„Komunikacja Autobusowa” Sp. z o.o. Świnoujście

* * *

Posiłkowałem się materiałami zawartymi na stronach UM Świnoujśie, Komunikacja Autobusowa Świnoujście, Stowarzyszenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego, transinfo.pl, swinoujscie.pl, materiałami znajdującymi się w archiwum Tramwajów Szczecińskich „Studium trakcji trolejbusowej – Świnoujście, Międzyzdroje oraz Wyspa Wolin i Uznam”. Sygnatura akt TJ-225, 1978/BC-30, 35/116, książki panów Remigiusza Grochowiaka i Waldemara Małkiewicza "Świnoujście - Historia Komunikacji Miejskiej i Przeprawy Promowej" wydawnictwa "Kolpress" z 2007 roku i materiałów własnych.

Świnoujście, spore miasto polskiego wybrzeża, położone jest na północno-zachodnim krańcu Polski. Jest jedynym miastem w Polsce leżącym na kilkudziesięciu wyspach. Jego granice stanowią od południa Zalew Szczeciński, od północy Morze Bałtyckie, od zachodu granica państwowa z Niemcami, zaś od strony wschodniej gmina Międzyzdroje.

Początki

Pod koniec 19. wieku wzrosło znaczenie Świnoujścia, jako miasta uzdrowiskowego, co wynikało z dużego zainteresowania mieszkańców Niemiec jego wypoczynkowym i prozdrowotnym charakterem, w związku z odkryciem źródeł solankowych i z tego powodu nastąpił gwałtowny rozwój miasta.

Potrzebna była komunikacji miejska, której do tej pory nie było. Do miasta dojeżdżano na różne sposoby, jak choćby koleją z Berlina do Szczecina, a ze Szczecina parowcami drogą wodną, Już na miejscu do domów zdrojowych docierano na piechotę, co dla przyjezdnych kuracjuszy było męczące. Właściciele pensjonatów uruchomili przewozy kuracjuszy dorożkami, kursujących w miarę regularnie. Dorożki miały swój numer identyfikacyjny, wprowadzono też opłaty za przejazd, które podzielono na bilety strefowe i czasowe. Wprowadzono je około 1900 roku. Były to zaczątki komunikacji miejskiej.

Tramwaje konne

Epizodem w powstającej komunikacji miejskiej była próba budowy i eksploatacji tramwaju konnego w Świnoujściu. W złożonym w 1875 roku wniosku do Prezydium Szczecińskiej Rejencji, projektowana sieć tramwaju konnego miała mieć rozstaw szyn 1435 mm i miała łączyć funkcje pasażersko - towarową. Tramwaje miały jeździć na trasie Dworzec Główny - Przeprawa Promowa (przez Grunwaldzką, plac Wolności, Armii Krajowej, a część towarowa na trasie wzdłuż nabrzeża z odgałęzieniem do obecnego Basenu Północnego). Torowiska miały zostać umieszczone w jezdni na podkładach drewnianych. W międzyczasie w kilkuletnich odstępach 1887 1 1889 do Rejencji wpłynęły kolejne wnioski od innych inwestorów chcących wybudować sieć tramwajów konnych. Niestety i te wnioski przepadły - nie udzielono koncesji.

Tramwaje elektryczne

Dekadę później następowało powolne zastępowanie tramwajów konnych elektrycznymi. Nie dziwi więc fakt, że berliński przedsiębiorca Oskar Kaiser zwrócił się do Rejencji Szczecińskiej o wydanie zgody (koncesji) na budowę i użytkowanie tramwaju elektrycznego ze Świnoujścia przez Ahlbeck do Henigsdorfu i dalej ale już jako linii omnibusowej do Wolgast. Rozstaw torów miał wynosić 1 metr.

Rejencja po zasięgnięciu opinii Królewskiej Poczty w Szczecinie, Królewskiej Policji, Portowego Inspektora Budowlanego ze Świnoujścia, czy Rady Powiatu Uznam - Wolin, które to podmioty zaakceptowały chęć budowy tramwaju elektrycznego. Jednak negatywna opinia Ministerstwa ds. Robót Publicznych zaważyła na odmowie wydania zgody przez Rejencje na budowę rzeczonego tramwaju. Pomimo zabiegów pana Kaisera o zmianę decyzji nie udało mu się nic wskórać. Inni przedsiębiorcy również próbowali uzyskać koncesję na tramwaj elektryczny w Świnoujściu, ale brak dokumentów źródłowych nie pozwala na jednoznaczne stwierdzenie faktu powstania linii tramwaju elektrycznego.

Jednak chęć uruchomienia tramwaju elektrycznego w Świnoujściu była tak wielka, że władze powiatu, (zwłaszcza, że spore odległości do rejonu uzdrowiskowego z centrum i dworca kolejowego powodowały perturbacje komunikacyjne z powodu niemożności uzyskania koncesji przez osoby prywatne na budowę i użytkowanie tramwaju elektryczne), zmusiły je w 1908 roku do prowadzenia rozmów z berlińską firmą AEG, która miała zaprojektować, wybudować i użytkować 4 km linię z ówczesnego Dworca Głównego do rejonu uzdrowiskowego, która miała przebiegać na trasie od Dworca - Grunwaldzką - placem Wolności Słowackiego - Gierczak - Promenada.

Negocjacje prowadzone były do 1909 roku, ale nie przyniosły rezultatu ponieważ AEG zażądało aby po wybudowaniu linii po określonym czasie eksploatacji miasto wykupiło całość firmy. Miasto nie zgodziło się na tak postawione warunki, uwzględniając jednocześnie protesty dorożkarzy żyjących z przewozu kuracjuszy.

