Pętla tamwajowa - autobusowa Dworzec Niebuszewo

* * *

Niebuszewo (do 1945 niem. Zabelsdorf) – to duża północna dzielnica Szczecina, granicząca od wschodu z Grabowem i Drzetowem, od północy z Warszewem, z Niemierzynem od strony zachodniej i od południa z Łęknem i Śródmieściem.

Pętla znajduje się przy ulicy Elizy Orzeszkowej (Schwartzkopfstrße) vis a vis dworca kolejowego Niebuszewo. Została oddana do użytku w połowie października 1927 roku jako, uliczna pętla tramwajowa - jednotorowa. Nie było możliwości odstawiania taboru lub zmiany kolejności odjazdów. Poprowadzono ją od końcówki znajdującej się przy Grenzstraße przez ulice Fiedenbornstraße (Kołłątaja) i Erichstraße (Asnyka). Długość nowego toru wynosiła 880 metrów. Była pierwszą końcówką nie wymagającą od obsługi tramwaju zmiany pomostu.

W 1873 roku w rejonie dzisiejszych ulic Boguchwały i Orzeszkowej istniał cmentarz po północno-zachodniej części. W tym miejscu w latach 1926 - 27 zbudowano kwartał zabudowy mieszkalnej wielorodzinnej pomiędzy ulicami Asnyka i Boguchwały wg projektu Gustava Gaussa. Postawiono modernistyczny budynek dworca, który istnieje do dnia dzisiejszego.

(Pierwszy dworzec na Niebuszewie powstał około 1898 roku po wschodniej stronie ulicy Warcisława. Jednak nie spełniał on wymogów szybko rozwijającej się dzielnicy w końcówce XIX i pierwszych latach XX wieku. Podjęto decyzję o budowie nowego dworca w okolicach ulicy Orzeszkowej.)

Na przełomie października/listopada 2013 roku wprowadzono zmiany w organizacji ruchu komunikacji miejskiej na Niebuszewie a głównie uruchomieniem węzłów przesiadkowych na ulicy Asnyka.

Najważniejszą zmianą było stworzenie węzła przesiadkowego na ulicy Asnyka pomiędzy Rondem Sybiraków a ulicą Kadłubka dla linii tramwajowych 2, 12 oraz autobusowych 51, 57, 63, 69, 78, 82, 87 i B (linie 69 i B korzystają z tego węzła wyłącznie w kierunku Osiedla Arkońskiego i ulicy Rugiańskiej).

Po uruchomieniu węzła zlikwidowane zostały przystanki:
• "Niemcewicza" (linie 2, 12, 51, 69, 78, 87 i B) zlokalizowane obecnie na ulicy Kołłątaja pomiędzy ulicami Barbary i Rondem Sybiraków,
• "Orzeszkowej" (linie 51, 69, 78, 87) na ulicy Kołłątaja w kierunku Osowa, Rugiańskiej, Warszewa,
• "Boguchwały" (linie 2 i 12) na ulicy Asnyka w kierunku Dworca Niebuszewo,
• "Kołłątaja" (linia B) w alei Wyzwolenia w kierunku Osiedla Słonecznego.

Uruchomienie zintegrowanego węzła przesiadkowego ZDiTM tłumaczył tym, że skróci się czas podróży do centrum i z centrum, ułatwi przesiadkę oraz ograniczy do minimum przemieszczanie się pasażerów z jednego środka transportu na drugi (rano z autobusu do tramwaju, popołudniu/wieczorem z tramwaju do autobusu) a także poprawi płynność ruchu.

Po wprowadzeniu zmiany organizacji ruchu zmieniono trasy autobusów:
• linia 51, 78 i 87 w obu kierunkach kursują przez ulice Orzeszkowej, Asnyka (z pominięciem dotychczasowego odcinka ulicy Kołłątaja pomiędzy ulicami Orzeszkowej i Rondem Sybiraków). W kierunku Osowa, Warszewa, Podbórza i Osiedla Arkońskiego autobusy zatrzymają się dodatkowo na przystanku Dworzec Niebuszewo, który zlokalizowany został na ulicy Orzeszkowej na wysokości pętli tramwajowej.

• linia 69 w kierunku pętli Kołłątaja autobusy jadą dotychczasową trasą. Obecny przystanek "Orzeszkowej" będzie przystankiem na żądanie. Dodatkowo na ulicy Kołłątaja przed Rondem Sybiraków został uruchomiony przystanek "Niemcewicza", który umożliwi dotarcie do węzła przesiadkowego. W kierunku ulicy Rugiańskiej autobusy jadą ulicami Asnyka - Kadłubka i dalej starą trasą.

