Historia powstawania SKM i jego realizacja

* * *

Opracowanie tematu na podstawie materiałów złożonych w archiwum Tramwajów Szczecińskich z lat 1975 - 78. Sygnatura akt TJ-225, BC-30, 35/344/77. Materiały opracowane przez Miejskie Biuro Projektów "Warcent" z Warszawy pn. "Wytyczne programowe" dla Zakładu Techniczno - Eksploatacyjnego WPKM Szczecin-Police, Biuro Projektów Budownictwa Komunalnego i Specjalnego "Metroprojekt" z Warszawy pn "Wytyczne programowe dla stacji techniczno postojowej Police". Badania geologiczne - dokumentacja wykonana przez "Geoprojekt" ze Szczecina, Wikipedia, prasa szczecińska, GDDKiA, Stowarzyszenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego, Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji RP Oddział w Szczecinie, artykuł "Kolej miejska w Szczecinie - pierwsza dekada starań o reaktywację" Adama Fularza, strony internetowe mareczek.szczecin.pl, skm.szczecin.pl, rynek-kolejowy.pl, architektura-w-szczecinie.blogspot.com, som.szczecin.pl

Budowę kolei żelaznej w Szczecinie zapoczątkowano w latach 40-tych XIX wieku (w 1843 roku uruchomiono linię Berlin - Szczecin, natomiast w 1848 roku Szczecin - Poznań). Od tego czasu linie kolejowe zaczęły się systematycznie rozrastać.

W roku 1898 rozpoczęto budowę obwodowej linii kolejowej Szczecin - Police - Jasienica. Pierwszy odcinek tej linii, liczący 11 km, uruchomiono 15 marca 1898 roku do obecnej stacji Szczecin Drzetowo. Siedem miesięcy później, 1 października 1898 roku, wybudowano kolejny odcinek długości 13 kilometrów do miejscowości Police. Linia, która liczyła 24 kilometry, została ponownie wydłużona o odcinek 5 kilometrów i oddana do użytku w dniu 15 października 1898 roku do wsi Jasienica. W ten sposób, w ciągu równych 7 miesięcy, wybudowano jednotorową, obwodową linię kolejową Szczecina, liczącą 29 kilometrów.

Później bo 15 marca 1910 roku linia została wydłużona o kolejne 8 kilometrów, dzięki czemu mieszkańcy Szczecina i okolic mogli dojechać pociągiem nad zalew w Trzebieży Szczecińskiej, a po trasie można było przyglądać się pięknym Wzgórzom Warszewskim, które dawały pogląd na walory tego terenu.

Budowa tej linii na północ była naturalną konsekwencją rozbudowy miasta i jego okolic. Konsekwencją budowy linii kolejowej był rozwój tzw. podmiejskiej turystyki, gdzie na jej szlaku powstawały kawiarnie i restauracje. Atrakcyjne stały się w tym okresie wypady do miejscowości znajdujących się nad Zalewem Szczecińskim. Rozbudowa linii spowodowała rozwój przemysłu nad Odrą w tej części miasta i tylko kolej oprócz przewozów pasażerskich mogła zapewnić sprawny i regularny transport towarów.

Szczecin leży w delcie Odry, co powoduje dużo problemów ze stałą rozbudową infrastruktury drogowej. Istniejące tylko trzy zakorkowane przeprawy przez rozlaną szeroko rzekę – most Cłowy w kierunku Dąbia, most Pionierów w kierunku na Poznań, Bydgoszcz, Gdańsk, ulica Krygiera (Autostrada Poznańska) w kierunku na Gryfino i autostradę A6. Brak jest alternatywnych dróg wjazdu/wyjazdu z miasta.

źródło: GDDKiA, Planowany przebieg Zachodniej Obwodnicy Szczecina

Są natomiast widoki na realizacje planów obejścia drogowego Szczecina przez Świętą do Polic w ciągu S6 (Zachodnia Obwodnica Szczecina), która ma ponad półwieczną historię, a którą mam nadzieję da się wybudować. Ma być drogą omijającą Szczecin od zachodu i północy łączącą A6 w rejonie Kołbaskowa z węzłem Goleniów Północ na S3. Trasa ta obejmowała będzie między innym budowę dwururowego tunelu pod Odrą w rejonie Polic/Święta. Trwają prace projektowe i geologiczne. Realizacja inwestycji w formule partnerstwa publiczo - prywatnego.

Budowa nowej infrastruktury to setki milionów złotych. Zaproponowano więc lepsze wykorzystanie dostępnej infrastruktury szynowej w celu polepszenia jakości podróży transportem zbiorowym. Umożliwi to znaczne skrócenie czasu przejazdu z lewobrzeżnej na prawobrzeżną część miasta, zmniejszy hałas i zanieczyszczenia środowiska, polepszy jakość życia w mieście i odciąży sieć drogową, już dziś wypełnioną niemalże do granic jej przepustowości.

Szczecińska Kolej Metropolitalna – realizowany projekt systemu szybkiej kolei miejskiej, łączącej szczecińskie osiedla: Prawobrzeża z centrum Szczecina oraz Policami, Goleniowem, Stargardem i Gryfinem. Celem tego projektu jest utworzenie głównej osi transportu publicznego na terenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego z wykorzystaniem istniejących linii kolejowych.

Projekt pozwoli na utworzenie nowoczesnego systemu transportowego w SOM, opartego na kolei aglomeracyjnej, uzupełnionego o linie autobusowe, które przejmą funkcję dowozowo-odwozową do i z powstałych węzłów przesiadkowych i o linie tramwajowe. SKM będzie głównym środkiem dowozowym do większych miast w SOM, spajającym cały ten obszar. Utworzenie węzłów przesiadkowych, łączących różne gałęzie transportu z odpowiednią infrastrukturą towarzyszącą, zwiększy rolę transportu publicznego w relacji do transportu indywidualnego. Projekt zwiększy ilość pasażerów kolei miejskiej na obszarze aglomeracji i przyczynia się do zmniejszenia ruchu samochodowego w tym obszarze. Planowane koszty to 741 mln, a dofinansowania UE 512 mln złotych.

