www.swiatowy.org – Historia komunikacji miejskiej w Szczecinie

Rok 1985 był szczególnym dla firmy, gdyż stuknęło jej właśnie 40 lat od powstania po II Wojnie Światowej. 40 lat odbudowy i rozbudowy oraz ciężkiej i wytężonej pracy załogi.

Zniszczenia w Komunikacji miejskiej sięgały 45 %. Najwięcej ucierpiała sieć trakcyjna. Tory tramwajowe były w wielu miejscach miasta zniszczone lub zasypane gruzem. Ocalała 1 podstacja trakcyjna. Tabor tramwajowy był zniszczony w połowie a autobusowy w całości. Zniszczenia nie ominęły również zaplecza technicznego. Maszyny i urządzenia zostały wywiezione lub częściowo zatopione w Odrze. Ofiarność ludzi przybyłych z Poznania do Szczecina była ogromna, wiedzieli, że komunikacja w odradzającym się mieście ma niebagatelne znaczenie dla jego rozwoju.

Powstawały pierwsze przedsiębiorstwa komunalne a między innymi firma pod nazwą "Tramwaje i Autobusy Miasta Szczecina". Pierwszym dyrektorem firmy był p. Stanisław Klabecki a szefem technicznym p. Leon Pogonowski. Wśród pierwszych pracowników przybyłych z Poznania byli : Edmund Skibiński, Tomasz Malinowski, Stanisław Adamski, Tadeusz Mandes, Jan Podgórski, Stanisława Nowicka, Władysław Grębowski, Stanisław Ruta, Ignacy Jastrząb, Wojciech Woźniak i wielu innych.

Odbudowywana infrastruktura komunikacyjna nabierała rozmachu, wzrastała liczba pracowników. 12 sierpnia 1945 roku uruchomiono pierwszą linię tramwajową "3" relacji Dworzec Główny – Las Arkoński. Uruchomiono również linie "7" od Stoczni przez Malczewskiego, Wojska Polskiego i Mickiewicza do Mostu Akademickiego, a w październiku linie "1" od Toru Kolarskiego do Bramy Portowej, również w listopadzie uruchomiono linie "4" z ul. Matejki (Roosevelta) przez Mariana Buczka (Piłsudskiego) Al. Piastów do Placu Kościuszki. W latach 1945 – 1947 zostały uruchomione linie tramwajowe na istniejących wówczas trasach.

W połowie kwietnia 1947 roku uruchomiono trzy linie autobusowe, pięcioma autobusami z demobilu. Jeździły one na trasie do Dąbia, Polic i Podjuch. W latach 1948 – 50 przebudowano ulicę Łady i Narzeże Wieleckie. Od 1954 roku sukcesywnie przedłużano istniejące linie tramwajowe oraz budowano pętle. W 1954 roku wybudowano pętlę tramwajową na Krzekowie, w 1955 na Głębokiem i Gumieńcach a w 1957 na ul. Wielkiej (Wyszyńskiego) i Moście Długim, w 1961 w Lesie Arkońskim, Gdańskiej i Ludowej, w 1962 na Pomorzanach i w 1970 na ul. Potulickiej.

W tych latach przeprowadzono wiele zmian w układzie komunikacyjnym miasta – przebudowano torowiska na ul. Jana z Kolna, Niepodległości, Wyzwolenia, Bohaterów Warszawy, Krzywoustego, Piastów, Mariana Buczka (Piłsudskiego), 3 Maja, Sikorskiego itp. Nowe tory położono w kierunku Głębokiego, Żołnierskiej, Ku Słońcu, Rosenbergów. W latach 1949 – 55 firma otrzymała nowy tabor autobusowy różnych marek jak : Mavag, Star, w następnych latach Chaussen, San, Skoda, Jelcz, później Berliet a następnie Ikarus. Od 1955 roku firma również otrzymywała dostawy taboru tramwajowego typu "N" i "ND". W 1971 roku przyjęto dostawę 30 wagonów typu "102N", a od roku 1975 sukcesywnie przyjmowano na stan firmy wagony typu "105N" – szybkobieżne.

