobusach elekroniczne kasowniki KRG - 1, zastępując 20 letnie "Kraki"i "dziurkacze".

Od 1 kwietnia 1993 roku po restrukturyzacji stała się samodzielną bazą autobusową przekształconą z zajezdni Dąbie. Baza poza wykonywaniem usług przewozowych, zapewni obsługę i remonty swojego taboru.

Uruchomiono linie nr 66 (Os.Bukowe - Os.Słoneczne - ul.Struga - Zdroje - Żydowce) z częstotliwością kursowania autobusów co 30 min. w szczycie i co 60 min. po szczycie,
Brak komunikacji w ciągu alei Wojska Polskiego - linie "E" (Os.Bukowe - plac Rodła) od Bramy Portowej zmieniono trasę do placu Sprzymierzonych.
W październiku 1993 roku zawarto umowę pomiędzy MZK Szczecin a Zakładem Mechaniki Pojazdowej "R&G" oraz PZI "TARAN" z Mielca na dostawę i montaż 128 autokomputerów SRG 2000 D w autobusach zajezdni Dąbie oraz systemu "Municom".

Grudzień 1996 rok - wprowadzono do eksploatacji pierwszy w Szczecinie autobus niskowejściowy Jelcz M121M.

W grudniu 1997 roku związki zawodowe MZK dostały do zaopiniowania projekt uchwały dotyczący utworzenia jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością "Gminy Szczecin o nazwie Szczecińskie Przedsiębiorstwo Autobusowe "Dąbie" Spółka z o.o.". Oprócz majątku dotychczasowego Bazy Autobusowej Dąbie, spółka miała otrzymać aport rzeczowy o wartości 12.600.000,- zł w postaci nowego taboru autobusowego zakupionego przez Gminę ze środków przeznaczonych na ten cel w budżecie Miasta na 1998 roku lub w postaci wkładu pieniężnego, o tej samej wartości, przeznaczonego na zakup taboru autobusowego. Projekt uchwały miał być kolejnym etapem przed definitywną restrukturyzacją MZK.

W styczniu rozpoczęto eksploatację 11 nowych autobusów Jelcz 120MM/1 i nastąpiła dostawa autobusów Autosan H6, które później przekazano zajezdni Klonowica.

W 1998 roku dostarczono do zajezdni - 40 autobusów Volvo. W ramach podpisanego kontraktu na dostawę autobusów przegubowych firma VOLVO BUS POLAND Sp. z o.o. zobowiązała się do wykonania przebudowy stacji diagnostycznej w Dąbiu, a także wyposażenia bazy w narzędzia niezbędne do wykonywania pełnych przeglądów autobusów. Dodatkowo wspólnie zorganizowano szkolenie pracowników zaplecza i kierowców.

1 listopada 1999 roku nastąpiło wydzielenie zajezdni autobusowej ze struktur MZK Szczecin. Powstała spółka o nazwie Szczecińskie Przedsiębiorstwo Autobusowe "Dąbie". Zajezdnia działa na zasadzie prawa handlowego.

Grudzień 2002 roku - dostawa nowych autobusów MAN NL223 (A21) dla zajezdni było ich 5 szt.

24 lutego 2003 roku została uruchomiona nowa linia pośpieszna "G". Linia jeździ na trasie Wielgowo (porzednio Zdunowo) – Plac Rodła zatrzymując się na przystankach : – Zdunowo Szpital – Unikon – Płonia F-ka Domów – Zwierzyniecka – Wiosenna – Zdroje Krzyżówka – B.Górniczy – Wyszyńskiego – Niepodległości i z powrotem.

W styczniu 2005 roku - przekazano do eksploatacji, zakupione po raz pierwszy w Szczecinie autobusy Solaris Urbino 12,
* 16 sierpnia - nastąpiła dostawa czterech używanych autobusów MAN NL202/262 (A10) z Berlina.

2006 - 24 stycznia dostarczono do Dąbia dziewięć autobusów MAN NG272 (A11), jeżdżących wcześniej w Berlinie, Poczdamie, Magdeburgu i Cottbus.
* 31 sierpnia - dostawa czterech z pięciu używanych, dwudrzwiowych pojazdów MAN NL202 (A10) z Brunszwiku.
* 5 października - dostawa 7 używanych MAN-ów NL202 (A10) (ex Dortmunder Stadtwerke AG). Swoistą nowością w szczecińsko-polickiej komunikacji miejskiej jest pojawienie się odskokowo - wychylnych drzwi w autobusach.

2007 - 23 stycznia przyjechały trzy używane MAN-ów NG272 (A11). Autobusy te jeździły w Dortmundzie.
* 13 kwietnia - przyjazd czterech używanych MAN-ów NG272 (A11). Pojazdy te dotarły w barwach charakterystycznych dla KEVAG Koblenz, VAG Nürnberg oraz ASEAG Aachen.
* zajezdnia wycofała z eksploatacji jedynego znajdującego się na stanie Jelcza L11 - 399.
* 1 października linie C i C bis zostają połączone w jedną linię, kursy linii C bis zostały włączone do rozkładu jazdy linii C.

* z dniem 3 grudnia zlikwidowana zostaje brygada 2 linii 61 Bis, linia szkolna 77 Bis, oraz brygada 6 linii D w związku z brakami kierowców na zajezdni,

W dniu 1 lutego 2008 roku w godzinach wieczornych przyjechały do SPA"Dąbie" cztery fabrycznie nowe autobusy Solaris Urbino 12. Jest to efekt przetargu ogłoszonego w roku 2007 na dostawę taboru. Po oprzyrządowaniu ich i uzyskaniu wszelkich możliwych zezwoleń autobusy wyjadą na trasy obsługiwane przez zajezdnię Dąbie. Dostały numery boczne 2801 - ZS 4997L, 2802 - ZS 4996L, 2803 - ZS 4995L, 2804 - ZS 4994L.

Wg stanu na rok 2008 (kwiecień) zajezdnia posiada na swoim stanie następujące typy autobusów:
MAN NL 223 - 5 szt, VOLVO B10MA - 40 szt, JELCZ 120MM/1 - 1 szt, JELCZ M121M - 1 szt, JELCZ M11 - 3, JELCZ L 11 (wycofany), IKARUS 280 - 5 szt, Solaris Urbino 12 - 6 szt, MAN NL202/262 - 19 szt (A10), MAN Ng272 - 17 szt (A11). Łącznie stan posiadania zajezdni, to 97 autobusów.

Szczecińskie Przedsiębiorstwo Autobusowe „DĄBIE” Sp. z o.o. w okresie od 10 lipca 2008 do 21 grudnia 2010 roku realizowało projekt pn. „Zakup taboru autobusowego na potrzeby SPA "Dąbie" sp. z o.o. w Szczecinie” w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007-2013.

SPA „DĄBIE” Sp. z o.o. pozyskało na ten cel dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej w wysokości 18.683.993,50 zł. W ramach tego projektu zakupiono 27 sztuk autobusów marki Solaris, w tym 23 sztuki autobusów przegubowych. Zakupione pojazdy spełniają normy emisji zanieczyszczeń EEV i odpowiadają standardom środowiskowym, co skutkuje obniżeniem poziomu emisji spalin do środowiska naturalnego.

26 stycznia 2009 roku zajezdnia Dąbie wzbogaciła się o 8 nowych autobusów przegubowych "Solaris Urbino 18". Autobusy są wyposażone w klimatyzację dla pasażerów i mozaikowe wyświetlacze. Mają też silniki spełniające normę emisji spalin EEV. Silniki takie montuje się również w uznawanych za niezwykle ekologiczne autobusach hybrydowych. Dostały numery boczne 2901 - 2908.