• linia B jedzie zmienioną trasą pomiędzy przystankami Rayskiego a Krasińskiego Wiadukt. W kierunku Osiedla Słonecznego trasa przebiega ulicami Orzeszkowej i Kołłątaja (tak jak obecne trasy autobusy linii 51, 78 i 87). Uruchomiono nowy przystanek "Kołłątaja" zlokalizowany pomiędzy ulicą Barbary a Rondem Giedroycia.

Tramwaje Szczecińskie 4 lutego 2020 ogłosiły przetarg na przebudowę dwóch tras – od pętli Niebuszewo do pl. Żołnierza Polskiego oraz w ciągu pl. Żołnierza Polskiego, Matejki, Piłsudskiego do pl. Rodła. Prace potrwają niespełna dwa lata. Termin składania ofert do 29 kwietnia 2020 roku. Termin przedłużono do 8 maja 2020 roku ze względu na wiele pytań od potencjalnych wykonawców i zmian w dokumentacji.

Przedmiotem przetargu była przebudowa trasy tramwajowej od pętli Niebuszewo do pl. Żołnierza Polskiego w ciągu Asnyka, Kołłątaja i al. Wyzwolenia oraz w ciągu pl. Żołnierza Polskiego, Matejki, Piłsudskiego do pl. Rodła. W sumie to ok. 8034 metrów toru pojedynczego.

źródło: Tramwaje Szczecińskie, pętla Niebuszewo - plany

14 maja 2020 roku, w siedzibie Tramwajów Szczecińskich otwarto oferty na przebudowę tego ciągu komunikacyjnego. Na sfinansowanie zadania zamawiający przeznaczył kwotę 185 233 158,07. W przetargu wzięły udział 3 firmy, które zaproponowały kwoty od 174 - 209 mln złotych za wykonanie zadania. 1 września 2020 roku, Tramwaje Szczecińskie wybrały krakowską firmę ZUE, która wykona pracę za 174 429 663, 24 złotych brutto.

11 grudnia 2020 roku została podpisana umowa z firmą ZUE S.A., a 9 stycznia 2021 roku, rozpoczęto prace I etapu przebudowy torowisk tramwajowych. Prowadzone były na odcinku od ronda Giedroycia do pętli „Dworzec Niebuszewo”. przy całkowitym zamknięciu ruchu w ciągu tego odcinka.

9 października 2021 roku zamknięta została pętla autobusowa Kołłątaja z powodu kolejnego etapu przebudowy torowisk tramwajowych. Tymczasową pętle autobusową ustanowiono na odcinku ulicy Kołłątaja pomiędzy ulicami św. Barbary i Rondem Sybiraków. Odcinek ulicy Kołłątaja, gdzie są przystanki autobusowe, dostępne tylko dla komunikacji autobusowej.

9 stycznia 2021 rozpoczęła się przebudowa pętli. W ramach przebudowy zmodernizowano układ drogowy ulic Orzeszkowej, Boguchwały oraz Kołłątaja, wydzielono zatoki postojowe na potrzeby parkingu Kiss&Ride oraz TAXI, a także przystanki autobusowe dla linii autobusowych, przejeżdżających przez węzeł i jadących dalej. Wykonano wówczas dwa perony tramwajowo–autobusowe, które w przyszłości umożliwią przesiadki na kolej. Na pętli wybudowano także tor do zawracania (pełna pętla z możliwością objazdu Orzeszkowej, Boguchwały, Asnyka).

Janusz Światowy, pętla Niebuszewo

27 czerwca 2022 oddano do eksploatacji mocno opóźnioną (8 miesięcy) przebudowę pętli przy Dworcu Niebuszewo i okolicznych ulic. Na pętli pojawiły się pierwsze tramwaje linii 3 na trasie do Osiedla Zawadzkiego.

Dzień wcześniej przeprowadzono jazdy testowe nowych odcinków torów na Niebuszewie. Na zbudowanych od podstaw fragmentów torowisk między rondem Giedroycia i dworcem Niebuszewo wjechał tramwaj Moderus Beta o numerze bocznym 604. Wagon prowadził Roman Mirek. Tramwaj bez problemów przejechał cały odcinek. Prace budowlane w rejonie dworca Niebuszewo były bardzo opóźnione i nie wiadomo było do samego końca, czy jazdy próbne w tym miejscu dojdą do skutku. Jednak się udało.