O sprawie wykorzystania istniejącej trasy kolejowej 406 po śladzie już istniejącej, mówiono już w latach 50. XX wieku. Jak wspomina prezydent Szczecina Piotr Zaremba prowadzone były prace nad koncepcją budowy linii szybkiego tramwaju cytat:

("Wraz z Komisją Planowania Gospodarczego ustalamy zasady dalszych działań inwestycyjnych miasta na najbliższy 1951 rok. Dotyczyły one między innymi:
• rozpoczęcie studiów nad budową Szybkiego Tramwaju (SKM) we własnym torowisku do Polic.
Propozycje te uznałem wówczas za zupełnie realne i znając nasze dotychczasowe tempo i styl realizacji widziałem możliwość ich zapoczątkowania w roku następnym")

W roku 1969 pomiędzy Policami a Jasienicą powstały "Zakłady Chemiczne Police S.A.", a uruchomiono je w latach 1971 - 2. Oznaczało to dla trasy zwiększenie przewozów towarowych. W latach 80-tych, podczas modernizacji i elektryfikacji linii tzw. Magistrali Nadodrzańskiej (Wrocław - Zielona Góra - Kostrzyn - Szczecin), zelektryfikowano też linię Szczecin - Trzebież (23 grudnia1983) mogły jeździć pociągi elektryczne.

W latach 70. XX wieku wykorzystanie istniejących linii kolejowych i ewentualne oddzielenie linii tramwajowych do głębokich wykopów uznano za niewystarczające. W związku z tym pojawiła się koncepcja budowy systemu szybkiej kolei miejskiej, która posiadałaby również właściwości metra. Firma Transprojekt wytyczyła przebieg trasy, o długości 29,630 km (łącznie z tunelem o długości 3 km), posiadającą 26 stacji. Stację postojową zaplanowano jako Żelechowa I.

W 1976 roku opracowano "Studium koncepcyjne szybkiej kolei miejskiej w Szczecinie". Koncepcja ta wysunięta przez Politechnikę Szczecińską - Instytut Architektury i Planowania Przestrzennego potwierdzała słuszność tego rozwiązania komunikacji dla naszego miasta. Wprowadzenie Szybkiej Kolei Miejskiej miało na celu skrócenie czasu przejazdu z Osiedla Słonecznego do Zakładów Chemicznych Police z 90 minut do 50 minut. Zakładano również powiązanie tej trasy z istniejącymi i projektowanymi trasami tramwajowymi i autobusowymi.

Według stanu na rok 1978 trasa miała być w pełni niezależna od sieci PKP, choć pojawiały się informacje o wariancie wspólnym na odcinku Szczecin Główny - Regalica. Zakładano również odgałęzienia sieci.

źródło: SKM Szczecin

Linia miałaby biec od Zakładów Chemicznych, przez Police, następnie łączyłaby się z odgałęzieniem ze stacji Zakłady Chemiczne II, Police Zachodnie i Osiedle Greckie. Następnie przez Mścięcino, Skolwin, Przęsocin III, Przęsocin II, Przęsocin I, Warszewo II, Warszewo I, Żelechową II, Żelechową I, Drzetowo, Stocznię.

Po minięciu w linii prostej stacji kolejowej Szczecin Niebuszewo, linia schodziłaby pod ziemię. Potem pod aleją Wyzwolenia i aleją Niepodległości, gdzie przy skrzyżowaniu Wyzwolenia i Rayskiego miała powstać stacja Centrum. Obecnie nieistniejące już przejście podziemne w tym miejscu było planowane jako zejście do tej stacji. Kolejna stacja to Brama Portowa. Po minięciu tej stacji linia wychodziłaby na powierzchnię, przed stacją Dworzec Główny.

Po przekroczeniu Odry (Zachodniej) linia przebiegałaby w miejscu obecnego torowiska tramwajowego, gdzie przewidywano stacje Parnica, Port Centralny, Gdańska, Basen Górniczy, Port Barkowy, Lotnisko, Zdroje, Klęskowo II, Klęskowo I. Dalszy przebieg jest oznaczony jako „przewidywana rozbudowa” i posiada stacje Słoneczna, Słoneczna II, Góry Bukowe, Płonia i Śmierdnica.

Projekt przebiegu SKM w Szczecinie opracowany przez Stowarzyszenie SENS złożony do UM w Szczecinie wraz z wnioskiem o zlecenie studium wykonalności projektu. Ponadto koncepcja zakładała odgałęzienie od stacji Warszewo II przez Warszewo III, Osów, Las Arkoński, Stoki, Niemierzyn, Łękno, Pogodno, Osiedle Przyjaźni, Turzyn, Plac Kościuszki do Dworca Głównego, gdzie linia łączyłaby się z główną linią SKM.

Zakładano prędkość 90 km/h, oraz częstotliwość kursowania co 30 minut. Częściowo na podstawie tej koncepcji opracowano później projekt Szczecińskiego Szybkiego Tramwaju.

W 1999 roku w „Kurierze Szczecińskim” ukazał się artykuł przedstawiający ideę wykorzystania oplatającej miasto obwodnicy kolejowej do szybkiej komunikacji między dzielnicami Szczecina - drugiej pod względem powierzchni po Warszawie aglomeracji Polski. Wówczas nie było jednak woli politycznej sprzyjającej rozbudowie komunikacji zbiorowej, choć korki w godzinach szczytu już zaczęły dawać się ludziom we znaki. Wtedy jeszcze w Polsce było dwa razy mniej samochodów osobowych niż dziś i ambicją większości rodaków było poruszanie własnymi autami.