Poza tym, spółka kupiła trzy używane autobusy o długości 10 metrów marki Neoplan do obsługi trasy linii 52. Autobusy są w dobrym stanie technicznym, mają również obniżoną podłogę i klimatyzację. Na linie zostaną skierowane na początku lutego. Autobusy Neoplan N4011 dostały w Szczecinie numery boczne 2805 (ex 800), 2806 (ex 834) i 2807.

W lutym 2009 roku zajezdnia Dąbie wycofała z eksploatacji autobusy marki Jelcz M 11 o numerach bocznych 50 i 2008 oraz Ikarus 280 - 2093, 2099, 2252. Autobusy przeznaczono do kasacji z racji dużego zużycia technicznego.

Szczecińskie Przedsiębiorstwo Autobusowe "Dabie" w dniu 20 sierpnia 2009 roku zamieściło na swojej stronie informację o sprzedaży 4 autobusów MAN NL 202 za kwotę 80 tys. zł. Są to solówki o numerach bocznych 2751, 2752, 2753 i 2754.

9 marca 2010 roku dotarły do Dąbia autobusy marki "Solaris" - 4 sztuki dwunastometrowe i 8 sztuk osiemnasto metrowych. Dostały następujące numery boczne i rejestracyjne: Solaris Urbino 12 - ZS 6051S - 2011, ZS 6052S - 2012, ZS 6053S - 2013, ZS 6054S - 2014, Solaris Urbino 18 - Z0 SPAD - 2051, Z1 SPAD - 2052, Z2 SPAD - 2053, Z3 SPAD - 2054, Z4 SPAD - 2055, Z5 SPAD - 2056, Z6 SPAD - 2057, Z7 SPAD - 2058.

Ciekawostką są indywidualne tablice rejestracyjne w SU 18, które zafundował lesingodawca w związku z dobrą współpracą zajezdni Dąbie polegającą m.in na terminowym regulowaniu każdorazowych płatności. Zajezdnia nie poniosło dodatkowych kosztów z tym związanych.

Autobusy dwunastometrowe zostały zakupione przez Spółkę z własnych środków. Mają na pokładzie zainstalowane automaty biletowe. Siedzenia w obydwu typach autobusów są już w barwach "pływających ogrodów", a poręcze w kolorze seledynowym.

W dniach 7 i 8 września 2010 roku dostarczono do zajezdni Dąbie 10 autobusów SU 18 wyposażonych w automaty biletowe. Na pokładzie pojazdów znajdują się również 2 wyświetlacze informacji pasażerskiej. Oznaczono niektóre fotele znakami dla niepełnosprawnych. Pojazdy mają numery boczne 2059 - 2068.

22 grudnia 2010 roku Szczecińskie Przedsiębiorstwo Autobusowe Dąbie zamówiło 12 autobusów marki Solaris, które m.in. zostaną wyposażone w urządzenia do pomiaru stężenia alkoholu w wydychanym powietrzu, połączone z immobilizerem.

Pierwsze pojazdy pojawiły się i wyjechały na trasy w maju 2011 roku, były to autobusy Solaris Urbino 12, które dostał numery boczne - 2101 - ZS 1901V, 2102 - ZS 1902V, 2103 - ZS 1903V , 2104 - ZS 1904V, 2105 - ZS 1905V, pozostałe autobusy z tego przetargu tj. 7 sztuk ma dojechać w 2012 roku (wersja przegubowe – Urbino 18).

W dniach 11 - 12 stycznia 2012 roku dotarło do Dąbia siedem fabrycznie nowych Solarisów Urbino 18. Nowością, jest umieszczona na zewnątrz pojazdu kamera, która pozwala obserwować kierowcy 2, 3 i 4 drzwi oraz przyciski otwierania drzwi, które dodatkowo opisano językiem Braille'a. Nowością są także siedzenia - miękkie i wyprofilowane.

Dostały one numery boczne: 2211 ZS 5511W, 2212 ZS 5512W, 2213 ZS 5513W, 2214 ZS 5514W, 2215 ZS 5515W, 2216 ZS 5516W, 2217 ZS 5517W

16 maja 2012 roku testy w Dąbiu rozpoczął niskopodłogowy 12 metrowy autobus hybrydowy marki Solaris. Pojazd był testowany na liniach 64, 65, 71, 79. Autobusy hybrydowe mają dwa silniki: elektryczny i spalinowy. Ten pierwszy wykorzystywany jest przy ruszaniu oraz przy jeździe z niewielką prędkością. Pozwala to zaoszczędzić paliwo. Autobus jest też znacznie bardziej cichy od pojazdu z tradycyjnym napędem.

W dniu 5 lipca 2013 roku zaprezentowano zakupiony przez SPA "Dąbie" z ogłoszonego w dniu 27 marca 2013 roku przetargu pierwszy w Szczecinie hybrydowy autobus. Solaris, to dwunastometrowy autobus z 2010 roku, który już wcześniej był testowany przez spółkę. Ma 28 miejsc siedzących i 56 miejsc stojących, jedno miejsce przygotowane jest dla wózka. Kosztował około 850 tysięcy złotych netto. Dostał numer boczny 2000 - ZS-200AG.

Jednocześnie z hybrydą, "Dąbie" zakupiło drugi autobus przegubowy z konwencjonalnym napędem. Jest najdłuższym autobusem przegubowym eksploatowanym w Polsce. Wyprodukowany został w 2012 roku ma długość 18,75 metra, kosztował ponad 1 mln złotych netto. Dostał numer boczny 2200 - ZS 190AG.

Stan taboru na 30 kwietnia 2014 roku w zajezdni Dąbie wynosił 102 autobusy różnych marek tj. VOLVO B10MA, VOLVO 7000A, VOLVO 7700, MAN A11, MAN A18, MAN A23, MAN NL 202, MAN NL 223, MAN NL 262, MAN NL 263, MAN NL 313, MAN SG 242 A11 i A18, SOLARIS Urbino 12, SOLARIS Urbino 12 Hybrid, SOLARIS Urbino 18, NEOPLAN N 4011.

* * *

Zajezdnia autobusowa "Klonowica"

Powstała w 1945 roku firma pn "Tramwaje i Autobusy Miasta Szczecina" nie tylko zajęła się odbudową zniszczonej trakcji tramwajowej, ale też odbudową od podstaw komunikacji autobusowej. Już w 1947 roku zarysowała się potrzeba uzupełniania komunikacji tramwajowej bardziej elastyczną komunikacją autobusową. Komunikacja autobusowa spełniała rolę uzupełniającą w stosunku do tramwajowej oraz interwencyjnego środka komunikacji w godzinach szczytowych dla komunikacji tramwajowej jak również w przypadkach np. jednorazowego przewozu na imprezy teatralne lub sportowe.

W 1948 roku było 29 km linii autobusowych obsługiwanych przez 6 pojazdów, a w 1963 roku długość tras autobusowych wynosiła już 103,6 km i jeździło na nich 48 autobusów z 70, które posiadały na stanie zakłady komunikacyjne.

W roku 1959 Wydział Autobusowy firmy znajdujący się dotychczas (od 1948 roku) przy ulicy Krzysztofa Kolumba przenosi się w całości do prowizorycznych baraków przy ulicy Klonowica w miejscu, gdzie znajdowało się MPO a później Rethmann a teraz Remondis.

Baraki służyły jako garaże i warsztaty naprawcze. Była również stacja paliw umożliwiająca tankowanie autobusów. Do prowizorycznej zajezdni przychodzili kierowcy i konduktorzy obsługujący autobusy.