Komunikacja do 1945 roku

Rozwój motoryzacji spowodował, że do tematu budowy tramwaju elektrycznego już nie powrócono. Postanowiono oprzeć się na taborze omnibusowym, a w latach 20. XX wieku nowoczesnych autobusach. We wcześniejszym okresie komunikacja oparta była na dorożkach, a w 1913 roku wzrosła do 100 dorożek. Pojawiły się też nieliczne omnibusy o napędzie spalinowym, kursujących na podobnych trasach co dorożki. Gołym okiem było widać w tamtym okresie brak regularnej połączeń lokalnych i pomiędzy uzdrowiskami.

Poczta była pierwszą firmą, która zajęła się uruchomieniem regularnej komunikacji. Uruchomiono ją w marcu 1925 roku na trasie Świnoujście - Bansin. Połączenie zostało zaakceptowane przez pasażerów i od lipca 1925 roku wydłużono trasę do Zinnowitz, jednocześnie uruchamiając drugi autobus.

Z uwagi na powyższe reagując na zaistniałą sytuację grupa świnoujskich dorożkarzy założyła Spółdzielnię Komunikacyjną Posiadaczy Dorożek, zakupując jednocześnie jeden autobus, który pod koniec 1925 roku rozpoczął w miarę regularne przewozy na trasie Dworzec - Grunwaldzka - Plac Wolności - Piłsudskiego - Sienkiewicza - Powstańców Wlkp. Na powyższej trasie były odstępstwa od podstawowej trasy.

Autobusy jeździły do dworca Świnoujście pojawiały się na trasie do przeprawy promowej, gdzie kuracjusze i mieszkańcy dostawali się do miejscowości położonych na prawym brzegu Świny, czy to latarni morskiej. W związku z dużą popularnością tej trasy dokupiono następny autobus. W 1930 roku prezesem Spółdzielni był pan Albert Dommke, a siedziba firmy znajdowała się przy obecnej ulicy Piastowskiej. Spółdzielnia organizowała też przewozy wycieczkowe i turystyczne.

W połowie lat 30. XX wieku narodowosocjalistyczny rząd Niemiec nasilił akcję propagandową, celem wyeliminowania z krajobrazu niemieckich miast małych przedsiębiorstw i spółdzielni komunikacyjnych. Nowe, drakońskie prawo weszło w życie w kwietniu 1934 roku, zmuszające tych przewoźników do zrzeszania się w Krajowym Stowarzyszeniu Przedsiębiorców Transportowym, co powodowało comiesięczne odprowadzanie opłat za pojazd. Naziści dążyli do znacjonalizowania wszystkich dziedzin życia. W tym przypadku faworyzowali autobusy Poczty, które bez problemów otrzymywała koncesję na linie dotychczas obsługiwane przez Spółdzielnie i małych przewoźników. Opresyjne państwo chciało mieć kontrolę nad wszystkimi sferami życia obywateli.

Komunikacja miejska Świnoujścia powiązana była również z niedalekimi Międzyzdrojami wyrastającymi na duży kurort nadmorski nad Bałtykiem robiącym konkurencję Świnoujściu. Z Międzyzdrojów można było dostać się do wszystkich ośrodków położonych na zachód od miasta. Było też stałe połączenie z Międzyzdrojów do Dziwnowa obsługiwane przez firmę pana Wilhelma Lohfa. Oprócz kursów do Wicka i Lubina obsługiwanych przez Pocztę, były też przewozy sezonowe w Międzyzdrojach.

Wybuch II WŚ nie wpłynął znacząco na kursowanie autobusów i dorożek. Pojawiały się one regularnie do połowy lat 40. XX wieku. Sytuacja dramatycznie zmieniła się w marcu i kwietniu 1945 roku po nalotach alianckich na Świnoujście, a wcześniejsze problemy z dostawą paliw spowodowało częściowe odstawienie taboru. Ataki bombowe na miasto zrujnowały część miasta, pozostawiając po sobie ruiny i zgliszcza w substancji miejskiej. Komunikacja miejska przestała funkcjonować, a nadające się autobusy, tak jak w Szczecinie zostały użyte do ewakuacji uchodźców i mieszkańców na zachód.

Po wojnie

Komunikacja miejska w Świnoujściu po 1945 roku przeszła liczne przeobrażenia i przekształcenia, tak od strony organizacyjno - prawnej, jak również techniczno-eksploatacyjnej. Duże zniszczenie miasta powoli odbudowywano aby przywrócić życie w nim. W latach 1945 - 47 myślano o uruchomieniu na Warszowie bazy rybołówstwa. Budowę rozpoczęto w 1948 roku, co wymuszało również odbudowę, budowę zrujnowanych domów i mieszkań dla pracowników. Na pierwszy ogień do remontu poszły postawione w latach 30.XX wieku budynki na Warszowie. Mieszkania i domy były oddalone w znacznej odległości od przeprawy promowej więc mieszkańcy naciskali na władze o utworzenie komunikacji miejskiej. O powyższym zaczęto mówić na początku lat 50. XX wieku. Starania i zabiegi władz miasta sprawiły, że w 1957 roku trafiły do Świnoujścia 3 autobusy Star N52 dla powstałego MZK będącego częścią Miejskiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej.