Janusz Światowy, ulica Asnyka

Na ulicy Orzeszkowej wybudowano dwa tory postojowe, jeden dla „dwójki” i jeden dla „dwunastki”. Perony umożliwią w elastyczny sposób kształtować rozkład dwóch kończących bieg linii 2 i 12, czy reagować na zakłócenia w kursowaniu każdej z nich. Także w tym celu powstał tor objazdowy na skrzyżowaniu Boguchwały i Asnyka. Zmianą jest również przesunięcie jezdni, wcześniej przed przebudową samochody jeździły na pętli po prawej stronie torowiska, a po jej przebudowie po lewej stronie.

Przy zmianie układu jezdni i torowiska w rejonie ulicy Orzeszkowej kierowano się przede wszystkim poprawą bezpieczeństwa i komfortu użytkowania pętli tramwajowej. Zmiana układu wynikła także z konieczności zwiększenia promieni łuków torowisk do wartości normatywnych, co wymusiło odsunięcie torowisk od budynków mieszkalnych. W momencie oddania do użytku stacji Szczecin Niebuszewo (SKM) przesiadka pomiędzy tramwajem a pociągiem odbywała się bez przechodzenia przez jezdnię.

Osiedle Zawadzkiego < — > Dworzec Niebuszewo
Szafera — rondo Olszewskiego — Arkońska – Niemierzyńska — Krasińskiego — Wyzwolenia — rondo Giedroycia – Kołłątaja — rondo Sybiraków — Asnyka — Orzeszkowej (z powrotem: Orzeszkowej — Boguchwały — Asnyka)

foto:Janusz Światowy, ulica Asnyka

Tramwaje Szczecińskie podjęły decyzję o częściowych rozbiórkach i finalnej zmianie technologii wykonania części konstrukcji przytorowej (jeszcze nie zakończonej inwestycji przebudowy torowisk). Kamienna kostka w pasie bezpośrednio sąsiadującym z szynami zostanie zastąpiona betonem, z powodu jej kruszenia się. Część takich prac już wykonano. Ponieważ wcześniejsze ułożenie kostki brukowej było wykonane zgodnie z projektem, to dodatkowy rachunek za zamianę kostki na beton pokryją Tramwaje Szczecińskie, czyli w praktyce miasto i my podatnicy.

Konieczność naprawy nowej nawierzchni wymusiła, od 22 kwietnia 2023 ponownie tymczasowo wyłączenie z eksploatacji pętli „Dworzec Niebuszewo”, a tramwaje linii 3 wykonywały tzw. trójkątowanie na wysokości przystanku „Boguchwały”. Z uwagi na powyższe tramwaje jeździły na trasie

Osiedle Zawadzkiego < — > Boguchwały
Szafera — rondo Szczecińskich Olimpijczyków — Szafera — rondo Olszewskiego — Arkońska — Niemierzyńska — Krasińskiego — aleja Wyzwolenia — rondo Giedroycia — Kołłątaja — rondo Sybiraków — Asnyka

2 września 2023 roku na pętlę powróciły tramwaje linii 12 po zakończeniu prac naprawczych. Przystanek końcowy dla linii zlokalizowano na torze wewnętrznym pętli. Jednocześnie uruchomiono przystanki autobusowe „Dworzec Niebuszewo” w obu kierunkach dla linii 51, 78, 87, 92 oraz 99 - w kierunku pętli „Kołłątaja” w ciągu ulicy Orzeszkowej przed skrzyżowaniem z ulicą Boguchwały, a w kierunku Niebuszewa w ciągu ulicy Orzeszkowej za skrzyżowaniem z ulicą Boguchwały.

18 marca 2024 roku na pętlę powróciły tramwaje linii 2 na stałą trasę Turkusowa – Dworzec Niebuszewo. Częstotliwość kursowania nie zmieniła się. Powrót linii 2 na stałą trasę spowodował zwiększenie liczby kursów na odcinku Brama Portowa – Kołłątaja. W związku z niniejszym nastąpiła poprawa obsługi węzła przesiadkowego „Niemcewicza”, skąd pasażerowie tramwajów kontynuują podróż jedenastoma liniami autobusowymi w kierunku północnych osiedli miasta..

* * *