W roku 2002 zaprezentowano koncepcję SKM dla Szczecina, przy wykorzystaniu istniejących linii kolejowych. Głównym założeniem było skomunikowanie prawobrzeża z lewobrzeżem. Koncepcja przewidywała następujące linie:

• S1: Krzekoszów-Szczecin Dąbie-Pomorzany-Szczecin Główny-Hutnicza
• S2: Police-Szczecin Główny
• S3: Szczecin Główny-Szczecin Port Centralny-Stargard
• S6: Szczecin Główny-Goleniów.

Instytutu Rozwoju i Promocji Kolei z Warszawy, we wrześniu 2002 roku zwrócił się do „władz" Szczecina z propozycją wprowadzenie kolei do obsługi pasażerskiej aglomeracji szczecińskiej i połączenia komunikacyjnego między Szczecinem a Policami. Był to powrót do koncepcji sprzed wielu lat, kiedy zapotrzebowanie na zbiorowe przewozy pasażerskie było wysokie, a wskaźnik motoryzacji indywidualnej niski. Mimo to nie udało się wykorzystać PKP do obsługi przewozów na obecnie proponowanych trasach.

Pełnomocnik prezydenta miasta ds. komunikacji pan Zbigniew Wicik, przedstawiał swoje uwagi do tej propozycji ówczesnemu z-cy Prezydenta miasta panu Kazimierzowi Trzcińskiemu w lutym 2003 roku. Z uwagi na dowóz dużej liczby pracowników do Z.Ch. Police w I połowie lat 70-tych powstał pomysł wybudowania na terenie Polic bazy autobusowej, która miała obsługiwać przewozy do tych zakładów i miasta Police. Bazę o pojemności 130 autobusów wybudowano i oddano do użytku 1 grudnia 1985 roku.

Rozwój i rozbudowa miasta, wymusiła w związku z tym wzrost w tym czasie zapotrzebowanie na przewozy pasażerskie między lewo a prawobrzeżem Szczecina. Powstał nawet projekt budowy linii Szybkiej Kolei Miejskiej, która miała połączyć prawobrzeżną część Szczecina przez centrum z rozbudowującymi się Policami i Zakładami Chemicznymi Police (linia o długości 29,630 km, 26stacji).

Niechęć społeczeństwa do komunikacji kolejowej upatrywano w obwodnicowym przebiegu linii kolejowej, dużymi odległościach stacji PKP od przystanków miejskiej komunikacji zbiorowej, braku zintegrowanego biletu PKP - komunikacja miejska. Ponadto brak bezpośredniego połączenia kolejowego z dużymi osiedlami mieszkaniowymi, zakładami przemysłowymi, uczelniami. Aby wykorzystać linię kolejową do przewozu mieszkańców prawobrzeża należałoby stworzyć system komunikacji autobusowej dowożącej pasażerów do stacji PKP „Dąbie", „Zdroje" położonych w znacznej odległości od dużych osiedli mieszkaniowych takich jak: Dąbie, Słoneczne, Majowe, Bukowe, Podjuchy itp. Po przewiezieniu do tych stacji podróżowaliby oni w kierunku Dworca Głównego, Turzyna, Łekna i dalej w kierunku Polic. Większość tych pasażerów czekałaby następna przesiadka na środki komunikacji miejskiej.

Wątpliwym również było to, czy kursowanie pociągów SKM z proponowaną częstotliwością 30 minut i perspektywa przesiadek zachęciłoby społeczeństwo do zrezygnowania z komunikacji miejskiej, a zwłaszcza z własnych samochodów. Wówczas spodziewano się, że znakomitą większość tych przewozów przejmie kolej. Niestety stało się inaczej.

Załogi tych zakładów „ wymusiły" rozszerzenie komunikacji autobusowej w kierunku Polic. Ponadto Z.Ch. Police i inne zakłady pracy uruchomiły pracownicze linie autobusowe dowożące pracowników z miejsca zamieszkania pod bramy zakładu i z powrotem. Ta forma przewozu dla pracowników była bardzo wygodna. Sytuacja taka spowodowała systematyczny spadek przewozów kolejowych. PKP systematycznie zmniejszało liczbę kursujących pociągów na tej trasie.

11 grudnia 2009 roku, powstało Stowarzyszeniu Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego, który kontynuuje działalność Samorządowego Stowarzyszenia Współpracy Regionalnej, który zawiązał się 15 kwietnia 2005 roku. Od tego czasu trwają prace nad projektem uruchomienia w aglomeracji SKM tzn. powrotem pociągów osobowych na trasie do Polic. Jak, każdy wie w 2002 roku zawieszono ich kursowanie.

Zgodnie z umową zawartą w dniu 23 maja 2011 roku pomiędzy Stowarzyszeniem Inżynierów i Techników Komunikacji RP Oddział w Szczecinie reprezentowanego przez dr inż. Marka Molewicza i mgr inż. Józefa Jastrzębskiego a SSOM, opracowano Koncepcję Rozwoju Transportu Publicznego w Szczecińskim Obszarze Metropolitalny. Opracowanie ukazało się w listopadzie 2011 roku.

Celem opracowania było określenie strategicznych kierunków rozwoju transportu publicznego w SOM. Przyjęte kierunki miały doprowadzić do zintegrowania wszystkich rodzajów transportu na terenie obszaru oraz wprowadzenie biletu metropolitalnego a celem tych wszystkich zaplanowanych działań ma być osiągnięcie wyższej jakości transportu publicznego przyjaznego dla mieszkańców Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego.

Opracowując założenia koncepcji rozwoju transportu publicznego w Szczecińskim Obszarze Metropolitalnym autorzy odnieśli się do celów tworzenia zintegrowanego systemu transportu publicznego, zawartych w dokumencie pn. „Strategia rozwoju sektora transportu Województwa Zachodniopomorskiego do roku 2020”, która została przyjęta przez Samorząd Województwa Zachodniopomorskiego w 2010 roku.