1 maja 1957 roku nastąpiła inauguracja komunikacji miejskiej i w związku z tym uruchomiono trzy linie, które kursowały na trasie Kapitanat Portu (Prom) - Wojska Polskiego - linia 1, linia 2 na trasie Kapitanat Portu - Gdyńska, a linia 3 Kapitanat Portu - Małopolska, gdzie niektórymi kursami jeździła na Karsibórz i do Wydrzan na wyspie Uznam.

Obowiązywała w tamtym okresie opłata wynosząca 1,50 zł na terenie miasta i 3 zł. za przejazd do przeprawy promowej. Pierwsza zajezdnia znajdowała się w siedzibie MPGK przy ulicy Armii Krajowej 5. Zalążkiem obecnej firmy „Komunikacji Autobusowej” Sp. z o.o. była utworzona w 1957 roku komórka komunikacji miejskiej przy Miejskim Przedsiębiorstwie Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Świnoujściu.

W 1960 roku MPGK otrzymało 3 nowe autobusy San H01B, co pozwoliło na uruchomienie latem tego roku linii do Międzyzdrojów. Autobusy jeździły co 90 minut w okresie wakacji na trasie Dworzec Kolejowy w Świnoujściu z placem Neptuna w Międzyzdrojach. Z końcem wakacji linia została zawieszona. Warto również nadmienić, że linia ze Świnoujścia nie była pierwszą linią komunikacji miejskiej do Międzyzdrojów. W międzyczasie, bo niedługo po wojnie uruchamiano statki białej floty, co skutkowało również uruchomieniem stałej linii tzw. tramwaju wodnego ze Świnoujścia do Międzyzdrojów. Statki odpływały z Dworca Morskiego (Władysława IV)przez Starą Świnę i jezioro Wicko Wielkie by dopłynąć do położonej w Wicku przystani Międzyzdroje. Napięta sytuacja polityczna wymusiła ograniczenie komunikacji do sezonowej , a później likwidacji. Powrót rejsów do Międzyzdrojów ze Szczecina nastąpił z chwilą utworzenia w 1959 roku Żeglugi Szczecińskiej.

W następnych latach nastąpił wzrost przewozów pasażerskich. Firma posiadała już 15 autobusów marki San H25B, ale jak to w komunikacji bywa starzenie się taboru wymuszało wyłączenie z eksploatacji Starów N52 czy Sanów H01B. Pod koniec 1972 roku autobusy obsługiwały 6 linii o długości 37 kilometrów. Autobusy jeździły w godzinach 6 - 22 z częstotliwością co 40 minut, a w sezonie letnim co 20 minut. Nowością w tym okresie było wprowadzenie linii nocnej skomunikowany z przyjazdami i odjazdami pociągów.

W 1972 roku do Świnoujścia przyłączono okoliczne wsie i Międzyzdroje, co spowodowało postawienie przed komunikacją miejską Świnoujścia nowe zadania obsługi pasażerskiej nowych dzielnic. Według annałów komunikacja Świnoujście - Międzyzdroje sięga 1946 roku, kiedy to PKS rozpoczął przewozy na tej trasie. Do roku 1975 Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Świnoujściu świadczyło usługi przewozowe autobusami w ramach tzw. komunikacji masowej na terenie miasta Świnoujścia, zarówno na wyspie Uznam, Wolin, jak i Karsibór, oraz na terenie Międzyzdrojów.

Czasy WPKM

Od 1 stycznia 1976 roku na podstawie decyzji Wojewody Szczecińskiego, nastąpiła włączenie wyżej wymienionej komórki komunikacji miejskiej w struktury Wojewódzkim Przedsiębiorstwem Komunikacji Miejskiej w Szczecinie. Od tego momentu, aż do maja 1991 roku, świnoujski oddział WPKM Szczecin świadczył usługi komunikacyjne na terenie Świnoujścia i Międzyzdrojów.

Wejście świnoujskiej komunikacji w struktury WPKM poprawiło zaopatrzenie w części zamienne i była możliwa wymiana starych autobusów San H100B. W kolejnych latach na trasie do Międzyzdrojów na linii 8 pojawiły się Jelcze z przyczepami a na pozostałych trasach Autosany H9-35. Z puli 23 autobusów otrzymanych przez WPKM 7 przeznaczono dla Świnoujścia i Stargardu. W następnym roku już buło 20 autobusów do podziału na oba oddziały. Sezonowość potoków pasażerskich wymusiła wprowadzenie na liniach sezonowego rozkładu jazdy.

W sezonie letnim na trasie Świnoujście - Międzyzdroje komunikacja miejska wspomagana była prze autobusy PKS. Z roku na rok ilość kursów rosła, co planiści uwzględnili dla oddziałów PKS w Kamieniu Pomorskim i Gryficach na trasach Świnoujście - Wolin, Wolin - Kamień - Dziwnów włącznie z obsługą pasa nadmorskiego od Międzyzdrojów do Mrzeżyna.

Codziennie w sezonie letnim jeździło 8 linii autobusowych komunikacji miejskiej o długości 56 kilometrów obsługiwanych przez 18 autobusów. W mieście wtedy było 21 autobusów w ty 2 Jelcze 272 Mex, 4 Autosany H9-35, 15 Sanów H100 i Jelcz 043 z przyczepą Sody,który trafił ze Szczecina.