Jak widać obok autobusy stały na "podgrzewanych" miejscach parkingowych co niekorzystnie wpływało na tabor. Przeprowadzano również drobne naprawy w takich warunkach. Do chwili oddania zaplecza technicznego na ulicy Klonowica, poważne naprawy autobusów dokonywano w dalszym ciągu na ulicy Kolumba.

Pomimo niekorzystnych warunków istniejących w zajezdni autobusowej przy ulicy Klonowica, MPK uruchomiło w 1957 roku nową działalność tj. przewozy taksówkowe 23 samochodami osobowymi marki Warszawa M-20.

Przypadły one szczecinianom do gustu i w związku z tym musiano zakupić w latach 1957 - 1964 większą ilość samochodów w sumie było ich 123 sztuki. Przewozy pasażerów taksówkami MPK w Szczecinie zakończyła w roku 1965 ze względu na chroniczne braki części zamiennych.

36 taksówek nabyli ich dawni kierowcy, 10 sztuk skasowano, a pozostałe taksówki sprzedano lub przekazano innym firmom komunalnym.

Wypada również wspomnieć, że w 1959 roku uruchomiono przewozy 10 taksówkami bagażowymi, a w roku 1972 było ich już 76 sztuk.
Postoje znajdowały się na ulicy Kaszubskiej – róg Obr.Stalingradu i na ulicy Śląskiej – róg placu Grunwaldzkiego.

Pomimo zakupu większej ilości bagażówek nie były one w stanie zaspokoić wzrastającemu popytowi na te usługi wśród moeszkańców miasta jak i firm.

W latach 1950-1958 firma otrzymała nowe autobusy marki "Mavag" oraz "Star" później były dostawy autobusów "Chausson" a następnie zastąpiono je autobusami "Skoda i "San". Różnorodność taboru autobusowego powodowała trudności w dostawie części zamiennych i w organizacji pracy.

W 1960 roku Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne wynajmowało autobusy na wycieczki. Zgłoszenia przyjmowano w siedzibie firmy przy ulicy Klonowicza (Krzekowo, końcowy przystanek linii tramwajowej 5 i 7) telefon 29-39.

W ciągu czterech lat (od 1964) utworzono 4 linie autobusowe nowe oraz trzy linie "bis". Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne obsługiwało w tym okresie 4 linie pracownicze. Uruchomiono również połączenie mikrobusowe z Wyspą Pucką pozbawioną do tej pory połączenia z centrum miasta.

Ekspansja komunikacji autobusowej powodowała pewne perturbacje eksploatacyjne, głównie przez posiadanie różnorodnego taboru autobusowego użytkowanego prze komunikację szczecińską. Użytkowano stare autobusy wycofane z demobilu między innymi: Leyland, Büssing, Bedford jak rónież ciężarówki przygotowane do przewozu ludzi.

Autobusy "San" nie spełniały się w roli autobusu przystosowanego do komunikacji miejskiej miały również szereg usterek technicznych. Skłoniło to firmę do stopniowej ich kasacji.

W latach 1967 - 1968 firma zastępowała autobusy marki "San" i "Skoda - Karossa" autobusami marki "Jelcz" co pozwoliło w 56,8 % wymienić tabor autobusowy.

Zmiany zachodzące w następnych latach w układzie linii autobusowych spowodowane zostały koniecznością przewozu osób na prawym brzegu Odry, spowodowanynym wyłączeniem ruchu tramwajowego w ciągu ulicy Gdańskiej, zwiększonych przewozów w kierunku stoczni a dzielnicami mieszkaniowymi oraz budową nowych osiedli mieszkaniowych, które znalazły się poza zasięgiem istniejącej sieci tramwajowej. Wszystkie linie autobusowe z konieczności zostały wydłużone do śródmieścia ulica Wielka (Wyszyńskiego) lub ulicy Tkackiej, a które do tej pory kończyły swój bieg przy Basenie Kaszubskim (Górniczym).

Po prawie dekadzie (1967) przekazano wybudowaną zajezdnię autobusową z prawdziwego zdarzenia wraz z Centralnymi Warsztatami naprawy taboru tramwajowego i biurowcem kosztem 83,5 miliona złotych. Decyzję o budowie podjęto w 1959 roku.

Oddano ją do użytku w 1965 roku, ale ze względu na partackie wykonanie przez budującą firmę oraz wiele wad w dokumentacji, MPK musiała ponieść znaczne nakłady na zagospodarowanie warsztatów. Prace te przeciągnęły się przez cały rok 1966. W konsekwencji tych prac zajezdnia i Centralne Warsztaty stały się nowoczesnym obiektem. W Centralnych Warsztatach wykonywano remonty kapitalne tramwajów i autobusów jak i wytwarzano części zamienne dla nich.

Autobusy z "Klonowica" jeździły po lewobrzeżu, prawobrzeżu oraz do Polic. Ponieważ dojazdy na prawobrzeże były bardzo kosztowne i nieopłacalne, w firmie podjęto decyzję o budowie zajezdni w Dąbiu, oddanej do użytku w 1978 roku (patrz wyżej). Część taboru przekazano z "Klonowica" do "Dąbia". W związku z tym zmniejszył się obszar działania "Klonowica" o przekazane linie obsługujące prawobrzeże.

W latach 1967-1980 do zajezdni trafiał bardzo różnorodny tabor i w związku z tym występuje wiele kłopotów z utrzymaniem taboru w gotowości eksploatacyjnej - brak części zamiennych.

W dniach 18 - 22 grudnia 1970 roku strajkowały w Szczecinie 94 zakłady pracy w tym komunikacja miejska. Na ulice nie wyjechały tramwaje i autobusy. Strajk zakończono 22 grudnia.

W kwietniu 1978 roku przyjęto na stan firmy dostawę 22 autobusów Jelcz PR – 110. Autobusy zostały skierowane na trasy lini 66 (Dąbie), 67, 75 i 76.

Styczeń i luty 1979 roku, to atak zimy, który sparaliżował komunikację miejską. Silne opady śniegu i mróz zdezorganizowały wyjazdy autobusów na trasy. Autobusy ulegały poważnym awariom. Zamarzało paliwo i układy powietrzne. Chroniczny brak części zamiennych, opon i akumulatorów uniemożliwiał prawidłową pracę zajezdni, co skutkowało z konieczności stawianiem pojazdów na tzw "kołki", pomimo regeneracji.

Poprawa nastąpiła dopiero w latach 1981 - 1984, gdzie zakupiono 102 wozy marki "Ikarus 280". Trwały również dostawy dla pozostałych zajezdni. W następnych latach zakupiono też autobusy marki Jelcz M11, Jelcz L11 i Ikarus 280.

W okresie od lipca 1991 do kwietnia 1992 roku wybudowana została dyspozytornia autobusowa. Generalnym wykonawcą robót było Szczecińskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego "ESPEBEPE" S.A. Jest to budynek dwu kondygnacyjny, częściowo podpiwniczony, wykonany w technologii tradycyjnej (cegły i bloczki betonowe, stropy prefabrykowane). Budynek o powierzchni 712 m2, w którym znajdują się pomieszczenia, takie jak : dyspozytornia, administracja, socjalne, magazynowe i węzeł cieplny.

W okresie 11.01 - 24.01.1993 roku testowano autobusy węgierskiej firmy Ikarus z rodziny "400". Producent oddając autobusy do testowania pragnął uzyskać jak największą ilość informacji o zaletach i wadach tych pojazdów.

W 1994 roku zakupiono kolejne 16 pojazdów - tym razem były to Jelcze 120M. Pod koniec roku przyjechały na "Klonowica" pierwsze 19 z 40 autobusów Volvo B10MA, które wyjechały na trasy 1 lutego 1995 roku, a następne autobusy skierowano do eksploatacji po opłaceniu cła w Urzędzie Celnym. Opóźnienie związane było z brakiem pieniędzy na pokrycie cła.