W grudniu 2012 roku, Stowarzyszenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego zapowiedziało powstanie studium wykonalności dla Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej. Podjęto uchwałę o pozyskaniu pieniędzy na opracowanie studium wykonalności SKM. Studium wykonalności będzie dokładną analizą projektu z analizą finansową, prawną, lokalizacją, planem wdrożenia, pozyskiwania funduszy, prognozą przychodów i zysków.

W 2013 roku Stowarzyszenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego złożyło wniosek o dofinansowanie w konkursie dotacji na działania wspierające jednostki samorządu terytorialnego w zakresie planowania współpracy w ramach miejskich obszarów funkcjonalnych (edycja 2) zorganizowanego przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013.

Projekt pod nazwą "Strategia Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych. Wzmacnianie obszaru funkcjonalnego poprzez integrację transportu publicznego na obszarze Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego" zdobył drugie miejsce w konkursie i uzyskał dofinansowanie w wysokości 2.215.710,00 zł. W ramach projektu założone zostały opracowania do wykonania:

• Strategia Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego,
• Pogłębiona diagnoza Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego (materiał badawczy),
• Zintegrowana Strategia Transportu Publicznego SOM na lata 2014-2020,
• Studium wykonalności Integracji organizacyjnej, taryfowej i biletowej w SOM,
• Studium wykonalności Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej.

17 września 2014 roku Stowarzyszenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego podpisało umowę na wykonanie opracowanie m.in. studium wykonywalności dla projektu "Budowy Szczecińskiej Kolei Metropolitarnej". Sieć SKM składałaby się z 4 linii łączących Szczecin z Policami, Goleniowem, Stargardem i Gryfinem. 27 maja 2015 udostępniono gotowe studium wykonywalności. Uruchomienie systemu kolei metropolitalnej w Szczecinie planowane jest na rok 2021. Szacuje się, że koszty uruchomienia SKM wyniosą od 580 mln do 780 mln zł.

W roku 2016 Stowarzyszenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego przystąpiło do aktualizacji Studium wykonalności SKM celem dostosowania dokumentacji przedprojektowej na potrzeby złożenia wniosku o dofinansowanie dla projektu w konkursie w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020.

17 stycznia 2017 roku po czterech podejściach wybrano wykonawcę programu funkcjonalno – użytkowego dla zadania pn.:Budowa węzła przesiadkowego stacja Podjuchy wraz z urządzeniami związanymi z integracją transportu na linii kolejowej 273 w ramach projektu „Budowa Szczecińskiej Kolei Metropolitarnej z wykorzystaniem istniejących odcinków linii kolejowych nr 406,273,351. Została wybrana firma Pracownia Projektowa Maciej Sochanowski ze Szczecina, która startowała jako jedyna w tym przetargu. Wykonawca miał 180 dni na wykonanie dokumentacji od chwili podpisania umowy.

10 grudnia 2018 roku ZDiTM, ogłosił przetarg na wykonanie wielobranżowej dokumentacji projektowej wraz z uzyskaniem ostatecznej decyzji umożliwiającej prowadzenie robót budowlanych - termin do dnia 27 grudnia 2018. Na realizację zadania wykonawca będzie miał 20 miesięcy, w tym 11 na wykonanie dokumentacji projektowej.

31 grudnia 2018 roku otwarto koperty z trzema ofertami. Zgłosiły się firmy: Strabag (14,8 mln zł), Elbud (13,9 mln zł), Müsing Bud (11,6 mln zł).

28 stycznia 2019 roku wybrano firmę "Müsing Bud" ze Szczecina, która zaoferowała wykonanie zadania za kwotę 11 642 435,59 zł. ZDiTM podpisał z nią umowę. W ramach inwestycji powstanie parking park and ride, nowa pętla autobusowa z zagospodarowaniem terenu wraz z zapleczem socjalno-kasowym, nowe jezdnie, chodniki, oświetlenie, System Informacji Pasażerskiej.

29 maja 2019 roku, ZDiTM wybrał najtańszą ofertę z siedmiu przedstawionych do oceny. Została wybrana firma "VIA Projekt Łukasz Szawaryński ze Szczecina" na pełnienie inżyniera kontrakty.

(Budowa tego węzła będzie ogromnym skokiem jakościowym (od czasu oddania połowie kwietnia 1972 roku pętli autobusowej znajdującej się obecnie w rejonie ulic Metalowej i Floriana Szarego) dla pasażerów w tej okolicy i ułatwienia w ramach zrównoważonego transportu zbiorowego. Parking P&R wraz z pętlą autobusową stanie się elementem większej całości.)

Po wielu dekadach oczekiwań wystąpiła szansa na powstanie Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej i jej realizacji. 28 czerwca 2017, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. ogłosiły dwa przetargi nr 9090/IREZA5/13498/04822/17/P pn: "Zaprojektowanie i wykonanie robót w ramach projektu Budowa Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej z wykorzystaniem istniejących odcinków linii kolejowych 406, 273, 351. Zadanie A pn. Modernizacji linii kolejowej 406 na odcinku Szczecin Główny – Police". Termin składania ofert miał nastąpić do 7 sierpnia 2017 roku.

11 czerwca 2019 roku, SSOM ogłosił przetarg na „Opracowanie programu funkcjonalno – użytkowego dla zadania pn.: „Budowa wiaduktu nad przejazdem kolejowym w ciągu ul. Jagiellońskiej w Szczecinie” i Opracowanie programu funkcjonalno – użytkowego dla zadania pn.: „Budowa wiaduktu nad przejazdem kolejowym w ciągu ul. Pomorskiej w Szczecinie. 19 czerwca 2019 unieważniono przetarg z powodu braku chętnych na wykonanie powyższego opracowania. 19 czerwca ponownie ogłoszono przetarg na powyższe usługi. 28 czerwca ogłoszono unieważnienie przetargu na część II opracowania natomiast na część I wybrano wykonawcę zostało konsorcjum firm gdańsko/szczecińskich - Pont-Projekt Sp. z o.o. i Damart.