W międzyczasie, bo w 1978 roku powrócono do idei uruchomienia w Świnoujściu trolejbusów zaproponowanych przez pana Felixa Rosenberga w 1903 roku (przy okazji złożenia wniosku o budowie 10 - km wąskotorowej trasy tramwaju linii plażowej ze Świnoujścia do Heringsdorfu i Basin, jako alternatywy) i na zlecenie WPKM, Biuro Studiów i Projektów Rozwoju Przestrzennego Województwa ze Szczecina zespół autorski pod przewodnictwem Piotra Zaremby opracował „Studium trakcji trolejbusowej na obszarze wysp Wolin i Uznam”, miało to stanowić materiał doradczy dla władz Świnoujścia oraz WPKM w zakresie ewentualnego uruchomienia miejskiej komunikacji trolejbusowej w Świnoujściu. Badania obejmowały rejony - miasta Świnoujścia w granicach administracyjnych ze stycznia 1975 roku łącznie z Międzyzdrojami i obszar przyległy do Świnoujścia po stronie niemieckiej /NRD/ obejmujący trzy miejscowości jak Ahlbeck, Heringsdorf i Bansin.

Zaplecze techniczne dla projektowanego systemu komunikacji trolejbusowej przewidywane było jako kontynuację i adaptację projektowanej zajezdni WPKM w Świnoujściu - Warszowie. Lokalizacja zajezdni przewidywana była w rejonie Ognicy o powierzchni 10 hektara pozwoliłaby na prawidłowe zabezpieczenie potrzeb rozwijającego się układu komunikacji zbiorowej i zapewnienia bezkolizyjnego wjazdu taboru w układ, szczególnie położony po stronie zachodniej z pominięciem przeprawy promowej w centrum miasta. Projektowane zaplecze techniczne winno zapewnić obsługę techniczną 120 pojazdów z możliwością rozbudowy do 150 autobusów.

We wnioskach końcowych z tego studium Biuro zalecało wdrożenie komunikacji trolejbusowej jako podstawowego środka komunikacji miejskiej. Niestety nic z tych zaleceń i planów WPKM nie wyszło. Komunikacja świnoujska pozostała przy autobusach.

Jak wspomniano wyżej Miejska komunikacja w Świnoujściu utworzona została w latach 60 XX wieku przez MPGK (komórka komunikacji miejskiej przy MPGKiM), ze względu na szybki rozwój miasta i portu. Utworzono wtedy 3 linie po stronie zachodniej /+ 1 sezonowa/ i 1 linie po stronie wschodniej.

Wraz z rozwojem gospodarki morskiej w tamtym okresie i otwarciem granicy pomiędzy Polską a NRD dla ruchu bezwizowego w latach 1971 – 2, wymuszało to rozszerzenie układu komunikacji miejskiej w Świnoujściu, a także utworzenia regularnej komunikacji miejskiej po stronie niemieckiej /NRD/, obsługującej narastający ruch turystyczny po obu stronach granicy.

W 1978 roku Świnoujście obsługiwane było następującymi liniami:

● linia 1 o długości 4 km na trasie Kapitanat Portu, Władysława IV, Armii Czerwonej, Plac Wolności, Boh. Stalingradu, Słowackiego, Moniuszki, Grottgera, Bursztynowa, Graniczna, osiedle Posejdon,

● linia 2 o długości 4,1 km na trasie Kapitanat Portu, Władysława IV, Armii Czerwonej, Plac Wolności, Grunwaldzka, Wilków Morskich, Kołłątaja, Gdańska, Toruńska, Szkolna, Wielkopolska,

● linia 3 o długości 6,3 km na trasie Kapitanat Portu, Władysława IV, Armii Czerwonej, Plac Wolności, Grunwaldzka, Wilków Morskich, Kołłątaja, Poznańska, Szkolna, Wielkopolska, Mazowiecka, Krzywa, Wydrzany,

● linia 4 o długości 3,4 km na trasie Wielkopolska, Gdańska, Matejki, Chopina, Słowackiego, Prusa,

● linia 5 o długości 10,3 km na trasie Dworzec kolejowy PKP, Okólna, droga E 14, Ludzi Morza, Ognica, Karsibór,

● linia 6 o długości 3,9 km na trasie Kapitanat Portu, Władysława IV, Armii Czerwonej, Plac Wolności, Żymierskiego, Wojska Polskiego, przejście graniczne,

● linia 7 o długości 8,8 km na trasie Dworzec kolejowy PKP, droga E 14, Przytór, Łunowo,

● linia 8 o długości 16 km na trasie Dworzec kolejowy PKP, Ludzi Morza, droga E 14, Przytór, Łunowo, Niepodległości, Kolejowa, Dworzec PKP Międzyzdroje,

● w porze nocnej zachodnia dzielnica Świnoujścia obsługiwana była linią „N” o długości 6,5 km na trasie Władysława IV, Armii Czerwonej, Plac Wolności, Boh. Stalingradu, Słowackiego, Moniuszki, Grottgera, Leśna, Beniowskiego, Graniczna, Grottgera, Moniuszki, Wojska Polskiego, Matejki, Kołłątaja, Gdańska, Toruńska, Szkolna, Wielkopolska.

Opisaną sieć autobusową eksploatowała WPKM O/Świnoujście, a na trenie NRD przedsiębiorstwo komunikacyjne VEB Ostseetrans Ahlbeck.

