Menu


1879-1929


Lata 20-40 XX wieku


Lata 50–80 XX wieku


Nowe zasady funkcjonowania MZK

* * *

Opracowanie Elżbieta Marciniak i Stefania Wieland. Materiały z "Biuletynu Informacyjnego" Miejskiego Zakładu Komunikacyjnego nr 6 z marca, nr 7 z kwietnia, nr 8 z maja i nr 9 z czerwca, nr 10 i 11 lipiec i sierpień, nr 12 wrzesień, nr 15 grudzień 1992 roku.

* * *

Od 1 lipca 1992 roku wprowadzone zostaną zmiany w systemie organizacji Miejskiego Zakładu Komunikacyjnego w Szczecinie. W nowej strukturze organizacyjnej przewiduje się oddzielenie funkcji zarządu od funkcji wykonawczych. Podstawowe zadania realizowane będą w utworzonych oddziałach budżetowych. Przewiduje się utworzenie następujących oddziałów:
* Tramwajowy, w skład którego wejdą dotychczasowe komórki organizacyjne, zajezdnie tramwajowe Pogodno, Niemierzyn, Golęcin, Wydział Energetyczny, Wydział Drogowy.

Nie jest jeszcze ustalona forma działania Wydziału Centralnych Warsztatów. Rozważana jest możliwość włączenia tego Wydziału do oddziału tramwajowego bądź funkcjonowania jako samodzielnej, samofinansującej się jednostki.

* Trzy oddziały autobusowe przekształcone z dotychczasowych zajezdni. Samodzielne oddziały budżetowe finansowane ze środków otrzymanych wykonanie wozokilometrów liniowych, ze środków uzyskanych za świadczenie innych usług przewozowych, jak również ze sprzedaży usług zaplecza technicznego.

* Dotychczasowe wydziały transportu i sprzętu oraz remontowo - budowlany przekształcone zostaną w gospodarstwa pomocnicze, które będą świadczyć odpłatne usługi oddziałom MZK i klientom spoza firmy.

Odziały budżetowe i gospodarstwa pomocnicze prowadzić będą własną gospodarkę finansową i magazynową. W jednostkach tych podejmowane będą decyzje o wielkości i strukturze zatrudnienia. Oddziały budżetowe i gospodarstwa pomocnicze przejmą zadania wykonywane dotychczas przez komórki zarządu a niezbędne do ich samodzielnego działania.

Dokonano już podziału zadań Działu Osobowego i komórek pionu Głównego Księgowego. Ustalono już nową formę funkcjonowania służby technologicznej i dotychczasowego wydziału Utrzymania Maszyn i Urządzeń.

Trwają prace nad ustaleniem zasad funkcjonowania służby zaopatrzenia, kontroli technicznej, ośrodkka szkolenia, administracyjno - socjalnej. W zarządzie MZK zostano usytuowane służby, których zadaniem będzie ustalenie taryfy, dystrybucja biletów, kontrola ruch pasażerskiego, łączność i sterowanie ruchem a także służby dozoru technicznego tj. energetyczna, ochrony środowiska, p.poż, głównego mechanika, bhp, organizacyjno - prawna, inwestycyjna.

W zarządzie MZK znajdą się również niektóre stanowiska służby ekonomiczno - finansowej i służby pracowniczej. Zadaniem osób zatrudnionych na tych stanowiskach będzie merytoryczny nadzór na prawidłowym realizowaniem zadań przejmowanych przez samodzielne jednostki. Oddziały budżetowe: tramwajowy, autobusowe i gospodarstwa pomocnicze ustalą swoją wewnętrzną strukturę organizacyjną jak również wielkość i strukturę zatrudnienia, która będzie ściśle uzależniona od przyjętych zadań. Prace nad ustaleniem nowych zasad funkcjonowania MZK zakończone zostaną do końca kwietnia br.


* * *

Ustalono nowy schemat organizacyjny zakładu. Dyrektorowi zakładu podlegać będzie dwóch zastępców, z których jeden będzie kierował sprawami finansowymi zakładu, a w gestii drugiego będą leżały sprawy planowania, dyspozycji i sterowania ruchu, kontroli ruchu pasażerskiego oraz zagadnień dotyczących sprzedaży usług działalności pomocniczej.