W tym samym roku zdecydowano się na montaż 128 autokomputerów SRG 2000 D i systemu komunikacyjnego w zajezdni Klonowica, po półrocznym pomyślnych próbach z tymi urządzeniami w zajezdni Dąbie.

W okresie od 11.01. do 24.01.1994 roku na liniach obsługiwanych przez Klonowica i Dąbie testowany był autobus oznaczony symbolem CN 113 i CLL MaxCi. W tym czasie był najnowszym modelem autobusu produkowanego przez SCANIA-BUSSAR w Katrineholm - Szwecja.

1997 w styczniu zakupiono 4 autobusy Autosan H6, a zakupione Autosany w 1996 roku dla Dąbia też 4 szt. w 1998 roku przekazano na Klonowica.

1 listopada 1999 powstało Szczecińskie Przedsiębiorstwo Autobusowe "Klonowica" sp. z o.o wydzielone ze struktur MZK, która działa na zasadzie prawa handlowego.

Grudzień 2002 - przyjechały zakupione 5 szt. nowych autobusów MAN NL223.
Od marca 2004 w autobusach obsługiwanych przez Klonowica testowano automaty do sprzedaży biletów komunikacji miejskiej. Jeden z automatów był zainstalowny w autobusie o nr bocznym "569". Autobus ten w dni powszednie obsługiwał linie "68" (Pl.Rodła - Kormoranów) natomiast w dni wolne od pracy linie "57" (Kołłątaja - Warszewo). Automaty były również testowane w autobusach linii "51", gdzie zakończyły testy tego urządzenia w pojazdach komunikacji miejskiej. Automaty testowano przez okres siedmiu miesięcy.

Październik 2004 - Dostawa dwóch autobusów MAN NL283.

Od 7 marca 2005 roku została uruchomiona linia nr "70", która jeździ na trasie Dworzec Główny - Urząd Miejski i z powrotem. Linia poprzednio jeździła od 8 listopada 2004 do końca lutego 2005 roku. Na klika dni zawieszono jej kursowanie.

1 sierpnia nastąpiła dostawa 5 używanych autobusów MAN NL202/262, a 22 grudnia pięciu autobusów Volvo B10L-SN12, jeżdżących wcześniej Berlinie. Autobusy miały ex-berlińskie nr 1155, 1157, 1159, 1161 i 1164. W Szczecinie otrzymały numery boczne 1706, 1707, 1708, 1709 i 1710.

Po nowym roku 14 stycznia 2006 trafiły do Szczecina następne autobusy tej samej marki. Otrzymały kolejne numery boczne tj. 1711, 1712, 1713. Trudna sytuacja finansowa przewoźnika wymusza na nim sprowadzanie używanych autobusów, i w związku z tym pasażerowie zyskują na komforcie jazdy.

W dniu 30 września 2006 roku dotarło z Norymbergi 6 z 7 przegubowych autobusów MAN typu NG272. Siódmy pojazd trafił później. Każdy z autobusów ma po 3 drzwi otwierane do środka. Wyprodukowane zostały w roku 1992. Autobusom tym nadano następujące numery taborowe tj. 1250 - (n)605, 1251 - (n)608, 1252 - (n)614, 1253 - (n)615, 1254 - (n)616, 1255 - (n)617, 1256 - (n)618.

W autobusach obsługiwanych przez spółkę rozwieszono informację o zatrudnieniu lub współpracy osób, które mają uprawnienia do prowadzenia autobusów. Znane są trudności z brakiem kierowców. Spowodowane jest to wyjazdem ludzi mających uprawnienia do prowadzenia autobusów za granicę, gdzie za pracę dostają 4 lub 5 razy większe zarobki niż mogą zaproponować nasze przedsiębiorstwa i spółki komunikacyjne.

9 lutego 2007 roku w godzinach popołudniowych przyjechały na plac postojowy zajezdni Klonowica 2 autobusy MAN NL202 z niemieckiego miasta Leverkusen. Na burtach mają numery taborowe ex 71 i 139. Wyprodukowano je w 1994 roku.
18 - 19 kwietnia trwały prace przy montażu dwu autokomputerów SRG 3000 wraz z kasami do sprzedaży biletów na pokładach autobusów marki Ikarus o nr bocznych 1098 i 1298.

4 czerwca zaprezentowano na płycie postojowej Klonowica nowy - używany dwurzwiowy autobus marki MAN NL202, któremu nadano nr 1801 Jest on koloru białego. Rok produkcji prawdobodobnie 1998. Przyjechał z Berlina, a poprzednio prawdopodobnie jeździł w Oberhausen. Jest pojazdem niskopodłogowym do przewozu osób niepełnosprawnych.

28 sierpnia przyjechał do zajezdni Klonowica używany autobus marki MAN NL 202. Kraj pochodzenia Niemcy, firma GmbH & Co KG z Hagen. Jest autobusem dwurzwiowym w kolorze białym o przebiegu 645 tysięcy kilometrów. Wyprodukowano go w 1998 roku. W Hagen miał nr boczny 217 i rejestracyjny HA-HM-26, a w Szczecinie dostanie 1802

Na stanie zajezdni znajdują się następujące typy autobusów, stan na marzec 2008 roku:

Volvo B10L - 8 szt, MAN NL-223 - 5 szt, MAN NL-283 - 2 szt, MAN NL-202 - 9 szt, Volvo B10M - 40 szt, Ikarus 280 - 6 szt, Man NG-272 - 7 szt, Jelcz 120MM/1 - 14 szt, Autosan H6 - 6 szt. Razem na stanie zajezdni 97 pojazdów, średnia wieku 12 lat.

Stan taboru w zajezdni jest niezadawalający, sprowadzane używki z zagranicy są w coraz gorszym stanie technicznym, nie wspominając też o autobusach Volvo B10MA zakupionych w 1994 roku. Wspomina się o zakupach nowych autobusów przegubowych, co ma być efektem obowiązującej od czerwca 2007 roku wyższej stawki za wozokilometr i podniesienia przez miasto udziałów spółki autobusowej.

28 stycznia 2008 roku Rada Miasta podwyższyła kapitał zakładowy spółki SPA Klonowica o 4 miliony złotych. Pieniądze zostały przeznaczone na zakup nowych autobusów:

• 11 czerwca do zajezdni zawitały 4 autobusy niskopodłogowe Solaris Urbino 18, którym przydzielono numery z zakresu 1850 - 1853
• 31 lipca został wyłoniony dostawca 10 autobusów niskopodłogowych w formie leasingu finansowego. Jest to firma "Millenium Leasing sp. z o.o z Warszawy
• 13 listopada w swoją ostatnią drogę wyjechały autobusy marki Ikarus 280 o numerach bocznych 1097, 1181, 1191, oraz Jelcz 120M 1404

19 lutego 2009 roku dostarczono 10 autobusów niskopodłogowych w tym 5 sztuk Solarisów Urbino 18 i 5 sztuk Solarisów Urbino 12. Solarisy przegubowe mają numery boczne 1950 - 1954, solowe 1900 - 1904. Jednocześnie w tym samym czasie przyjechały 2 MAN-y NL262. Mają numery 1000 i 1001.

• 24 lutego wyjechało na miasto nowe pogotowie techniczne o numerze 100. Pogotowie przerobiono z autobusu Volvo B10MA (1557) odejmując przegub. Prace wykonały brygady mechaników spółki we własnym zakresie,

• w okresie marca brygady z R&G Mielec instalowały 44 sztuki autokomputerów SRG 3000 wraz z kasami do sprzedaży biletów,

• 5 kwietnia wycofano ostatnie Ikarusy 280 znajdujące się na terenie zajezdni. Były to autobusy o numerach 1098, 1184 i 1298.

