Historia linii

* * *

Historie linii opracowałem na podstawie informacji zawartych w książkach - wydanej przez Remigiusza Grochowiaka i Marka Molewicza "Autobusy Komunikacji Miejskiej w Szczecinie 1928 - 2008", "120 lat komunikacji miejskiej w Szczecinie" Remigiusza Grochowiaka z 1999 roku, 50 Jahre Stettiner Straßenbahn 1879 - 1929, materiałów własnych i komunikatu ZDiTM.

* * *

Linia H: Plac Rodła < -- > Dąbie Osiedle

Trasa linii:

Plac Rodła < - > Dąbie Osiedle

Piłsudskiego — Matejki — plac Hołdu Pruskiego — plac Żołnierza Polskiego (z powrotem: plac Żołnierza Polskiego — aleja Wyzwolenia — plac Rodła — Piłsudskiego) — aleja Niepodległości — plac Brama Portowa — Wyszyńskiego — most Długi — Energetyków — most Portowy — Gdańska — Estakada Pomorska — Gdańska — most Cłowy — Eskadrowa — Przestrzenna — Gierczak — Newtona — Goleniowska — Goplańska

Historia dawna

Od samych początków Tramwaje Szczecińskie, dzięki dobremu zarządzaniu rozwinęły się w ciągu minionego 50-lecia swojego istnienia w dynamicznie działającą firmę transportową o znaczącym zasięgu.

Po ustaniu kryzysu ekonomicznego w Europie w połowie lat 20. XX wieku nastąpiło przyspieszenie rozwoju komunikacji autobusowej. Ostatnie kilka lat dało mocny asumpt do rozwoju motoryzacji, który przewidywali zaledwie nieliczni. Wysoki poziom techniczny, wszechstronność spowodowały boom motoryzacyjny.

Reklama producentów pojazdów i niekoniecznie stosunkowo skromne wymogi kapitałowe oraz rozbudowa dróg była ogromnym obciążeniem dla miast, co doprowadziło do mocnego przeszacowania nowego środka transportu.

Wiele przedsiębiorstw transportu publicznego, oczekiwało od producentów takiego samego postępu technicznego w produkcji autobusów, jak w ówczesnych firmach produkujących tramwaje elektryczne. Niektóre firmy zaangażowane w kupno autobusów niepotrzebnie pośpieszyły się z jego wprowadzeniem na dużą skalę, miały sporo trudności i poniosły straty finansowe.

Spółce Szczecińskiej udało się zachować umiar. Wykorzystanie nowej trakcji autobusowej realizowane było tylko w koniecznym obszarze tj. do rozwijających się dzielnic i zakresu określonego przez władze Szczecina. Początkowo było to możliwe dzięki coraz ściślejszemu powiązaniu gospodarczemu z sąsiednim miastem Dąbie (Altdamm), które zapewniło szybsze i bardziej konkretne połączenia niż koleje niemieckie (Reichsbahn).

Na przykład linia autobusowa Lotnisko (Flughafen) - Dąbie (Altdamm) została początkowo uruchomiona jako przedłużenie istniejącej linii tramwajowej 1 - została otwarta 7 grudnia 1928 roku tylko jednym autobusem. Od samego początku było to dobrze przyjęte, aby móc sprostać zwiększonym wymaganiom w dni pracy, a także aby mieć samochody dostępne na specjalne wycieczki, firma była zmuszona zamówić jeszcze dwa nowe autobusy o pojemności 40 osób.

Na wyspie Jaskółczej (Rahms) powstała baza samochodowa z warsztatem.

Zakupiono w tamtym czasie 8 dwuosiowych autobusów do obsługi pięciu linii, z których 7 mogło przewozić 40 pasażerów (22 miejsca siedzące i 18 miejsc stojących), każdy o mocy silnika 70 KM. Ósmy był małym samochodem z zaledwie 20 miejscami i napędem o mocy 40 KM.

Uruchomienie nowego środka transportu na trasie Lotnisko (Flughafen) - (Altdamm) do Rosengarten (Kijewo) o długości 5,8 km w połowie maja 1929 roku, spowodowało jej dużą popularność, co przekładało się na duże zainteresowaniem pasażerów. Doprowadziło to, do rozbudowy o dodatkowy kierunek Lotnisko (Flughafen) - Flökendorf, co dawała 17 kursów godzinnych (34 kursy półgodzinne) dziennie do/z Szczecina.

• oraz do uruchomienia kolejnej nowej linii Lotnisko (Flughafen) - Dąbie (Altdamm) - Klęskowo (Hökendorf) o długości 6250 metrów.