Ze względu na specyficzny charakter Świnoujścia, miasta położonego na dwu brzegach Świny, komunikacja składa się z dwu systemów - sieci linii autobusowych i połączenia promami pasażerskimi i pasażersko samochodowymi. W lecie 1978 roku nastąpiło otwarcie nowoczesnej przeprawy na Ognicy, obsługiwane prze nowowybudowane promy typu "Karsibór"

Promy odsługiwane były prze Żeglugę Szczecińską. Linie te miały ogółem około 40 km obsługiwane 18 autobusami, zaś po stronie niemieckiej /NRD/ miejscowości Ahlbeck, Heringsdorf, Bansin miały w tamtym okresie tylko 1 linię autobusową, uzupełnianą w szczycie połączeniem bisowym.

W 1980 roku wybuchły strajki, gdzie pracownicy wszystkich oddziałów WPKM łącznie ze Szczecinem protestowali przeciwko trudnościom życia. 19 sierpnia na trasy w Świnoujściu nie wyjechały autobusy. Strajki w WPKM trwały 13 dni, zakończone 30 sierpnia, a 11 września komitet strajkowy podpisał protokół ze stroną rządową. Oddział Świnoujście reprezentował i protokół podpisał pan Kazimierz Bogdaszewski.

Pod koniec 1982 roku Świnoujście otrzymało pierwsze autobusy Jelcz Berliet PR 110, a w kolejnych latach dostarczono kolejne, które pomogły w wycofaniu zużytych Autosanów H9-35. 1985 roku dotarło do miasta 9 autobusów Jelcz M11. Łącznie w latach 1985 - 90 trafiło na wyposażenie 26 autobusów Jelcz M11. Pod koniec lat 80. XX wieku w posiadaniu oddziału Świnoujście były autobusy Jelcz M11 i PR 110. Tabor uzupełniały samochody techniczne.

W tych latach poprawiono standard pracy kierowców poprzez budowę punktów dyspozytorskich. Punkty te wyposażone były w bieżącą wodę i toalety, a także pomieszczenia regulatora. Pojawiły się na Warszowie przy dworcu PKP i na osiedlu Posejdon przy kapitanacie. Nowością było wprowadzenie rozkładu jazdy obowiązujące w święta Bożego Narodzenia, Wielkanocy i Nowego Roku.

W 1983 roku zlikwidowano linie 6 do przejścia granicznego z powodu niskiej frekwencji, a od lutego tego roku nastąpiła podwyżka cen biletów. Bilet za każdą strefę kosztował 3 zł. Bilety jednorazowe były ważne na terenie całego kraju bez względu na miejsce jego zakupu. Natomiast od marca 1985 roku zwrastają ceny biletów strefowych z 3 do 6 zł, co było zgodne z zarządzeniem Wojewody Szczecińskiego. W połowie maja 1986 roku następuje kolejna podwyżka cen biletów. Za bilety trzeba zapłacić 6 zł (strefa miejska) i 9 zł (strefa podmiejska).

1 października 1989 roku wprowadzono przepisy o wymianie starych oznaczeń przystankowych z wyciętą literą "A" na żółtym tle z czerwoną otoczką na niebieskie czworokątne. Wymiana tablic zaczęła się w 1990 roku, które sukcesywnie prowadzono w następnych latach. W maju 1990 roku nastąpiła korekta cen biletów. Cena biletu jednorazowego od tej pory wynosiła 240 zł za jedną strefę.

Po prawie 16 latach funkcjonowania komunikacji w tej strukturze organizacyjnej z dniem 30 kwietnia 1991 roku, po kolejnej decyzji Wojewody Szczecińskiego podjęto decyzję o rozwiązaniu Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacji Miejskiej w Szczecinie na trzy oddzielne jednostki takie jak: MZK Szczecin z siedzibą w Szczecinie, Stargard Szczeciński i Świnoujście.

Na swoim

Przez miesiąc firma komunikacyjna działała jako Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej w Świnoujściu, a od 1 czerwca 1991 roku, po skomunalizowaniu, jako Zakład Komunikacji Miejskiej – zakład budżetowy, podległy Zarządowi Miasta Świnoujścia. Tak więc dopiero w 1991 roku na podstawie uchwały Zarządu Miasta Nr 139/91 Zakład Komunikacji Miejskiej rozpoczął samodzielną kontynuację dotychczasowej działalności przewozowej.

Od lutego 1993 roku zlikwidowano linie 8 do Międzyzdrojów. W jej miejsce uruchomiono przewozy przez Prywatny Zakład Komunikacji Miejskiej na trasie Świnoujście _ Międzyzdroje. Autobusy początkowo jeździły ze starym numerem, a później z numerem 88.

Obsługa komunikacyjna miasta to nie tylko autobusy ale też promy Bielik kursujące pomiędzy centrum i Warszowem przez całą dobę, które przewożą pieszych, pojazdy jednośladowe oraz samochody osobowe mieszkańców miasta oraz prowadzących na jego terenie działalność gospodarczą. Drugą przeprawę promową stanowią promy Karsibór pływające pomiędzy Ognicą i południową częścią wyspy Uznam, promy te transportują pieszych oraz wszystkie pojazdy.

Od lipca 2002 roku następuje kolejna podwyżka cen biletów. Bilet jednorazowy kosztuje 1,80 zł, karnet 10-cio przejazdowy 18 zł, a bilet zakupiony u kierowcy kosztuje 20gr drożej.

Od 2004 w mieście uruchomiono autobusową Linię Europejską (obsługiwaną wraz z Ostseebus) łączącą Świnoujście z niemieckimi kurortami Ahlbeck, Heringsdorf i Seebad Bansin. Zlikwidowana została z końcem grudnia 2015 roku po jedenastu latach działalności. Jeździła jako linia o numerze 290. Dotychczasową Linię Europejską 290 od stycznia 2016 roku, zastąpiła Niemiecka kolej UBB.