Od 16 czerwca do końca miesiąca były wymieniane (26 sztuk) autokomputery SRG 2000D na SRG 3000 z kasami do sprzedaży biletów w następnych autobusach. Łącznie w tej chwili na zajezdni znajduje się 87 autobusów wyposażonych w autokoputery SRG 3000. Nie będa instalowane autokomputery nowej generacji na autobusach Autosan H6 (6 sztuk) i Jelczach 120MM/1 (4 sztuki). Nie wiadomo jak długo pojeżdżą.

W dniu 4 lutego 2010 roku przyjechały nowe "jamniki" niskopodłogowe autobusy Solaris Urbino 18 zamówione w roku 2009. Oznaczono je numerami taborowym:

• ZS-4498S - 1050, • ZS-4497S - 1051, • ZS-4496S - 1052, • ZS-4495S - 1053, • ZS-4493S - 1054, • ZS-4492S - 1055, • ZS-4491S - 1056, • ZS-4490S - 1057.

Na pokładzie autobusów znajduje się klimatyzacja i monitoring. Siedzenia dla pasażerów są już w barwach pływających ogrodów a poręcze w kolorze seledynowym. Autobusy wyposażono w tablice elektroniczne, automatyczny system gaszenia pożaru w komorze silnika, rampę ułatwiającą wejście i wyjście osobom niepełnosprawnym. Silniki autobusów spełniają wszystkie europejskie wymogi a nawet je przewyższają (obecnie obowiązująca norma to Euro5). Wysłano je na trasy w dniach 8 i 9 lutego.

30 marca 2010 roku opuściły macierzystą zajezdnie trzy pierwsze autobusy marki Volvo B10MA: 1551, 1552 i 1564, przeznaczone do sprzedaży z partii 8 sztuk. Pozostałe autobusy również już zostały sprzedane sa to: 1550, 1553, 1559, 1560, 1561.

10 września 2010 roku przyjechały na Klonowica 2 autobusy SU 10 numery taborowe • 1010 ZS 7945T, • 1011 ZS 7947T i 8 autobusów przegubowych niskopodłogowych SU 18 numery taborowe • 1058 ZS 7943T, • 1059 ZS 7944T, • 1060 ZS 7946T, • 1061 ZS 7948T, • 1062 ZS 7949T, • 1063 ZS 7950T, • 1064 ZS 7941T, • 1065 ZS 7942T. Wszystkie wyposażone w automaty biletowe.

W dniach 4-5 maja 2011 roku dotarły na teren zajezdni autobusy marki Solaris w ilości 10 sztuk solówki i 4 sztuki przegubowe. Na pokładach tych autobusów znajduje się klimatyzacja, monitoring, automat do sprzedaży biletów oraz z przodu i tyłu pojazdu zamontowane są elektroniczne tablice z tzw. minutowym termometrem przystankowym firmy Pixel z Bydgoszczy (Solaris Urbino 18), a w solówkach tylko z przodu pojazdu. Również są autokomputery SRG 3000 wraz z kasami fiskalnymi firmy R&G z Mielca.

Zamontowano również dwie tablice z przodu (nad pierwszymi drzwiami) i z tyłu (pomiędzy 3 i 4 drzwiami) pojazdu informujące na jakiej linii pojazd jeździ - tylko w przegubach.

Są to pojazdy Solaris Urbino 18: 1150 - ZS 1150W, 1151 - ZS 1151W, 1152 - ZS 1152W, 1153 - ZS 1153W i Solaris Urbino 12: 1100 - ZS 1100W, 1101 - ZS 1101W, 1102 - ZS 1102W, 1103 - ZS 1103W, 1104 - ZS 1104W, 1105 - ZS 1105W, 1106 - ZS 1106W, 1107 - ZS 1107W, 1108 - ZS 1108W, 1109 - ZS 1109W. Pojazdy spełniają rygorystyczne normy emisji spalin. Nowe autobusy zastąpią te najbardziej wysłużone. Wyjechały na trasy 19 maja 2011 roku.

W dniu 12 czerwca 2012 roku dotarły autobusy marki Solaris z przetargu ogłoszonego w listopadzie 2011 roku. Są to:

• autobus SU 10 - 1210 - nr.rej ZS1210X,
• autobus SU 10 - 1211 - nr.rej ZS1211X,
• autobus SU 12 - 1247 - nr.rej ZS1247X,
• autobus SU 12 - 1248 - nr.rej ZS1248X,
• autobus SU 12 - 1249 - nr.rej ZS1249X,
• autobus SU 18 - 1297 - nr.rej ZS1297X,
• autobus SU 18 - 1298 - nr.rej ZS1298X,
• autobus SU 18 - 1299 - nr.rej ZS1299X

We wszystkich zamówionych autobusach zamontowano stojaki na rowery przy automacie do sprzedaży biletów.

W lipcu 2012 roku spółka autobusowa sprzedała 4 wysłużone autobusy marki VOLVO typ B10MA z 1995 roku, które po Szczecinie jeździły od 17 lat. Również 11 lipca sprzedano 4 autobusy marki VOLVO typu B10L z 1997 roku zakupione w Berlinie. Miały one w Szczecinie numery taborowe 1708, 1709, 1710, 1711.

Stan taboru na 9 sierpnia 2012 roku w zajezdni Klonowica wynosił 100 autobusów różnych marek tj. MAN NL-202, MAN NL-223, MAN NL-262, MAN NL-283, Volvo B10M, Jelcz 120MM/1, Autosan H6, Solaris Urbino 10, Solaris Urbino 12, Solaris Urbino 18.

W dniu 21 czerwca 2013 roku zajezdnię Klonowica opuścił ostatni JELCZ 120MM/1. Numer taborowy 1410.

We wrześniu 2013 roku na Klonowica dotarły zakupione przez spółkę autobusy: MAN NG 313, który dostał numer boczny 1650 - ZS650AJ. Kolejne 3 autobusy MAN dotarły w połowie miesiąca są to: autobusy MAN - 2 krótkie NL-263 - 1206 - ZS206AM (rok produkcji 2002) i 1300 - ZS300AM (rok produkcji 2003) i długi NG-313 numer taborowy 1651 - ZS651AM.

Stan taboru na 8 listopada 2013 roku w zajezdni Klonowica wynosił 101 autobusów różnych marek tj. MAN NL-202, MAN NL-223, MAN NL-262, MAN NL-283, Volvo B10M, Solaris Urbino 10, Solaris Urbino 12, Solaris Urbino 18.

W grudniu 2013 roku spółka na Klonowica skreśliła ze stanu 2 autobusiki "Autosan H6-20.03 ", jeden sprzedano na złom a drugi ma być przekazany do MTiK - trwają rozmowy. Zakupiono osiem sztuk w 1997 roku. Cztery trafiły do zajezdni w Dąbiu, a cztery do zajezdni Klonowica.

W dniu 29 stycznia 2014 roku spółka autobusowa przekazała w formie darowizny do Muzeum Techniki i Komunikacji przy ulicy Niemierzyńskiej w Szczecinie ostatni z ośmiu małych autobusów (Autosam H6-20.03 ) o numerze bocznych 1742.

Stan taboru na 16 stycznia 2014 roku w zajezdni Klonowica wynosił 99 autobusów różnych marek tj. MAN NL-202, MAN NL-223, MAN NL-262, MAN NL-283, Volvo B10M, Solaris Urbino 10, Solaris Urbino 12, Solaris Urbino 18.