2 lipca 2019 roku, SSOM ogłosiło przetarg na „Opracowanie programu funkcjonalno – użytkowego dla zadania pn.: „Budowa wiaduktu nad przejazdem kolejowym w ciągu ul. Pomorskiej w Szczecinie”. 10 lipca 2019 otwarto oferty, do których zgłosiły dwie firmy - Pracownia projektowa Maciej Sachanowski Szczecin i konsorcjum firm gdańsko/szczecińskich - Pont-Projekt Sp. z o.o. i Damart. 7 sierpnia 2019 wybrano szczecińską firmę Macieja Sachanowskiego, z którą podpisano umowę.

10 lipca 2017 roku marszałek Olgierd Geblewicz podpisał porozumienie w tej sprawie Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej, która odmieni komunikację w Szczecinie i okolicznych miejscowości. Wraz z podpisami skończył się czas uzgodnień zasad wzajemnej współpracy.

23 sierpnia 2017 roku, PKP Polskie Linie Kolejowe SA otworzyły oferty na budowę Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej. W przetargu na modernizację mającej ponad 23 km linii 406 (Szczecin Główny - Police) wraz z budową drugiego toru pomiędzy szczecińskim dworcem a Turzynem, wpłynęły cztery oferty wszystkie przekraczające budżet PKP PLK S.A. o 301 mln złotych. Najtańszą złożyła Trakcja PRKil SA - ponad 390 mln zł., Torpol SA - przeszło 435 mln zł, a konsorcjum Strabag i Starbag Rail - prawie 492 mln zł., a konsorcjum Budimex SA i PKP Energetyka SA, które wyceniło swoje prace na 580 337 983,79 zł.

Natomiast na modernizację infrastruktury na liniach kolejowych 273, 351, 401, PKP PLK przeznaczyły ponad 153 mln zł netto. Na przetarg ten wpłynęły trzy oferty i wszystkie zmieściły się w budżecie tego zadania. Trakcja PRKil SA zaproponowała kwotę ok. 113 mln zł, Torpol SA nieco ponad 130 mln zł, a konsorcjum Rover Rail, Roverpol, Rover Alcisa, Aldesa Construcciones Polska i Aldesa Construcciones SA za blisko 129 mln zł.

27 listopada 2017 roku, PKP PLK obiecały przeznaczyć dodatkowe środki na realizację zamówienia modernizacji linii 406 i z związku z tym podpisano z firmą Trakcja PRKil S.A. umowę na realizację wspomnianych wyżej linii.

12 marca 2018 roku ogłoszono, że projekt Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej uzyskał unijne dofinansowanie w wysokości 85% wartości projektu. Pod koniec kwietnia PKP PLK rozstrzygnęła przetarg na modernizację linii kolejowej nr 406 oraz fragmentów linii nr 273, 351, 401. W przetargu zwyciężyła firma Trakcja PRKIiI, która zobowiązała się do zrealizowania projektu w ciągu 25 miesięcy.

9 maja 2018 roku w siedzibie zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego podpisana została umowa potwierdzająca przyznanie projektowi Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej dofinansowania w wysokości 512 mln zł. Rozpoczęcie pierwszych prac budowlanych zaplanowano na rok 2019.

W lipcu 2018 roku zostały podpisane dwie umowy z Trakcją PRKiI na przeprowadzenie prac. Jedna zakłada modernizację linii kolejowej 406 na odcinku Szczecin Główny – Police. Jej wartość brutto przedsięwzięcia to 479,8 miliona złotych brutto. Przedmiotem drugiej umowy jest modernizacja wybranej infrastruktury pasażerskiej na liniach kolejowych 273 (Szczecin – Gryfino), 351 (Szczecin – Stargard) oraz 401 (Szczecin – Goleniów). Jej wartość to 138,7 mln złotych brutto.

Urząd Miasta 23 sierpnia 2018 roku, ogłosił, że dwa biura z Gdańska złożyły oferty na zaprojektowanie 24 z 40 przystanków węzłowych Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej. Na zadanie, SSOM przeznaczył kwotę 3,14 mln złotych brutto. Komisja przetargowa pod kierownictwem Elżbiety Ostatek - Zastępcy Dyrektora Biura SSOM, otworzyła koperty z ofertami.

Pierwszą złożyła firma Transprojekt Gdański Sp. z o.o. na kwotę 4,55 miliona złotych brutto, druga propozycję złożyło Biuro Projektów Budownictwa S.A. z Gdańska za kwotę 2,6 miliona złotych brutto.

24 września 2018 roku, Stowarzyszenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego wybrało wykonawcę, który zaprojektuje 24 przystanki węzłowe w ramach Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej. Przetarg wygrało Biuro Projektów Budownictwa Komunalnego S.A. z Gdańska.

18 października 2018 roku, podpisano umowy na zaprojektowanie węzłów przesiadkowych. Podpisy złożyli, Michał Przepiera, zastępca prezydenta Szczecina, Roman Walaszkowski, dyrektor biura SSOM oraz Jan Kosiedowski, prezes BPBK.

źródło: UM Szczecin

23 listopada 2018 roku, (konsorcjum firm Roverpol i Rover Alcisa) przejął plac budowy trasy średnicowej z nowym węzłem komunikacyjnym Łękno. Węzeł jest składową częścią SKM. Przed rozpoczęciem zasadniczych robót budowlanych, przeprowadzone zostały prace związane m.in. z uporządkowaniem zieleni, wyburzeniami budynków będących w kolizji z przebiegiem nowej trasy, czy też zabezpieczeniem terenu, bazy sprzętowej, materiałowej i ludzkiej. Prace na inwestycji zaczęły się 5 grudnia 2018 roku.

27 grudnia 2018 roku, Stowarzyszenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego ogłosiło, że 9 firm, wśród nich firmy z Francji i Hiszpanii, chce pełnić funkcję inżyniera kontraktu przy budowie węzłów przesiadkowych Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej. SSOM miał przygotowane dla inżyniera kontraktu 3,2 mln zł.