Odbudowane podstacje trakcyjne eksploatowane były do 1961 roku. Pierwszą nową podstację oddano w 1962 roku przy ul. Kaszubskiej, a w następnych latach przy ul. Gdańskiej, Kordeckiego, Rugiańskiej i Gontyny. W latach 1966 – 67 oddano do użytku Centralne Warsztaty Tramwajowe oraz Zajezdnię Autobusową przy ul. Klonowica, a w 1979 roku Zajezdnię Autobusową w Dąbiu.

W sierpniu 1973 roku uruchomiono komunikacje miejską do Gryfina. Linie autobusowe również były uruchamiane w Świnoujściu – w 1959 roku, a w Stargardzie Szczecińskim 1960 roku. W latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku, a konkretnie w 1975 roku nastąpił administracyjny podział kraju i w związku z tym komunikacja miejska Świnoujścia i Stargardu została włączona w struktury firmy jako oddziały (od 1 stycznia 1976 roku) Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacji Miejskiej z siedzibą w Szczecinie.

W roku jubileuszu Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej posiadało w swoich zasobach – 11 linii tramwajowych o długości 104 km, 36 linii autobusowych w Szczecinie, 16 w Stargardzie i 9 w Świnoujściu. Łączna długość wszystkich linii autobusowych wynosiła 660 km. Linie obsługiwało 450 autobusów w tym 190 przegubowych marki "Ikarus", a linie tramwajowe 370 wagonów w tym 161 wagonów typu "102N" i "105N". Osiągane w WPKM wyniki stawiały firmę na czołowym miejscu w kraju. Firma świadczyła usługi przewozowe na terenie miasta Szczecina, Gryfina, Polic, Świnoujścia, Międzyzdrojów i Stargardu Szczecinskiego i jego najbliższych okolicach. Posiadany tabor zabezpieczał potrzeby przewozowe ale nie zawsze można było wywiązać się z nałożonych zadań ze względu na chroniczne braki kadrowe wśród kierowców, motorniczych i pracowników zaplecza technicznego.

Do najważniejszych inwestycji czterdziestolecia należą obiekty infrastruktury komunikacyjnej jak :
–zespół obiektów przy ul. Klonowica tj. budynek Dyrekcji, Baza Autobusowa i Centalne Warsztaty Tramwajowe.
– Zajezdnia Autobusowa w Dąbiu przy ul. Struga.
– Centrala Ruchu w budynku przy ul. Mariackiej 25.
– przedszkole przy ul. Łokietka.
– kilka podstacji trakcyjnych i wiele pętli autobusowo – tramwajowych.
– wiele dyspozytorni wraz z urządzeniami socjalno – sanitarnymi na końcowych przystankach autobusowo – tramwajowych.
– Zajezdnia Autobusowa "Police" przy ul. Fabrycznej.
– Modernizacja Zajezdni Pogodno.

Były plany i zamierzenia na przyszłość między innymi :
– budowę podstacji trakcyjnej przy ulicy Niemcewicza.
– modernizację Centralnych Warsztatów Tramwajowych.
–rozbudowę zaplecza autobusowego w oddziałach w Stargardzie Szczecińskim i Świnoujściu.
– budowę nowej trasy tramwajowej w ul. 26 Kwietnia oraz szereg mniejszych inwestycji poprawiających sprawność techniczno – eksploatacyjną infrastruktury komunikacyjnej w mieście.
W następnych latatach przewidywano budowę nowych tras tramwajowych w relacjach :
– Basen Górniczy – Osiedle Słoneczne.
– ulica Szafera – Al.Wojska Polskiego.
– ul. Krasińskiego przez Łuczniczą, Warcisława do Łącznej wraz z zajezdnią tramwajową.
– ul. Mieszka I – Cukrowa.
– ulica 1 Maja.
– ulica Spacerowa do ulicy Arkońskiej.
– przewidywano również modernizację zajezdni tramwajowej "Niemierzyn" i budowę kilku podstacji trakcyjnych.

Z okazji jubileuszu firmy w klubie "Korab" w dniu 26 lipca odbyło się uroczyste spotkanie. Były występy artystów. Wręczono pracownikom odznaczenia państwowe za zasługi dla rozwoju komunikacji miejskiej.