• Wkrótce potem, bo 18 lipca 1929 roku do tej linii dołączyły dwie pozostałe linie autobusowe Gumieńce (Wendorf) - Dołuje (Neuenkirchen) o długości 6600 metrów wykonywała 6 przejazdów w każdy dzień powszedni i 7 w niedziele w różnych odległościach,

• i Tor Kolarski (Rennbahn) - Wkryujście (Ueckermünde) o długości 50,5 km, wykonywała jeden przejazd rano i wieczorem a w międzyczasie w dni powszednie odbywało się 8 przejazdów, a w niedziele 11 w różnych odstępach czasu do Tanowa (Falkenwalde).

• a 25 lipca 1929 roku uruchomiono linie autobusową Golęcin (Frauendorf) - Police (Pölitz) przez Stołczyn (Stolzenhagen) - Skolwin (Scholwin) - Mściecino (Messenthin) o długości 10,9 km z przystankiem końcowym na rynku w Policach (Pölitz), która służyła jako połączenie między tymi dwoma miastami.

Linia wykonywała 11 przejazdów dziennie w 1 godzinnych odstępach. Ponadto w dniach, w których spodziewano się zwiększenia ruchu, na żądanie były połączenia wahadłowe między torami wyścigowymi a jeziorem Głębokie (Glambeck).

Powiązania te sprawiały, że główne przedmieścia i sąsiadujące z nimi miasta Szczecina były ściśle związane ze stolicą województwa, tworząc w ten sposób podwaliny pod dalszy rozwój tej ważnej arterii gospodarczej i komunikacyjnej.

Lata 30. XX wieku dały impuls do dalszego rozwoju komunikacji autobusowej. Pod koniec 1939 roku w mieście było już 10 linii autobusowych, które oznaczano literowo. Były to linie:

• linia A - Lotnisko (Flughafen) - Dąbie (Altdamm)
• linia F - Tor Kolarski (Chausseehaus) - Tanowo (Falkenwalde)
• linia L - Dworzec Główny (Hauptbahnhof) - Jasne Błonia (Landeshaus)
• linia N - Brama Portowa (Berliner Tor) - Dołuje (Neuenkirschen)
• linia P - Gocław (Gotzlow) - Police (Pölitz)
• linia Pd - Lotnisko (Flughafen) - Zdroje (Finkenwalde) - Podjuchy Dworzec (Podejuch Bahnhof)
• linia S - Witkiewicza (Braunsfelde) - Kołłątaja (Fridebornstraße)
• linia Sw - Gumieńce (Wendorf) - Mieszka I (Scheune Siedlung)
oraz interesująca nas linia H, która kursowała na trasie Lotnisko (Flughafen) - Zdroje (Finkenwalde) - Kijewo (Höckendorf), którą uruchomiono 15 maja 1929 roku.

Po dostawie nowych autobusów 1 września 1936 roku linie skierowano przez Zdroje, gdzie jeździła z częstotliwością co 20-40 minut (20 minut na skróconej trasie Lotnisko - Zdroje, co razem z linią Pd dawało 20 minutową częstotliwość na tym odcinku przez cały dzień). Linie zawieszono na przełomie/lub października/listopada 1939 roku.

Po zakończonej 1945 roku wojnie odbudowywano nie bez trudności trakcje autobusową. W tym okresie nadawano za przykładem niemieckiej trakcji autobusowej także oznaczenia literowe od A - H.

20 kwietnia 1951 roku uruchomiono linie autobusową H na trasie Dworzec Główny - Unii Lubelskiej Szpital, a została zlikwidowana w lipcu tego roku.

Jeszcze jeden epizod istnienia linii H, gdzie w roku 1954 uruchomiono ją na trasie Świętojańska - Glinki (Kościelna). Pod koniec 1955 roku istniało 8 linii autobusowych (do Osowa, Polic, Tanowa, Klęskowa, Żydowiec, Dąbia, Warszewa i Glinek), oznakowanych literami od A do H, w tym samym roku litery zastąpiono numerami od 51 do 58. Linia H przeistoczyła się w linie 58.

W kronikach jest dziura odnośnie kursowania linii H, więc trudno jest dziś ustalić czy jej kursowanie trwało i na jakiej trasie i do kiedy. (Chyba, że jakimś cudem odnajdą się materiały potwierdzające relacje kursowania).

I tak dochodzimy do współczesnej reaktywowanej po latach linii H, której uruchomienie nastąpiło 29 stycznia 2018 roku na trasie jw., jako linię wspomagająca linię C. Dzięki jej uruchomieniu autobusy linii C i H naprzemiennie kursują z częstotliwością co 15 minut w godzinach szczytu.