W kwietniu 2019 roku Stowarzyszenie Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego przedstawiło sieć planowanych połączeń Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej wraz z rozmieszczeniem planowanych przystanków w oparciu o istniejące, choć częściowo niewykorzystywane trasy kolejowe.

źródło: Szczecin

• linia kolejowa 406 oznaczona na schemacie kolorem zielonym na odcinku Szczecin Główny – Police– przystanki: Police, Police Dąbrówka, Szczecin: Skolwin Północny, Skolwin, Stołczyn Północny, Stołczyn, Gocław, Golęcino, Żelechowa, Drzetowo, Niemierzyn, Łękno, Pogodno, Turzyn, Cmentarz Centralny, Pomorzany, Dworzec Główny..

• linia czerwona – linia kolejowa 273 (Szczecin – Gryfino) - przystanki Szczecin: Niebuszewo, Pogodno, Turzyn, Cmentarz Centralny, Pomorzany, Dworzec Główny, Łasztownia, Podjuchy, Żydowce, Dalaszewo, Czepino, Gryfino..

• linia niebieska - linia kolejowa 351 (Szczecin – Stargard) - przystanki Szczecin: Niebuszewo, Pogodno, Turzyn, Cmentarz Centralny, Pomorzany, Dworzec Główny, Port Centralny, Zdroje, Dąbie, Dunikowo, Zdunowo, Reptowo, Miedwiecko, Grzędzice, Stargard..

• linia czarna - linia kolejowa 401 (Szczecin – Goleniów) - przystanki Szczecin: Niebuszewo, Pogodno, Turzyn, Cmentarz Centralny, Pomorzany, Dworzec Główny, Port Centralny, Zdroje, Dąbie, Trzebusz, Załom, Kliniska, Rurka, Goleniów: Park Przemysłowy, Gleniów, Port Lotniczy.

Planowana jest przebudowa lub modernizacja linii kolejowych o łącznej długości ok. 23,75 km, budowa zintegrowanych węzłów i przystanków z parkingami P&R i B&R (windy, podjazdy dla osób niepełnosprawnych) i urządzeniami dot. integracji transportu (biletomaty/kasowniki).

Projekt obejmuje wykorzystanie 40 przystanków na tych liniach. Pociągi wrócą też na linię 406 Szczecin – Police, która jest już modernizowana. Przewidziano też budowę drugiego toru na odcinku od Szczecina Głównego do Szczecina Turzyna.

Modernizacje linii kolejowej na trasie Dworzec Główny - Police, realizuje firma "Trakcja PRKiI SA" za 375 mln zł. Prace obejmują wymianę 42,5 km torów, wymianę na nowe urządzenia trakcyjne - zasilającymi pociągi na trasie w energię elektryczną, budowa nowych urządzeń telekomunikacyjne oraz systemów bezpieczeństwa. Wszystkie stacje i przystanki SKM mają być dostosowane dla potrzeb osób niepełnosprawnych, czy też po prostu mających problem z poruszaniem się. Zmodernizowane i zbudowane od podstaw między innymi będą niżej wymienione stacje i przystanki:

• na Pomorzanach wybudowany zostanie nowy tor, a przy nim nowy peron. Wraz z istniejącym będzie zadaszony wiatą. W rejonie stacji planowany jest parking przesiadkowy na 313 aut. Przystanki tramwajowe zostaną przesunięte nad tory kolejowe.

• na Ku Słońcu powstanie nowy przystanek kolejowy przy rondzie Pileckiego. Powstanie też kolejny parking na 78 samochodów.

• na Turzynie - perony zostaną przesunięte na wiadukt nad ulicą 26 Kwietnia (pod nim ma przebiegać w przyszłości linia tramwajowa – z wiaduktu są schody prowadzące na pas zieleni). W tym rejonie ma powstać parking na 125 samochodów.

• na stacji Pogodno - koncepcja zakłada zbudowanie nowej nawierzchni peronu i dodatkowej kładki, która będzie prowadziła na stadion Pogoni. Zrealizowany zostanie pomysł szczecińskich architektów, by zachować ciekawą, betonową konstrukcję wiaty z lat 70. XX wieku. Została wpisana w rejestr wojewódzkiego konserwatora zabytków.

• Łękno - inwestycją zajmuje się miasto w ramach przedłużenia obwodnicy śródmiejskiej, jest częścią budowy węzła Łękno. Inwestycje realizuje polsko-hiszpańskie konsorcjum spółek Roverpol i Rover Alcisa za kwotę 129 mln zł brutto. Wysokość dofinansowania UE, to 73 mln zł. Od podstaw powstaje nowa stacja połączona z komunikacją miejską biegnącą aleją Wojska Polskiego.

• przystanek Arkońska/Niemierzyńska. Nowy przystanek na trasie tuż przy wiadukcie. Ułatwi m.in. dostęp do Technoparku i szpitala wojewódzkiego czy na kąpielisko "Arkonka".

• Niebuszewo - powstaną dwa 250-metrowe, zadaszone perony. Zostanie rozbudowane istniejące przejście podziemne i zbudowane nowe, mają zostać wyposażone w schody ruchome. Miasto zbuduje nową pętlę tramwajowo - autobusową przy dworcu oraz parkingu na 235 samochodów.

• pozostałe stacje - zmodernizowane zostaną takie jak: Drzetowo, Żelechowa, Golęcino, Gocław, Glinki, Skolwin. Na Drzetowie powstanie nowe przejście podziemne na przedłużeniu ulicy Willowej. Przewidziano też parking na 74 samochody, a przy przystanku Żelechowa będzie miejsce dla 78 samochodów. Nowe przystanki kolejowe powstaną przy ulicach Nad Odrą, Artyleryjskiej,a w Policach przy ulicy Piłsudskiego.