7 marca 2014 oku na teren zajezdni Klonowica przyjechał pierwszy z pięciu niskopodłogowych, przegubowych autobusów czwartej generacji MAN Lions City NG 313 (A23) zakupionych przez spółkę na Klonowica. Pojazd dostał numer boczny 1599 - ZS 599AX. Autobusy wyprodukowano w 2005 roku. Poprzednim użytkownikiem pojazdów była firma komunikacyjna w Geteborgu w Szwecji. Pozostała czwórka przyjechała na teren zajezdni pod koniec marca. Dostały numeracje 1595 - ZS 595AX, 1596 - ZS 596AX, 1597 - ZS 597AX, 1598 - ZS 598AX.

Stan taboru na 27 marca 2014 roku w zajezdni Klonowica wynosił 100 autobusów różnych marek tj. MAN NL-202, MAN NL-223, MAN NL-262, MAN NL-283, MAN NG-313, MAN NG-363, Volvo B10M, Solaris Urbino 10, Solaris Urbino 12, Solaris Urbino 18.

* * *

Zajezdnia autobusowa "Police"

Początki komunikacji aglomeracji szczecińskiej sięgają końca XIX wieku i początku XX wieku, kiedy pan Pabst prywatny przedsiębiorca uruchomił pierwsze połączenie autobusowe z Głębokiego na ulicę Arkońską.

Linia ta nie istniała długo została zlikwidowana w 1906 roku. Powrót komunikacji autobusowej na ulice aglomeracji szczecińskiej następuje w grudniu 1927 roku. Zostaje uruchomione połączenie pomiędzy Lotniskiem a Dąbiem. Linia ta cieszyła się dużym powodzeniem i w związku z tym zaczęły powstawać następne linie.

W roku 1929 uruchomiono linie na trasie Gocław – Police i oznakowano ją jako linie "P". Na otwarcie tej linii zaproszono oficjeli Szczecina i Polic. Autobus tej linii kursował z częstotliwością co 1,5 godziny. Jego trasa wynosiła około 11 kilometrów. Koniec przedwojennej komunikacji autobusowej nastąpił w związku z silnymi nalotami bombowymi w roku 1944 na Szczecin, gdzie zostały obrócone w perzynę połączenia tramwajowe. Autobusy zostały skierowane do obsługi tras tramwajowych.

Autobusy po wojnie powróciły na trasę Gocław – Police dopiero w 1947 roku. Linie oznaczono jako "B" i miała ona 12 kilometrów długości. Autobus kursował od rana do późnych godzin nocnych. Na koniec 1947 roku zmieniono nazwę linii z "B" na "52".

W końcu 1957 roku uruchomiono linie pośpieszną nr "70" na trasie Pl. Żołnierza Polskiego – Police. Linia ta cieszyła się sporym zainteresowaniem pasażerów w związku z rozbudową nowych osiedli mieszkaniowych. Istniała do połowy lat 60 XX wieku. Jednocześnie przedłużono trasę istniejącej linii "52" do Szkoły /przez Rynek/.

Na początku lat 70 XX wieku rozpoczęto budowę potężnych Zakładów Chemicznych w oparciu o technologię na licencji francuskiej. Powstała więc konieczność uruchomienia nowych połączeń autobusowych z Polic do Szczecina i z powrotem.

Uruchomione w 1971 roku linie to:
* linia "71" kursująca na trasie Plac Hołdu Pruskiego – Jasienica,
* linia "65" kursująca na trasie Zakłady Chemiczne – Tanowo.
Nastąpiła konieczność rozgraniczenia linii miejskich i podmiejskich. W związku z tym zmieniono numerację linii polickich zaczynających się na 100:
i tak linia "101" /dawna 71/, linia "102" /dawna 52/, linia "103" /dawna 53/. Pod koniec lat 70 XX wieku zaczęły kursować nowe linie na terenie Polic:
* linia "102bis" na trasie Police Rynek – Szkoła /w latach 80 XX wieku zmieniono numeracje na "109",
* linia "106" na trasie Police Rynek – Zakłady Chemiczne II. Linia "106" została zawieszona na początku lat 90 XX wieku a później przywrócono jej kursowanie na trasie Głębokie – Police Rynek.

1974 - w sierpniu tego roku, rozpoczęto budowę przy ulicy Fabrycznej w Policach stacji obsługi autobusów z przeznaczeniem dla Komunikacji Miejskiej w Szczecinie. Wtedy też pojawiły się pierwsze ekipy budowlane. Generalnym wykonawcą było Nadodrzańskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Ogólnego, a podwykonawcami - dwa duże szczecińskie przedsiębiorstwa „Instal" i „Elektromontaż" oraz POM Dobrzany.

Zastanawiano się nad uruchomieniem linii pośpiesznej ze Szczecina do Polic i w roku 1980 uruchomiono linie "P" na trasie Plac Lenina /dzisiejszy Plac Sprzymierzonych/ – Osiedle Chemik. Po jakimś czasie linia pośpieszna została przemianowana na linię zwykłą wraz ze zmiana trasy i oznaczoną ją jako linie "107".

W roku 1985 - po jedenastu latach budowy, kosztem prawie 350 mln zł, została oddana do eksploatacji zbudowana od podstaw nowa zajezdnia autobusowa w Policach. Inwestycja ta, najwyraźniej nie miała szczęścia - raz budowę wstrzymywano, to znowu rozpoczynano. Spowodowane to było, brakiem pieniędzy na tę inwestycję. Inwestycję finansował z budżetu Urząd Wojewódzki, przy wsparciu Zakładów Chemicznych „Police".

Policka zajezdnia zajmuje powierzchnię 39 tys. m kw. Przewidywano, że zajezdnia pomieści 130 autobusów. W chwili oddania było ich na terenie zajezdni 45, w tym na liniach kursowało 33, były to „Ikarusy" i "Berliety M-ll" (produkowane w kooperacji z Węgrami). W polickiej zajezdni wprowadzono nowy system. Kierowcy byli „przywiązani" do autobusów, na których jeździli. Nie wiem jak jest w tej chwili.

Oddanie nowozbudowanej zajezdni autobusowej do eksploatacji umożliwiło znaczne poprawienie komunikacji autobusowej ze Szczecinem i na terenie samych Polic. Również w ten sposób zlikwidowano dojazdy do i z Polic, co było nie bez znaczenia dla sytuacji finansowej firmy.

W zajezdni autobusowej Police garażowały autobusy: Jelcz Berliet PR-110U jak również Ikarusy 280. Po pewnym czasie autobusy Berliet zastąpiono autobusami Jelcz M-11.

Lata 1985 - 1996 na początku nastąpiła dostawa 17 autobusów Jelcz M11 i Ikarusy 280.26. W następnych latach też dostarczano nowy tabor. Później panowała stagnacja, jak w całej komunikacji.

Na początku 1997 roku w związku z przekształceniami w MZK Szczecin wyodrębniono ze struktur MZK zajezdnie autobusową Police. Na jej bazie powołano spółkę autobusową pod nazwą "Szczecińsko – Polickie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne" z siedzibą w Policach przy ul. Fabrycznej z połową udziałów każdej z gmin. Funkcję jednoosobowego szefa objął wówczas Kazimierz Trzciński. Zmiany własnościowe przyniosły ogromne korzyści. Zreformowano wówczas cały system zarządzania spółką. Zmieniono również barwy firmy z kremowo – czerwonej na zielono – żółte.

Na przełomie XX i XXI wieku zaistniała konieczność wymiany /częściowej/ w ramach posiadanych środków finansowych parku autobusowego. Zakupiono dla potrzeb spółki Police:

* autobusy przegubowe 7 szt,
* autobusy trzyosiowe 5 szt,
* autobusy solówki 9 szt.
Wszystkie autobusy są jednej marki tj. "MAN" - przegubowe niskopodłogowe. Kursują one na różnych liniach.