Bezpośrednio dyrektorowi firmy podlegać będzie 8 wydzielonych jednostek organizacyjnych, tj. oddział tramwajowy, trzy oddziały autobusowe oraz jednostki działające w formie gospodarstw pomocniczych jak : transport i sprzęt, remonty maszyn i urządzeń, ośrodek szkolenia i dotychczasowy wydział remontowo - budowlany. Biuro techniczne (dotychczasowy Dział Technologiczny) świadczyło będzie usługi odpłatne na rzecz innych jednostek organizacyjnych.

Rozstrzygnięte zostały zasady funkcjonowania niektórych służb. Ustalono, że kontrola techniczna usytuowana zostanie w zarządzie firmy. W strukturze organizacyjnej firmy likwiduje się dotychczasowy Wydział Zaopatrzenia i Gospodarki Odzieżą. Zadania tej komórki przejmą samodzielne jednostki organizacyjne. Wydział Centralnych Warsztatów włączony zostanie do Oddziały Tramwajowego.

Opracowane zostały zasady finansowania oddziałów i gospodarstw pomocniczych, zarządzania powierzonym mieniem i rozliczania się z wykonywania zadań. Zasady te zostały ujęte w projektach porozumień, które zostaną zawarte pomiędzy zarządem MZK a oddziałami i gospodarstwami pomocniczymi. Opracowany został regulamin działania oddziałów i gospodarstw pomocniczych. Opracowano regulamin kontroli jakości wykonywanych usług przewozowych. Trwają prace nad ustaleniem etatyzacji w poszczególnych jednostkach organizacyjnych i dostosowaniem firmowego regulaminu wynagradzania do zmienionej struktury organizacyjnej.

* * *

Trwają prace dotyczące nowej struktury organizacyjnej firmy. Został opracowany regulamin organizacyjny, w którym zawarto zakresy działania pionów firmy i komórek organizacyjnych zarządu oraz zakres działania, strukturę i schematy organizacyjne oddziałów i gospodarstw pomocniczych. W regulaminie ustalono również szczegółowy podział zadań i współpracę pomiędzy oddziałami i i gospodarstwami pomocniczymi a zarządem firmy dotyczące spraw osobowych, ekonomicznych, finansowych i płac. Przedstawiciele firmowych organizacji związkowych otrzymali do konsultacji projekty regulaminu organizacyjnego, statutu firmy, umowy pomiędzy Zarządem Miasta a MZK, porozumień pomiędzy oddziałami a gospodarstwami pomocniczymi a zarządem MZK. W trakcie opracowania jest szereg dalszych regulaminów określających zasady postępowania w nowej strukturze organizacyjnej firmy.

* * *

Rada Miejska w Szczecinie na posiedzeniu w dniu 22 czerwca 1992 roku podjęła uchwałę w sprawie połączenia pięciu zakładów budżetowych tj. MZK Szczecin, Zakładu Usług Komunalnych, Zakładu Wodociągów i Kanalizacji, Miejskiego Zakładu Usług Sanitarnych, Administracji Budynków Komunalnych nr 1 - 15 i utworzenia z dniem 1 lipca 1992 roku zakładu budżetowego pn "Miejskiego Zakładu Usług Komunalnych". MZUK będzie funkcjonował jako zakład budżetowy, którego oddziałami będą dotychczasowe zakłady budżetowe. Zakładem będzie kierował dyrektor powoływany przez Zarząd Miasta. Powołany zakład będzie sprawował funkcje nadzorcze i finansowe scentralizowanej gospodarki miejskiej.

* * *

Zasady współpracy pomiędzy zarządem MZK a oddziałami i gospodarstwami pomocniczymi ustalone są w porozumieniach, które zostaną zawarte pomiędzy dyrektorem MZK a kierownikami oddziałów i gospodarstw pomocniczych. Porozumienia te określają, że zarząd MZK zobowiązuje się do koordynowania współpracy pomiędzy oddziałami, gospodarstwami pomocniczymi, a także do sprawowania funkcji nadzorczo-organizacyjnych i kontrolnych w zakresie obsługi prawnej, handlowej, spraw osobowych, organizacji zarządzania, księgowości, finansowania, bhp, nadzoru technicznego.

Oddziały i gospodarstwa pomocnicze zobowiązane będą do utrzymania w należytym stanie technicznym mienia komunalnego powierzonego w zależne użytkowanie, szczególnie obiektów, taboru i sprawnego ich funkcjonowania.