Ta sama firma czyli "Trakcja PRKiI SA" przeprowadzi przebudowę za 138,7 mln zł stacje w Podjuchach, tudzież zmodernizuje stacje Gryfino, Daleszewo Gryfińskie czy Czepino linia 273. Maja powstać nowe przystanki na trasie jak: Żydowce i Łasztownia (na wysokości Kępy Parnickiej). Na trasie w kierunku Dąbia największa zmiana zajdzie w Zdrojach, gdzie nowe perony powstaną na skrzyżowaniu z linią Szczecińskiego Szybkiego Tramwaju na wysokości Selgrosa linia 351.

Na stacji w Dąbiu wybudowane będzie z przejście podziemne. Zbudowany zostanie nowy przystanek Szczecin Dunikowo (strefa ekonomiczna). Na trasie w kierunku Świnoujścia wybudowane zostaną nowe przystanki Szczecin Trzebusz i Goleniów Park linia 401 - skomunikowanie ze strefami ekonomicznymi.

2 kwietnia 2019 roku, Komisja Europejska zdecydowała, że wesprze finansowo budowę/rozbudowę Szczecińską Kolej Metropolitalną kwotą 126 mln euro, która połączy główne miasta województwa zachodniopomorskiego, w tym: Stargard, Police, Goleniów i Gryfino, gdzie zamieszkuje 687 tys. mieszkańców.

We wrześniu 2019 roku, spółka Trakcja S.A. wybrana w przetargu, rozpoczęła prace na linii 406 (Szczecin Główny - Police), brygady pojawiły się na odcinku Skolwin - Police,zmodernizuje wybrane elementów linii 273 ("Nadodrzanka do Gryfina), 351 (Szczecin - Stargard) oraz 401 (Szczecin - Goleniów). Wykonawca zakończył przygotowywanie projektu, a także zgromadził materiały niezbędne do budowy nowego toru w kierunku Polic.

W tym samym czasie rozpoczęły się od prace w Gryfinie, przy części przyszłego węzła przesiadkowego, czyli ulicy Kolejowej. W 2020 roku rozpoczną się prace, których celem jest generalna przebudowa okolic stacji kolejowej, w tym ulic Sprzymierzonych oraz 1 Maja, gdzie przebudowane zostaną perony.

Na stacji zamontowane zostanie nowe oznakowanie, gabloty informacyjne, ławki oraz wiaty. Perony po modernizacji staną się bardziej dostępne dla podróżnych o ograniczonych możliwościach poruszania się. Na stacji Gryfino wyremontowane zostanie przejście podziemne, w którym będą zamontowane windy prowadzące na perony nr 2 i 3.

We wrześniu 2019 roku również PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., Region Zachodni z Poznania ogłosił przetarg na opracowanie dokumentacji projektowej na roboty budowlane w zakresie rozbudowy infrastruktury kolejowej linii kolejowej 406 poprzez połączenie jej z Portem Morskim Police dla projektu pn.: „Budowa połączenia kolejowego do Portu Morskiego Police”.

Jest, to pokłosiem realizowanego projektu systemu szybkiej kolei miejskiej, jak również rozbudowy zakładów chemicznych w Policach o kompleks "Polimery" dla którego niezbędnym będzie uruchomienie polickiego portu, ponieważ ZCH sprowadzają przez nie dużą część surowców i eksportują wytworzone produkty.

Wstępna wartość inwestycji oszacowano na 122 mln zł. Koszty zostaną pokryte wspólnie przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. oraz Zarząd Morskiego Portu Police Sp. z o.o. Każda ze stron sfinansuje budowę swojej części infrastruktury kolejowej. Dokładny termin rozpoczęcia prac jest uzależniony od pozyskania źródeł finansowania.

PKP Polskie Linie Kolejowe podpisały z Zarządem Morskiego Portu Police umowę, która umożliwia wykonanie prac projektowych na budowę nowych torów, zapewniających bezpośredni dojazd do portu. To pierwszy etap objętej porozumieniem inwestycji, która zwiększy konkurencyjność transportu morskiego i kolejowego.

Porozumienie pozwala na przygotowanie dokumentacji odgałęzienia, prowadzącego ze stacji kolejowej Police do portu Police. Wybudowany ma zostać nowy tor i sieć trakcyjna. Zamontowane będą urządzenia sterowania ruchem kolejowym. W ramach inwestycji powstanie także nowy wiadukt kolejowy nad ulicą Jasienicką. Obiekt zapewni sprawny i bezpieczny przejazd pociągów, bez ograniczeń ruchu na drodze wojewódzkiej 114 (Nowe Warpno – Tanowo).

Zgodnie porozumieniem ze stycznia 2019 roku, najpierw przygotowana ma być dokumentacja oraz uzyskanie wszystkich wymaganych decyzji administracyjnych wraz z pozwoleniem na budowę. Kolejny etap to wyłonienie wykonawcy i przeprowadzenie prac.

29 października 2019 roku po wielu perturbacjach rozstrzygnięto przetarg na budowę zintegrowanego węzła przesiadkowego w Goleniowie. Koszt inwestycji, to 24,6 mln zł. Wykonaniem zadania zajmie się firma Prime Construction. Na początku listopada zostanie podpisana umowa. Według przyjętego harmonogramu do końca lipca 2020 roku gotowa ma być dokumentacja wraz z uzyskanymi wszelkimi zgodami i pozwoleniami. Prace budowlane przewidziano do 30 września 2021 roku.

Sieć linii kolejowych znajdujących się w aglomeracji szczecińskiej przeżywa swój renesans. Nie tylko ze względu na trwającą obecnie budowę Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej, ale także planów PKP PLK dotyczących tras, które nie znalazły się w strukturze SKM, a być może dołączą do nich w przyszłości.