Wraz z wymianą taboru autobusowego wymieniono również autokomputery SRG – 2000D na autokomputery SRG – 3000. Autokomputer panelowy SRG – 3000P jest panelem sterującym, wyposażonym w klawiaturę i wyświetlacz, procesor sterujący, pamięć danych oraza interfejsy transmisji danych. Moduł podstwowy steruje systemami informacji pasażerskiej, oraz kasownikami.

Rozbudowany o kolejne moduły może również dokonywać pomiarów obciążenia pojazdu, prędkości (np.: czarna skrzynka), parametrów technicznych silnika, rejestracji zdarzeń (otwarcia drzwi, użycia hamulców itp.) w postaci raportu przekazywanego na bieżąco drogą radiową lub inną metodą na koniec dnia (szybka transmisja podczerwieni). Autokomputer wyposażony jest w duży podświetlany wyświetlacz ciekłokrystaliczny oraz membranową hermetyczną klawiaturę.

Lata 1997 - 2008 charakteryzowały się sporym finansowym wysiłkiem spółki. Zaczęto przystosowywać zajezdnie do wymogów 21 wieku. Remontowano i unowocześniano zaplecze techniczne w związku z zakupami nowego taboru. Remontowano i unowocześniano budynek administracji aby poprawić warunki pracy zatrudnionym.
Zakupiono w przetargach autobusy marki Man - różne typy:

NL222 - 6 sztuk (1999-2000),
NG312 - 6 sztuk (1998-1999),
NL223 - 6 sztuk (2000-2003),
NL283 - 2 sztuki (2004),
NL313-15 - 5 sztuk (2002,
NG313 - 6 sztuk (2001-2004),
SG313 Lion's Classic G - 4 sztuki (2006).

W związku z marną sytuacją finansową, spółka zdecydowała się na zakupy autobusów używanych marki "MAN". Zakupiono 14 pojazdów różnych typów takich jak: NG262 i NG312, NL222, NL262 oraz NL313.

Spółka obsługuje linie: 101, 102, 103, 106, 107, 109, 111, linię 63 (wspólnie ze SPA Klonowica), pospieszną linię F i linie nocne 524 i 526. Autobusy spółki jeżdżą na liniach pracowniczych Zakładów Chemicznych Police, jak również Samorządowej i Działkowej organizowanych przez Gminę Police.

Autobusy spółki wykonują również regularne przewozy międzynarodowe na trasie Police - Löcknitz i z powrotem oraz turystyczne na terenie całej Europy. Spółka również służy powierzchnią reklamową na swoich pojazdach.

Na terenie polickiej zajezdni znajduje się również Stacja Kontroli Pojazdów, która wykonuje wszelkie badania techniczne pojazdów. Jest również myjnia dla wszystkich typów pojazdów. SPPK jako pierwsza firma komunikacji miejskiej regionu szczecińskiego w 2004 roku otrzymała certyfikat "Systemu Zarządzania Jakością" obejmujący: transport zbiorowy komunikacji miejskiej, przewozy turystyczne na terenie Polski i Europy oraz usługi diagnostyczne w Stacji Kontroli Pojazdów.

Szefem polickiej spółki od stycznia 2003 roku był pan Andrzej Markowski. Zastąpił na tym stanowisku pana Kazimierza Trzcińskiego. W roku 2004 zakupiono ostatnie nowe autobusy były to dwa MANy NL 283 (A21), i trzy NG 313 (A23).

W 2005 roku zakupiono 7 używanych autobusów w tym: 4 MANy NG 312 (A11) oraz 3 MANy NL 262 (A10) - wszystkie z Berlińskiego BVG rok produkcji 1997.

Za jego rządów nastąpiło pogorszenie kondycji finansowej spółki, a szczególnym faktem który zaważył na jej kondycji, było ogłoszenie mającego być ratunkiem, przetargu ZDiTM na długoterminową obsługę linii autobusowych. Spółka była jedyna, która zgłosiła akces na obsługę 3 linii.

ZDiTM unieważnił przetarg z powodu zaoferowania zbyt dużych stawek przez inne spółki. Spółka nie zgadzał się z unieważnienie przetargu i wkroczyła na drogę odwoławczą, a następnie sądową, zdobywając w końcu w sierpniu 2006 roku kontrakt.

Jak się później okazało upór pana Prezesa Markowskiego w tej sprawie, jak i inne decyzje były przysłowiowym gwoździem do trumny w dalszym ciągu pogarszającej się sytuacji finansowej spółki.

Niekorzystna umowa podpisana z ZDiTM na obsługę linii nie uwzględniała rewaloryzacji stawek wozokilometra, o coroczny wzrost zgodny z inflacją.

Zły stan taboru, zagrożone finanse spółki, niskie pensje skutkowały licznymi odejściami pracowników. Na początku 2008 roku pracownicy weszli w spór zbiorowy ze spółką żądając podwyżki płac, dokapitalizowania spółki, a w późniejszym czasie także odwołania prezesa.

Z powodu przeciągającego się sporu oraz stanu spółki pojawiła się groźba odebrania około połowy taboru będącego w leasingu, co doprowadziłoby firmę do niemal natychmiastowego upadku. Ostatecznie podpisano porozumienie, dzięki któremu wynagrodzenia wzrosły średnio o 10 procent, zaś udziałowcy spółki zobowiązali się do podwyższenia kapitału zakładowego. Efektem tego było także odwołanie w sierpniu 2008 prezesa Markowskiego i ponowne przyjęcie na te stanowisko Pana Kazimierza Trzcińskiego.

Pan Kazimierz Trzciński nowy prezes spółki czynił starania o rozwiązanie niekorzystnej dla spółki 10-letniej umowy przewozowej. Efektem tych działań było unieważnienie umowy w 2010 roku.

Prezes stanął również przed problemem wymiany starych autobusów Jelcz jak również wcześniej zakupionych autobusów niskopodłogowych. Zdecydował się na zakupy taboru używanego.

W roku 2009 zakupił 2 autobusy MAN NL 263 (A21) wyprodukowane w 2000 roku. Poprzednim właścicielem] tych pojazdów była spółka Maas Reisen GmbH z Balingen, a także jednego MANa NL 283 Lion's City (A21) z 2005 roku, jeżdżącego wcześniej dla polskiej spółki ForBus.

W roku 2010 zakupił następne używane pojazdy, dzięki dokapitalizowaniu spółki po zgodzie radnych na XLIII zwyczajnej sesja Rady Miasta Szczecina. Kapitał zakładowy spółki został podwyższony o 700 tysięcy złotych. W 2009 roku Gmina Miasto Szczecin również dokapitalizowała SPPK kwotą 2 mln zł. Były to autobusy MAN NL 262 (A10) i MAN NL 263 (A21) - wyprodukowane w 1998 roku.

Jednak rok 2010 to także zdobycie dotacji na pierwszy od lat zakup fabrycznie nowych pojazdów. 16 lutego 2010 roku podczas nadzwyczajnej sesji Rady Miasta Police radni podjęli decyzję o podwyższeniu kapitału zakładowego oraz o przyznaniu środków na zakup nowych autobusów.

Dzięki zgodzie rajców spółka autobusowa chce kupić 13 nowych autobusów. Pozostałe pieniądze mają pochodzić z Regionalnego Programu Operacyjnego. Jednocześnie na tej samej sesji rajcy zdecydowali również, o wydłużeniu spółce okresu dzierżawy na zajezdnie w Policach do 2016 roku.