Miało to związek z oddaniem do eksploatacji części autobusowej węzła autobusowo - tramwajowego pętli "Turkusowa" oraz zmianą siatki połączeń komunikacyjnych na prawobrzeżu. Linie obsługuję zajezdnia "Dąbie"

Warto też zachować dla potomnych godzinowe rozkłady jazdy w relacjach Dąbie Osiedle, Plac Rodła z dnia uruchomienia linii:

Relacja Plac Rodła



Relacja Dąbie Osiedle



Z dniem 2 września 2019 roku, na linii H wprowadzono nowy rozkład jazdy ze skorygowanymi czasami przejazdu i niezmienioną częstotliwością kursowania.

W dniach 16 września - 8 października 2019 roku z powodu prowadzonych prac drogowych nastąpiło zamknięcie wjazdu na most Cłowy od strony lewobrzeża. Linia jeździła w kierunku Dąbia objazdem przez most Pionierów Miasta Szczecina, ulicę Hangarową i Gryfińską, z pominięciem przystanku „Centrum Żeglarskie”. Przystanek „Emilii Gierczak” przeniesiony został na ulicę Anieli Krzywoń. Na linii obowiązywał normalny rozkład jazdy.

Od 23 stycznia 2021 roku aż do odwołania wprowadzono zmiany w kursowaniu linii z powodu rozpoczynającego się kolejnego etapu przebudowy torowisk tramwajowych w ciągu ulicy Matejki na odcinku od Piłsudskiego do placu Żołnierza Polskiego. Przebudowa tzw. ciągu Wyzwolenia od placu Żołnierza poprzez Wyzwolenia, plac Rodła, rondo Giedrojcia do Dworca Niebuszewo. Autobusy nawracały na skrzyżowaniu Piłsudskiego i Matejki.

Plac Rodła <—> Dąbie Osiedle
Piłsudskiego — Matejki — plac Rodła — Wyzwolenia — plac Żołnierza Polskiego — aleja Niepodległości — plac Brama Portowa — Wyszyńskiego — most Długi — Energetyków — most Portowy — Gdańska — Estakada Pomorska — Gdańska — most Cłowy — Eskadrowa — Przestrzenna — Gierczak — Newtona — Goleniowska — Goplańska

Z dniem 29 maja - 23 lipca 2021 roku, do odwołania autobusy linii H między przystankami „Brama Portowa” a „Plac Rodła” w kierunku placu Rodła kursowały przez plac Żołnierza Polskiego, plac Hołdu Pruskiego i ulice Matejki. Przystanek końcowy „Plac Rodła” dla linii G zlokalizowano na przystanku linii A, B, C i H w ciągu al. Wyzwolenia (nr 11535). Nie obowiązuje zatrzymanie na przystanku przy wejściu do hotelu Radisson Blu.

Dąbie Osiedle < — > Plac Rodła
Goplańska — Goleniowska — Newtona — Gierczak — Przestrzenna — Eskadrowa — most Cłowy — Gdańska — Estakada Pomorska — Gdańska — most Portowy — Energetyków — most Długi — Wyszyńskiego — plac Brama Portowa — aleja Niepodległości — plac Żołnierza Polskiego — plac Hołdu Pruskiego — Matejki — plac Rodła (przystanek w ciągu Wyzwolenia w kierunku prawobrzeża)

Z dniem 24 lipca 2021 roku z powodu kolejnego etapu przebudowy torowisk w rejonie placu Żołnierza Polskiego i Matejki, ZDiTM wprowadził kolejne zmiany w kursowaniu linii. Linia C i H zawracanie w rejonie placu Rodła odbywało się od przystanku „Brama Portowa” przez al. Niepodległości, al. Wyzwolenia, Piłsudskiego, Matejki, pl. Hołdu Pruskiego, pl. Żołnierza Polskiego, al. Niepodległości do przystanku „Brama Portowa”. Przystanek krańcowy „Plac Rodła” zlokalizowany był w ciągu Piłsudskiego przy budynku PZU (nr 11526). Nie był obsługiwany przystanek „Plac Rodła” zlokalizowany w ciągu Wyzwolenia za placem Rodła (kier. Brama Portowa, nr 11535). Utrzymany też został przystanek „Plac Żołnierza Polskiego” w kierunku placu Rodła.

Z dniem 9 października 2021 roku z powodu kolejnego etapu przebudowy torowisk w rejonie placu Żołnierza Polskiego, Wyzwolenia, placu Rodła i Matejki, jak też utrudnieniami w ruchu drogowym pomiędzy prawo - lewobrzeżem z powodu prowadzonych prac budowlanych na trasie linii pospiesznych w rejonie ich przejazdu (Estakada Pomorska, Energetyków - przebudowa ulic Międzyodrza), powodujące duże opóźnienia w ich kursowaniu, a także brakami wśród kierowców, ZDiTM zawiesił kursowanie linii do odwołania.

* * *