10 grudnia 2019 roku, konserwator zdecydował o wpisaniu wiaty znajdującej się na przystanku kolejowym Szczecin Pogodno do Wojewódzkiego Rejestru Zabytków. Stało się to za sprawą nacisków architekta Tomasza Sachanowicza, studentów i absolwentów Wydziału Budownictwa i Architektury Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego – Igora Klyusa, Krzysztof Żywuckiego i Sebastiana Łabędzia – którzy przygotowali koncepcję rewitalizacji zniszczonej wiaty wraz z wizualizacjami. O jej zachowanie walczyła też Rada Osiedla Pogodno oraz Igor Podeszwik z Inicjatywy Nowy Szczecin.

Żelbetowa wiata powstała w 1973 roku, projekt architektoniczny wykonała Danuta Lisiecka, projekt konstrukcyjny opracował Henryk Kowalczyk asystent z Politechniki Szczecińskiej, jest konstrukcją w całości wykonaną z żelbetu, reprezentuje najlepsze wartości modernistycznego ekspresjonizmu konstrukcyjnego, nagiej konstrukcji żelbetowej w formie stropu grzybkowego. Zostanie zachowana i będzie częścią składową projektu realizowanego przez SSOM, Szczecińskiej Kolei Miejskiej.

Grupa Azoty Police 17 grudnia 2019 roku poinformowała, że podtrzymuje wolę współpracy odnośnie odtworzenia/budowy przystanku przy swoich zakładach chemicznych, który będzie też częścią składową kolei metropolitalnej. Przystanek "Police Zakład" działał w latach 70. i 80. XX wieku i dowoził pracowników do zakładów. W styczniu 2020 ma odbyć się szereg spotkań mających na celu między innymi: ocenę stanu istniejącej infrastruktury, przeanalizowanie stanu własności gruntów oraz analizę zapotrzebowania na liczbę kursów do odtwarzanego przystanku "Police Zakłady".

19 grudnia 2019 roku nastąpiło otwarcie ofert w przetargu na dokumentację przedprojektową dla studium wykonalności modernizacji kilku linii w samym Szczecinie, a także w jego najbliższych okolicach. Trasa do granicy polsko - niemieckiej, a także odtworzenie nieistniejącej od wielu lat linii kolejowej do Dobrej.

Chodzi o linie 408 i 409 prowadzące w kierunku granicy z Niemcami, które mają zostać dostosowane do większych prędkości, zelektryfikowane i rozbudowane do dwóch torów. Perony na stacjach mają również ułatwić korzystanie osobom o ograniczonej możliwości i umożliwić szybką przesiadkę. Warto uzmysłowić sobie, że tereny położone wzdłuż linii Szczecin Gumieńce - granica państwa, w ostatnich latach rozwinęły się. Powstały nowe osiedla mieszkaniowe i siedziby firm. Szybka komunikacja kolejowa mogłaby znacznie poprawić możliwość dojazdu do centrum Szczecina.

Częścią tego przetarg jest przebudowa i budowa tras kolejowych na terenie miasta, np.: linii 433 (Szczecin Główny - Szczecin Gumieńce), 851 (Szczecin Wstowo – Szczecin Gumieńce) oraz 432 (Szczecin Wstowo – Szczecin Turzyn), gdzie znajduje się nieczynna od kilku lat stacja Szczecin Wzgórze Hetmańskie. Elementem tego przetargu jest również modernizacja szczecińskiego węzła kolejowego, a cząstką miałaby być odbudowa częściowo nieistniejącej linii 429 na odcinku Stobno – Dobra i przystosowanie go do obsługi ruchu aglomeracyjnego.

27 stycznia 2020 roku podpisana została umowa między PKP Polskimi Liniami Kolejowymi S.A. a Multiconsult Polska na prace projektowe na budowę nowych torów, zapewniających bezpośredni dojazd do portu Police. Wartość umowy na projekt dokumentacji to ok. 4,2 mln złotych.

Podpisanie umowy na „Opracowanie dokumentacji projektowej na roboty budowlane w zakresie rozbudowy infrastruktury kolejowej linii kolejowej nr 406 poprzez połączenie jej z Portem Morskim Police dla projektu Budowa połączenia kolejowego do portu morskiego Police w ramach projektu pod nazwą Prace przygotowawcze dla wybranych projektów”, to kolejny krok do realizacji istotnego dla gospodarki i regionu przedsięwzięcia.

Po uzyskaniu projektu będzie możliwe dalsze działanie. Wybudowany zostanie nowy tor i sieć trakcyjna. Zamontowane będą urządzenia sterowania ruchem kolejowym. W ramach inwestycji powstanie także nowy wiadukt kolejowy nad ulicą Jasienicką. Obiekt zapewni sprawny i bezpieczny przejazd pociągów, bez ograniczeń ruchu na drodze wojewódzkiej 114 (Nowe Warpno – Tanowo).

Jest to zgodnie z zawartym w styczniu 2019 roku porozumieniem, gdzie najpierw przygotowana miała być dokumentacja oraz uzyskanie wszystkich wymaganych decyzji administracyjnych wraz z pozwoleniem na budowę.

Zarząd Morskiego Portu Police Sp. z o.o. realizuje obecnie prace przedprojektowe w ramach Koncepcji programowo – lokalizacyjnej budowy stacji kolejowej „Police Port” wraz z niezbędną infrastrukturą techniczną w ramach budowy linii kolejowej 437 do Portu Morskiego Police wraz z opracowaniem wytycznych do SIWZ na przeprowadzenie postępowania na wyłonienie wykonawcy kompleksowej dokumentacji projektowo – kosztorysowej w zakresie, za który odpowiada Port Police Sp. z o.o.

Wstępna wartość inwestycji szacowana jest na 122 mln zł. Koszty pokryją wspólnie PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. oraz Zarząd Morskiego Portu Police Sp. z o.o. Każda ze stron finansuje budowę swojej części infrastruktury kolejowej. Dokładny termin rozpoczęcia prac jest uzależniony od pozyskania źródeł finansowania.

* * *