SPPK w dniu 14 lipca 2010 roku ogłosiła przetarg na zakup 8 autobusów solowych i 5 przegubowych. Pojazdy mają być wyposażone w klimatyzację przedziału pasażerskiego i automaty biletowe. Jest to pierwszy ogłoszony przetarg od czasu zawirowań finansowych w spółce.

Zarząd Województwa Zachodniopomorskiego 26 lipca 2010 roku podjął decyzję o dofinansowaniu projektów umieszczonych na liście rankingowej w ramach konkursu nr RPOWZ/6.4/2010/1 - Działanie 6.4 Zintegrowany system transportu publicznego na obszarze metropolitalnym. Police otrzymały 10,67 mln zł (całkowita wartość projektu wynosi 15,32 mln zł).

30 sierpnia 2010 roku spółka wybrała ofertę złożoną przez konsorcjum MAN Truck & Bus Polska sp. z o.o. i MAN Bus sp. z o.o. na dostawę 13 autobusów niskopodłogowych.

W dniu 12 października 2010 roku pojawiło się kolejne ogłoszenie o przetargu na dostawę 10 autobusów solowych i 4 przegubowych. Otwarcie ofert ma nastąpić 23 listopada. Zamówienie będzie zrealizowane między 16 a 20 maja 2011 roku.

W dniu 26 lutego 2011 roku dotarły do zajezdni Police 3 autobusy niskopodłogowe z 5 zamówionych marki Solaris. Nowo przybyłe autobusy oznaczono numerami bocznym 773 - ZPL26935, 774 - ZPL26936, 775 - ZPL26937. Dwa pozostałe przyjechały w terminie późniejszym są to pojazdy: 776 - ZPL 28076, 777 - ZPL 28077. Wyjechały na trasę w dniu 4 marca, obsługując linie 101 i 107.

Na stronie internetowej spółki autobusowej w Policach w dniu 29 marca 2011 roku ukazało się ogłoszenie o przetargu na sprzedaż używanych autobusów, który ma się odbyć w maju 2011 roku. Są to następujące pojazdy: MAN NG 312 - 752, 762, 763, 764, MAN NL 222 - 3013, 3014, 3015, MAN NL 262 - 3030, 3031, 3032. Wszystkie autobusy przeznaczone do sprzedaży wyprodukowano w 1997 a jeden 1998 roku.

W dniach 16 - 17 maja 2011 roku do zajezdni w Policach trafiło 10 autobusów Solaris ( 8 krótkich i 2 przegubowe). Autobusy oznaczono numerami bocznym 3041 - ZPL 28041, 3042 - ZPL 28042, 3043 - ZPL 28043, 3044 - ZPL 28044, 3045 - ZPL 28045, 3046 - ZPL 28046, 3047 - ZPL 28047, 3048 - ZPL 28048 i 776 - ZPL 28076, 777 - ZPL 28077.

Spółka autobusowa w Policach w dniu 2 kwietnia 2012 roku ogłosiła przetarg na dostawę czterech fabrycznie nowych autobusów niskopodłogowych - jednego MAXI i trzech przegubowych. Dostawa pojazdów przewidziana została na październik i listopad 2012 roku.

11 maja 2012 roku otwarto oferty. Złożyło je trzech producentów autobusów tj. Solaris, który zaoferował pojazdy za cenę 5,058 mln zł brutto, firma Lider Trading & Blue Line oferująca autobusy marki Solbus za cenę 4,622 mln zł brutto i MAN dostawę autobusów za cenę 5,158 mln zł brutto. Wybrano ofertę firmy MAN jako najkorzystniejszą.

Autobusy tej marki w dniach 27 października 2012 roku (2 pojazdy) i 10 listopada (2 pojazdy) dotarły do zajezdni z przetargu 2 kwietnia 2012 roku. Na pokładzie autobusów między innym znajduje się panel sterowania SRG-4000p i termometr elektroniczny ETM38. Autobusy pomalowane są w standardowe barwy polickie. Są to pojazdy:

MAN NG 363 i MAN NL283 Lion's City
• 778 ZPL - 35078,
• 779 ZPL - 35079,
• 780 ZPL - 35080,
• 3049 ZPL - 35149. Autobusy wyjechały na trasy w dniu 14 listopada.

Również w tych dniach spółka przekazała do sprzedaży cztery pojazdy typu MAN. Są to pojazdy NL222 - 3016, Ng312 - 749, 752 i 753. Wśród tych pojazdów znajduje się pierwszy w pełni niskopodłogowy MAN (749) jeżdżący do tej pory w barwach zajezdni Police. W czasie czternastoletniej służby na policko - szczecińskich trasach przejechał około 1,2 mln kilometrów.

W lutym 2013 roku pan Grzegorz Ufniarz radny miasta Polic poinformował na swojej stronie internetowej, że powstają plany nowej pętli autobusowej w Policach. Prace projektowe prowadzi firma "Pracownia Projektowa Dróg i Mostów - Andrzej Chmielewski ze Szczecina z ulicy Papieża Jana Pawła II 15/6".

Nowo budowana pętla autobusowa wraz z obiektem socjalnym dla kierowców będzie znajdowała się przy ulicy Wyszyńskiego (działka 286/7 obr. Police 16), przy drodze do Siedlic (po lewej stronie jadąc od Polic do Siedlic), za dzisiejszym parkingiem strzeżonym przy SM Odra.

Modernizacja pętli miała być wykonana w 2014 roku, ale ze względu na brak środków w budżecie gminy została przeniesiona na rok 2015. Środki na ten cel zabezpieczono w budżecie na 2015 rok.

Policka spółka ogłosiła na swojej stronie w dniu 1 lipca 2013 roku przetarg na dostawę 2 fabrycznie nowych autobusów niskopodłogowych. Otwarcie ofert ma nastąpić 19 sierpnia. W dniu 21 sierpnia spółka powiadomiła o wyborze kontrahenta na dostawę 2 autobusów niskopodłogowych. Została wybrana firma MAN, która jako jedyna złożyła ofertę.

Autobusy z tego przetargu trafiły do zajezdni pod koniec 2013 roku i nadano im numery boczne 781 - ZPL 40281 i 3050 - ZPL 40350. Wyjechały na trasy w styczniu 2014 roku.

W 2013 roku kierownictwo oraz pracownicy spółki wyszli z inicjatywą uczczenia zasłużonych pracowników, którzy odchodzą na emeryturę. Jeśli byli pracownicy wyrażą taką wolę, na specjalnie wydzielonym placu zwanym "Aleją Emerytów" mogą zasadzić drzewo, a firma wykona tabliczkę z nazwiskiem pracownika.

Pierwszymi, którzy wyrazili wolę zasadzenia drzew byli pan Jan Broniszewski, kierowca, który w polickiej zajezdni przepracował 22 lata i pan Adam Garstka, który pracę w komunikacji miejskiej zaczynał w WPKM w 1964 roku. W komunikacji miejskiej przepracował niemal 39 lat, a w styczniu 2010 roku przeszedł na emeryturę.

Stan taboru w SPPK na dzień 23 października 2013 roku wynosił 56 autobusów różnych marek: tj. MAN (różne typy), Solaris i w tym techniczny Ikarus.

W dniu 8 maja 2014 roku spółka ogłosiła przetarg na kupno 3 fabrycznie nowych autobusów (2 przegubowe, 1 solówka), a 24 czerwca 2014 poinformowała o wyborze najkorzystniejszej oferty na dostawę tych autobusów.

Ofertę wygrała firma MAN Truck & Bus Polska sp. z o.o. (jedyna oferta złożona w przetargu). Autobusy mają trafić do zajezdni najprawdopodobniej pod koniec tego roku.

Zmieniła się w tych latach struktura własnościowa spółki. Police posiadają w tej chwili 70 % udziałów, a Szczecin 30 %.

* * *