(Linia Europejska była jednym z pierwszych krajowych tego typu projektów, wprowadzonych w życie i opierała się na współpracy pomiędzy Polskim i Niemieckim przedsiębiorstwem komunikacji miejskiej. 29 stycznia 2004 roku odbyło się pierwsze spotkanie, prezydenta miasta Świnoujście z przedstawicielami firmy Ostseebus. Niemiecka spółka była poważnie zainteresowana otwarciem stałego, połączenia autobusowego pomiędzy Świnoujściem a Bansin. Po tym spotkaniu została powołana grupa robocza, która zajęła się wszelkimi formalnościami. 30 kwietnia 2004 roku, podpisano list intencyjny pomiędzy Miastem Świnoujście, a firmą Ostseebus GmbH. 28 maja 2004 roku podpisano umowę pomiędzy Zakładem Komunikacji Autobusowej w Świnoujściu a Ostseebus w sprawie kooperacji. Następnego dnia nastąpiła uroczysta inauguracja na przejściu granicznym Świnoujście - Ahlbeck. Wówczas też ruszyła pierwsza Europejska Linia Autobusowa. Spółka Ostseebus oddała do dyspozycji tabor techniczny, przygraniczne warsztaty, zorganizowała szkolenie językowe dla Polskich i Niemieckich kierowców.)

14 marca 2005 roku aktem założycielskim zawiązana została (na bazie zakładu budżetowego ZKM) „Komunikacja Autobusowa” Spółka z o.o., której 100% udziałowcem jest Miasto Świnoujście. Zmiany organizacyjne i techniczne, polegające m.in. na wprowadzeniu biletów lokalnych, sprzedaży biletów w autobusach, rozwinięciu działalności podstawowej i pomocniczej pozwoliło na tworzenie planów na przyszłość. Przykładowo można tu wspomnieć o uruchomieniu stałej linii do Wolgastu w Niemczech oraz kilku lokalnych linii dalekobieżnych i turystycznych. Rozpoczęto też współpracę z przewoźnikami duńskimi i niemieckimi, w celu przeszczepienia na polski grunt form pracy, które są godne naśladowania.

Od połowy lipca 2005 roku autobusy Komunikacji Autobusowe ponownie docierają do Międzyzdrojów po uruchomieniu linii 10. W czerwcu 2006 roku sezonowa linia do latarni morskiej otrzymuje numer 1, a bilety jednorazowe normalne kosztują 2 zł, ulgowe połowę ceny, zaś bilet do Międzyzdrojów 3,50 i 1,80 zł. Na stanie firmy znajduje się 21 autobusów. Do ruchu kierowane jest 18 autobusów.

W styczniu 2007 roku z pętli przy Morskiej Stoczni Remontowej znikają ostatnie stare charakterystyczne oznakowania przystanków, w czerwcu zaś następują zmiany w układzie komunikacyjnym, gdzie powstaje linia 11 jeżdżąca na trasie Kapitanat Potu przez Dzielnicę Nadmorską, w listopadzie do Matejki. Następuje korekta rozkładu jazdy linii 6 i 8, zaś wybranymi kursami linia 10 z Międzyzdrojów podjeżdża do pętli przy Kawczej Górze. W lipcu uruchomiono kolejną linię z przewoźnikami niemieckimi. Linia 200 będąca przedłużeniem linii 201 do Anklam, jeździła od granicy przy ulicy Grunwaldzkiej do Placu Słowiańskiego.

TABOR AUTOBUSOWY SPÓŁKI

• 10 nowoczesnych autobusów Solaris Urbino 12, zakupionych w roku 2010 w ramach projektu dofinansowanego ze środków unijnych,
• 2 nowoczesne autobusy Solaris Urbino 12, zakupione w roku 2013 ze środków własnych,
• 7 używanych autobusów MAN zakupionych w latach 2007 – 2009 (lata produkcji 1993 – 1995),
• 1 używany autobus MAN zakupiony w roku 2015, a wyprodukowany w 2000.

ZATRUDNIENIE I WYNAGRODZENIA PRACOWNIKÓW

• 34 kierowców na 30 etatach,
• 8 mechaników (w tym 2 diagnostów),
• 11 osobowe zaplecze pomocnicze (dyspozytorzy, sprzedawcy biletów, sprzątaczki autobusów),
• 7 pracowników biurowych.
• przeciętne wynagrodzenie w 2014 roku – brutto 4 161 zł,
• przeciętne wynagrodzenie w grupie kierowców – brutto 4 291 zł.

USŁUGI PRZEWOZOWE NA TERENIE ŚWINOUJŚCIA

Podstawa prawna – Umowa Wykonawcza Nr WIM/123/2014 z dnia 29 grudnia 2014 roku o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego w Świnoujściu zawarta z Gminą-Miastem Świnoujście. Wysokość rekompensaty na 2015 rok przewidziana umową – 3 344 000 zł. Kalkulacja rekompensaty – przeliczenie ilości wozokilometrów: 579 083 km przy stawce w wysokości 5,77 zł/1 wozokilometr.