Podstawowym zadaniem oddziałów będzie wykonywanie przewozów osób na liniach komunikacyjnych, a gospodarstw pomocniczych świadczenie usług w ramach prowadzonej działalności na rzecz wydzielonych jednostek organizacyjnych MZK i osób spoza MZK. Usługi te będą świadczone wg cen umownych ustalonych na zasadach rentowności, podstawowe dochody oddziały uzyskiwać będą z obsługi linii komunikacyjnych. Cenę tych usług ustalać będzie zarząd i oddział w drodze negocjacji.

Oddziały mogą również realizować posiadanym taborem dodatkowe przewozy, a także świadczyć inne usługi na rzecz innych jednostek organizacyjnych i osób spoza MZK.

Przyjęto zasadę, że wykonanie usług w pierwszej kolejności będzie zlecane jednostkom organizacyjnym MZK.

Zgodnie z zasadami przyjętymi w porozumieniu nadwyżki środków finansowych stanowiące różnicę między dochodami a wydatkami przeznaczone będą w 50 % na wyposażenie Oddziału i ruchome składniki wynagrodzeń zatrudnionych w nim pracowników.

Zasady wypłacania tej części wynagrodzenia określać będzie wewnętrzny regulamin Oddziału.

0 uruchomieniu i podziale tej części nadwyżki decydować będzie kierownik Oddziału. Pozostałe 50 % nadwyżki stanowi fundusz pozabudżetowy, który przeznaczony będzie na pokrycie ewentualnego deficytu Oddziału. Przewiduje się, że środki z funduszu pozabudżetowego pokrywać będą niedobory oddziałów, gospodarstw pomocniczych spowodowane np. wyższą niż planowano urzędową zmianą cen nośników energii czy kosztów awarii w przypadku braku możliwości ustalenia jej sprawcy. Decyzję o uruchomieniu funduszu pozabudżetowego podejmuje zarząd.

Jeżeli nie wystąpi deficyt w MZK, fundusz pozabudżetowy wykorzystywany będzie przez jednostki, w których został wypracowany. Na podobnych zasadach przyjęto podział zysku wypracowanego przez gospodarstwa pomocnicze.

* * *

Opracowany w MZK Szczecin program i założone restrukturyzacje, na zlecenie Zarządu Miasta Szczecina zostały ocenione przez dwa niezależne zespoły ekspertów tj. przez przedstawicieli Uniwersytetu Szczecińskiego pod kierunkiem prof. dr hab. Wojciecha Bąkowskiego oraz przez doc dr Mariana Rataja i prof.dr hab.Cecylię Rozkwitalską z Instytutu Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej.

W opinii przekazanej przez przedstawicieli Instytutu Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej wyrażono następujący pogląd:
Uznano kierunek restrukturyzacji MZK w Szczecinie za prawidłowy, podkreślając, że rozdział funkcji zarządzania od wykonawstwa stwarza warunki do zwiększenia efektywności gospodarowania jednostek wykonawczych i umożliwia, wprowadzenie pewnej konkurencji. Stwierdzono, że program przekształceń jednostek wykonawczych jest opracowany w sposób realistyczny, gdyż uwzględnia stworzone już warunki techniczne i możliwości, które niesie gospodarka rynkowa. Uznano, że celowe byłoby ponowne rozpatrzenie przewidywanego stanu zatrudnienia.

Uznano za uzasadnione skupienie całości zagadnień komunikacji tramwajowej w jednej jednostce organizacyjnej. W przyszłości oddział ten może być przekształcony w jednoosobową spółkę komunalną. Nie wniesiono zastrzeżeń do utworzenia trzech oddziałów komunikacji autobusowej, w oparciu o istniejące zajezdnie, które w przyszłości mogą być również przekształcone w jednoosobowe spółki komunalne. Nadają się również do sprywatyzowania gospodarstwa pomocnicze, działające na zasadach samofinansowania, wymagają one jednak ponownego rozpatrzenia w aspekcie zakresu działania i form.

Stwierdzono, że Zarząd Komunikacyjny może wchodzić do Zarządu Miejskiego Zakładu Usług Komunalnych lub podlegać bezpośrednio władzom miasta. Komunikacja miejska nie będzie mogła być prowadzona wyłącznie w oparciu o zasady gospodarki rynkowej, w odróżnieniu od innych branż gospodarki komunalnej.