USŁUGI PRZEWOZOWE W RELACJI ŚWINOUJŚCIE – MIĘDZYZDROJE LINIA 10

Podstawa prawna:
• Porozumienie Międzygminne pomiędzy Gminą-Miastem Świnoujście i Gminą Międzyzdroje z dnia 24 grudnia 2013 roku,
• Umowa Wykonawcza Nr WIM/130/2013 pomiędzy Gminą Miastem Świnoujście, a Komunikacją Autobusową sp. z o.o. Organizator przewozów – Gmina-Miasto Świnoujście. Operator – Komunikacja Autobusowa sp. z o.o.
Kalkulacja rekompensaty na rok 2015 – przeliczenie ilości wozokilometrów: 193 547 km przy stawce w wysokości 0,72 zł/1 wozokilometr, co daje kwotę całkowitą w wysokości: 139 562 zł. Zasady finansowania linii – Gmina Międzyzdroje - 60 %, Gmina-Miasto Świnoujście – 40%.

Spółka autobusowa postawiła sobie ambitne cele w następnych latach działalności:

• zakup niskoemisyjnych autobusów miejskich z niekonwencjonalnymi systemami napędowymi np. hybrydowe,
• wprowadzenie możliwości zakupu elektronicznych biletów za pomocą internetowych kanałów informatycznych i aplikacji multimedialnych,
• wprowadzenie Elektronicznej Karty Mieszkańca,
• wprowadzenie aplikacji multimedialnej umożliwiającej dostęp do Elektronicznego Rozkładu Jazdy ze strony internetowej Spółki,
• wprowadzenie Zintegrowanego Dynamicznego Systemu Informacji Pasażerskiej,
• rozbudowa autobusowych tras i linii miejskich w rejonach miasta silnie rozbudowujących się infrastrukturalnie (Dzielnica Nadmorska, Centrum Usług „Mulnik”),
• budowa na terenie zajezdni stacji paliw (dystrybutorów na ON i płyn ADBLUE),
• rozbudowa wprowadzonego programu komputerowego wspomagającego Zarządzanie Spółką.
• zakup nowoczesnych urządzeń elektronicznych (diagnoskopy) wspomagających mechaników w naprawie i obsłudze coraz bardziej skomplikowanych i zaawansowanych technologicznie zespołów i podzespołów współczesnych autobusów miejskich,
• nabór i stałe podnoszenie kwalifikacji zespołu mechaników poprzez cykliczne uczestnictwa w specjalistycznych kursach i szkoleniach branżowych,
• rozszerzenie istniejącej oferty usług serwisowych o usługi oponiarskie i rozbudowę oferty usługowej Auto-Myjni na klientów zewnętrznych w celu poprawy wykorzystania potencjału zaplecza technicznego Spółki.

Od 1 kwietnia 2017 roku zmianie uległy rozkłady jazdy na liniach autobusowych 2, A i B w lewobrzeżnej części miasta. Dodatkowo została uruchomiona sezonowa linia autobusowa 6 obsługująca przewozy pasażerów w relacji: Kapitanat Portu - Wydrzany - Kapitanat Portu. Autobus jeździł między innymi ulicami Żeromskiego i Uzdrowiskową w Dzielnicy Nadmorskiej, przez os. Posejdon, ulicami 11 Listopada i Kołłątaja.

Budowa przeprawy pod Świną (od marca 2021 i oddana 30 czerwca 2023 roku), dała nowe możliwości rozszerzenia komunikacji autobusowej w Świnoujściu łączącej dwie części miasta leżące na wyspach Wolin i Uznam. Całkowita wartość inwestycji wynosiła 915 140 174,44 złotych / 191 451 919 euro. Inwestycja finansowana w 85% przez UE tj. 775 676 244,69 złotych / 162 275 365 euro. Pozostałą kwotę dołożył samorząd Miasta Świnoujście. Rafał Klein był głównym projektantem tunelu pod Świną z firmy Europrojekt Gdańsk S.A.

foto: KA Swinoujście schemat linii 2023

W kontekście budowy tunelu oraz organizacji ruchu turystycznego i komunikacji wewnątrz miasta powstał węzeł przesiadkowy w rejonie dworca kolejowego, autobusowego i przystani promowej na Warszowie. Oddano go do użytku 28 kwietnia 2023 roku. Nowy dworzec/węzeł to także wizytówka miasta. Powstał nowoczesny budynek poczekalni wyposażony (zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz) w tablice świetle informujące o godzinach odjazdu poszczególnych autobusów miejskich.

Przy ulicy Dworcowej powstały miejsca dla samochodów typu Kiss & Ride. Wymieniono sieci biegnące pod jezdnią oraz całą nawierzchnię placu, chodników i jezdni. Zamontowano nowe oświetlenie ledowe.

Wykonawcą robót budowlanych była firma "Elbud" ze Szczecina Sp. z o.o, kierownikiem budowy był Jarosław Sajewicz, a kierownikiem robót Sebastian Fritsch. Projekt wykonała firma EKO - INWEST S. A. pod nadzorem inżyniera rezydent Michała Naściuka. Projekt był dofinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2014 – 2020, kwotą niemal 10,5 mln złotych. Całkowity koszt obu zadań, czyli budowa parkingu i przebudowa dworca to zgodnie z umową 13, 7 mln zł.

Trasy linii A i B zapewniają dojazd ze wszystkich dzielnic lewobrzeżnej części Miasta tunelem do Węzła Przesiadkowego. Rozkład jazdy tych linii został dostosowany do połączeń kolejowych dojeżdżających i odjeżdżających z dworca PKP, a także godzin nauki i pracy. Liczba kursów w ciągu doby na tych liniach wzrosła, a częstotliwość jest większa w godzinach szczytu porannego i popołudniowego.