Wskazane byłoby przeprowadzenie wstępnej, szczegółowej analizy celowości i możliwości zorganizowania doświadczonej spółki pracowniczej na przykładzie jednego oddziału wykonawczego.

Wnioski zawarte w opinii opracowanej przez zespół Uniwersytetu Szczecińskiego dotyczą następujących zagadnień:


Pozytywnie oceniono zaproponowane w projekcie restrukturyzacji MZK nowe rozwiązania w strukturze organizacyjnej. Porządkują one dotychczasowy stan organizacyjny wg kryteriów funkcjonalnych i terytorialnych i odpowiadają wymogom tworzącej się gospodarki rynkowej.

Względna samodzielność nowo kreowanych jednostek organizacyjnych MZK, stwarza realne podstawy do wyzwolenia wśród kadry kierowniczej innowacyjnego podejścia do procesów gospodarowania.

Krytycznie oceniono etatyzację zawartą w projekcie restrukturyzacji MZK. Konieczne jest przeprowadzenie weryfikacji etatyzacji dla wszystkich jednostek MZK.

Dokumenty prawne warunkujące realizację programu restrukturyzacji nie zawierają rozstrzygnięć w zakresie stopnia samodzielności organizacyjnej, prawnej i finansowej MZK. Rozwiązanie tego problemu leży w gestii Zarządu Miasta Szczecina.

Decyzję o sposobie, terminie wprowadzenia restrukturyzacji Miejskiego Zakładu Komunikacyjnego podejmie Zarząd Miasta Szczecina.

* * *

Zgodnie z przyjętym harmonogramem przekształceń zakładu, od 1 stycznia przyszłego roku w nowej formie organizacyjnej będzie funkcjonowała trakcja tramwajowa. Od tego dnia zostanie bowiem utworzona jednostka wykonawcza pn. "Trakcja tramwajowa", w której skupione zostaną dotychczasowe zajezdnie tramwajowe oraz Wydziały: Centralnych Warsztatów, Energetyczny i Drogowy.
Zadaniem tej jednostki, poza wykonywaniem przewozów, będzie wykonywanie pełnych zakresów remontów taboru tramwajowego, utrzymanie torowisk, sieci trakcyjnej i podstacji trakcyjnych. W pierwszym kwartale przyszłego roku zostanie utworzona dalsza jednostka wykonawcza - "Ośrodek szkolenia" - po przekształceniu dotychczasowego Działu szkolenia i Dokształcania Kadr. Ośrodek będzie świadczył usługi na zewnątrz oraz na rzecz innych jednostek wykonawczych zakładu.

Od 1 kwietnia przyszłego roku utworzone będą trzy samodzielne bazy autobusowe przekształcone z zajezdni Klonowica, Dąbie i Police. Bazy te, poza wykonywaniem usług przewozowych, zapewnią obsługi i remonty swojego taboru. Również w pierwszym kwartale przyszłego roku zostaną przekształcone dotychczasowe Wydziały: Transportu i Sprzętu, Remontowo-Budowlane oraz Utrzymanie Maszyn i Urządzeń, które będą funkcjonowały również jako samodzielne jednostki wykonawcze. Działalność ich będzie oparta na zasadach przewidzianych rozporządzeniem ministra finansów z dnia 8 maja 1991 roku w sprawie gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych. Gospodarstwa będą świadczyły usługi na zewnątrz i na rzecz innych jednostek wykonawczych zakładu.

Naczelnicy nowo utworzonych jednostek wykonawczych otrzymają pełnomocnictwa do samodzielnego zarządzania nimi. Jednostki świadczące usługi przewozowe taborem tramwajowym i autobusowym będą uzyskiwały dochody z obsługi regularnych linii komunikacyjnych, ze świadczenia usług na rzecz innych jednostek wykonawczych, a także z dodatkowej działalności gospodarczej na zewnątrz. Gospodarstwa będą uzyskiwały dochody ze świadczonych usług na rzecz jednostek organizacyjnych zakładu oraz będą prowadziły działalność gospodarczą na warunkach rynkowych.


* * *



Lata 90 XX wieku


Wiek XXI


Linki


Copyright © Janusz Światowy, 2002
Wszelkie prawa zastrzeżone.