Jak podano wyżej 30 czerwca 2023 roku, zastał oddany do użytku tunel w Świnoujściu łączący dwie części miasta leżące na wyspach Wolin i Uznam (spełniły się marzenia kilku pokoleń świnoujścian - minęło 88 lat, kiedy po raz pierwszy wspomniano o budowie tunelu). W związku z tym kluczowym miejscem od 1 lipca 2023 roku stał się Węzeł Przesiadkowy na Warszowie, zlokalizowany przy dworcu PKP. Tu swój początek tras mają linie autobusowe A, B, 5, 7 ,77 i 10, a linie 2, 6 nie zmieniły swoich tras przejazdu. Rozpoczęły również kursowanie nowe linie 5T, 7T, R i P .

Linia 5T (tunelowa) połączyła Karsibór bezpośrednio z centrum miasta. Początek trasy zaczyna się przy Kapitanacie Portu, koniec przy ulicy Łęgowej w Karsiborze. Wykonuje trzy kursy w godzinach porannych i trzy w godzinach popołudniowych, zaplanowane zostały z uwzględnieniem godzin pracy i nauki. Nadal na trasie pozostanie linia 5, która przewozi mieszkańców z Karsiboru do dworca PKP, gdzie następuje przesiadka na inne linie autobusowe, prom lub pociąg.

Linia 7T (tunelowa) jedzie z osiedla Przytór - Łunowo bezpośrednio na wyspę Uznam – przez tunel do Kapitanatu Portu. Również zaplanowano trzy kursy w godzinach porannych i trzy w godzinach popołudniowych. Nie zmienią się trasy linii 7 i 77, które przewożą mieszkańców do dworca PKP, gdzie będzie można przesiąść się na inne linie autobusowe, prom lub pociąg.

Linia R powstała w celu przewozu rowerów przez tunel. Komunikację rowerową pomiędzy wyspami Uznam i Wolin dalej zapewniają przeprawy promowe. Trasa linii „R” została tak skonfigurowana, aby nie powodowała blokad i utrudnień w dostępie do przystanków innych przewoźników, ponieważ załadunek rowerów na przyczepę wymaga wydłużenia czasu postoju na przystanku.

Autobus z przyczepą, pomieści na raz dwadzieścia jednośladów. Obsługuje dwa przystanki: Barlickiego – poczta i Zajezdnia przy ulicy Karsiborskiej 33a. Na linii obowiązuje zwykła taryfa, co oznacza, że rowerzyści będą płacić jedynie za siebie, a rower przejedzie za darmo. Załadunek/rozładunek na przyczepę dokonywał pasażer/właściciel roweru pod nadzorem kierowcy.

Na pozostałych liniach, także będzie możliwy przewóz rowerów wewnątrz autobusu dla dwóch rowerów w miejscu przeznaczonym dla osób na wózku inwalidzkim i dla osób z wózkiem dziecięcym pod warunkiem pierwszeństwa tych osób tzn., że w przypadku przewożenia wózka rowerzysta musi opuścić autobus. Autobusy zostaną wyposażone w odpowiedzenie pasy zabezpieczające, które umożliwią zabezpieczenie roweru w czasie przewozu.

Linia P do plaży Przytór oraz Muzeum Podziemnego Miasta zostanie uruchomiona po wybudowaniu drogi dojazdowej do plaży.

Obecnie Komunikacja Autobusowa SA posiada 25 autobusów, w tym pięć nowo zakupionych (jeżdżą od września 2023). Wszystkie przystosowane są do przewozu osób z niepełnosprawnych. Pojazdy w większości są niskoemisyjne.

foto: KA Świnoujście biletomaty_śródmieście

1 maja 2024 roku Komunikacja Autobusowa Świnoujścia uruchomiła zakup biletów komunikacji miejskiej w określonych parkomatach położonych w Strefie Płatnego Parkowania i na Miejskich Parkingach Niestrzeżonych. Urządzenie służy do zakupu biletu parkingowego oraz biletów komunikacji miejskiej autobusowej. W urządzeniach możliwy jest zakup wszystkich rodzajów biletów komunikacji miejskiej i biletów komunikacji podmiejskiej (linia nr 10) za gotówkę, karty płatniczej lub BLIK-u.

foto: KA Świnoujście biletomaty_nadmorska

W tym celu pasażer musi wybrać z klawiatury przycisk 3 (zakup biletu komunikacyjnego) i postępować dalej zgodnie z instrukcjami pojawiającymi się na ekranie. W Centrum Miasta sprzedaż biletów komunikacji miejskiej została wprowadzona w 4 parkomatach, które zlokalizowane są w pobliżu przystanków – Plac Wolności, Prom, Szpital i Centrum, zaś w Dzielnicy Nadmorskiej wprowadzono usługę sprzedaży biletów w 3 parkomatach w pobliżu przystanków – Żeromskiego/Energetyków, Rusałka i Uzdrowiskowa – Promenada, a także w jednym parkomacie zlokalizowanym w pobliżu przystanku Wojska Polskiego/Bałtycka.

Ponadto zakup biletów komunikacji autobusowej wyposażono 9 parkomatów zlokalizowanych na Miejskich Parkingach Niestrzeżonych – P6 i P7 przy ul. Barlickiego, P8 przy ul. Steyera, P9 przy ul. Daszyńskiego. P10 przy ul. Rybaki, P11 przy ul. Legionów, P12 na Placu Mickiewicza, P13 przy ul. Malczewskiego i P15 przy ul. Bałtyckiej/Żeromskiego.

* * *