Radiofonizacja przystanków tramwajowych

Temat radiofonizacji przystanków tramwajowych opracowałem na podstawie materiałów zawartych w opracowaniu "Założenia Techniczno - Ekonomiczne" wykonane przez Biuro Studiów i Projektów Łączności z Warszawy oddział w Szczecinie. Zleceniodawca Biuro Studiów i Projektów Przemysłowych Urządzeń Elektrycznych "Elektroprojekt" Warszawa ul. Świętokrzyska 18. Zespół projektowy w składzie I.Żylińska, inż. J.Kurkiewicz, mgr inż. W.Walkiewicz.

W grudniu 1978 roku Biuro Studiów i Projektów Łączności z Warszawy oddział w Szczecinie opracowało na rzecz WPKM w Szczecinie projekt pt "Założenia Techniczno - Eknomiczne - Radiofonizacja przystanków tramwajowych Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Komunikacji Miejskiej w Szczecinie".

Projekt zawierał:

* Założenia techniczno - ekonomiczne, które zakładały budowę kablowej sieci radiofonicznej przystanków tramwajowych, budowę radiowęzłów lokalnych i punktów umożliwiających nadawanie komunikatów z wozów transmisyjnych na terenie miasta Szczecina.
* Budowę kabla kanałowego      km par 414,7
* Budowę głośników radiofonicznych    szt. 293
* Budowę radiowęzłów lokalnych o mocy 100 W każdy   szt. 10
Niniejsza inwestycja podyktowana była koniecznością usprawnienia pracy WPKM, celem szybkiego komunikowania się z poszczególnymi jednostkami na trasach linii tramwajowych oraz informacji pasażerów korzystających z miejskich środków komunikacji na terenie miasta Szczecina. Miała ona objąć swoim zasięgiem wszystkie trasy linii tramwajowych.
Radiofonizacja przystanków tramwajowych finansowana miała być ze środków inwestycyjnych WPKM Szczecin. Wykonanie prac w ciągu 15 miesięcy. Inwestycja ta z założenia nie miała przynosić wymiernych korzyści finansowych przy jej eksploatacji.
Radiofonizacja przystanków tramwajowych była powiązana z budową radiowęzła dyspozytorskiego i kanalizacji kablowej.
Na wykonawcę tej inwestycji przewidziano (proponowano) Poznańskie Przedsiębiorstwo Robót Telekomunikacyjnych z ulicy Jawornickiej 8. Koszty tej inwestycji wyceniono wg ówczesnych cen obowiązujących na rynku. Całkowity koszt miał wynosić 10.800 tys. zł.

* * *

Opis rozwiązań technicznych

Radiofonizacja przystanków tramwajowych miała na celu sprawne kierowanie ruchem tramwajowym oraz informowanie pasażerów poprzez komunikaty w wypadku przerw w ruchu.
Kable radiofoniczne
Projektowane kable radiofoniczne przewidziane były do układania w kanalizacji kablowej. Sieć radiofoniczną nagłaśniającą przystanki tramwajowe ze względów eksploatacyjnych i ekonomicznych została podzielona na obwody.
Podział sieci radiofonicznej na obwody z opisem przebiegu tras i podaniem numerów tramwajów na poszczególnych trasach:
* obwód 1 o mocy 20 W z 4 głośnikami GDT 25-5/2 na trasie ulica Mariacka - Brama Portowa dla linii tramwajowych 2, 3, 4, 7, 8, 9, 10.
* obwód 2 o mocy 20 W z 4 głośnikami j.w na trasie ulica Mariacka - Plac Rodła dla linii tramwajowych 1, 2, 3, 4, 5, 11.
* obwód 3 o mocy 25 W z 5 głośnikami j.w na trasie ulica Mariacka - Plac Kościuszki dla linii tramwajowych 4, 7, 8, 9, 11.
* obwód 4 o mocy 30 W z 6 głośnikami j.w na trasie ulica Mariacka - Plac Lenina (Sprzymierzonych) - ulica Wawrzyniaka - aleja Wojska Poskiegi do ulicy Miłaszewskich dla linii tramwajowej 1.
* obwód 5 o mocy 65 W z 13 głośnikami j.w na trasie ulica Mariacka - od ulicy Miłaszewskich - aleja Wojska Polskiego do ulicy Szafera dla linii tramwajowych 1, 9.
* obwód 6 o mocy 45 W z 9 głośnikami j.w na trasie ulica Mariacka - od ulicy Szafera -aleja Wojska Polskiego do pętli Głębokie dla linii tramwajowych 1, 9.
* obwód 7 o mocy 60 W z 12 głośnikami j.w na trasie ulica Mariacka - plac Hołdu Pruskiego - ulica Matejki, Malczewskiego, Parkowa, Dubois, Firlika, Hutnicza, pętla Grabowo dla linii tramwajowych częściowo 4, 6.
* obwód 8 o mocy 35 W z 7 głośnikami j.w na trasie ulica Mariacka - pl. Lotników - Wyzwolenia róg ulicy Staszica dla linii tramwajowych 2, 3.
* obwód 9 o mocy 30 W z 6 głośnikami j.w na trasie ulica Mariacka - od rogu Staszica - Kołłątaja - Asnych - Bogusławy - pętla Niebuszewo dla linii tramwajowej 2.
* obwód 10 o mocy 90 W z 18 głośnikami j.w na trasie ulica Mariacka - od rogu Staszica - Krasińskiego - Rewolucji Październikowej (Niemierzyńska) - Arkońska do pętli Arkońska dla linii tramwajowej 3.
* obwód 11 o mocy 60 W z 12 głośnikami j.w na trasie ulica Mariacka - od pl.Żołnierza Polskiego - Niepodległości - 3 Maja - Potulicka - pętla Potulicka dla linii tramwajowych 2, 3, 4, 10 i częściowo 9.
* obwód 12 o mocy 35 W z 7 głośnikami j.w na trasie ulica Mariacka - plac Grunwaldzki - plac Odrodzenia - aleja Piastów do Jagiellońskiej dla linii tramwajowych 1, 4, 5, 11.
* obwód 13 o mocy 70 W z 14 głośnikami j.w na trasie ulica Mariacka - Kolumba - Chmielewskiego - Smolańska - pętla Pomorzany dla linii tramwajowych 3, 6.
* obwód 14 o mocy 80 W z 16 głośnikami j.w na trasie ulica Mariacka - Langiewicza - Piastów - Powstańców Wlkp. - pętla Pomorzany dla linii tramwajowych 4, 11.
* obwód 15 o mocy 70 W z 14 głośnikami j.w na trasie ulica Mariacka- Wielka (Wyszyńskiego) - Energetyków - Gdańska - pętla Basen Górniczy dla linii tramwajowych 7, 8.
* obwód 16 o mocy 50 W z 10 głośnikami j.w na trasie ulica Mariacka - Krzywoustego - Boh. Warszawy - Karłowicza dla linii tramwajowych 7, 8, 9 oraz częściowo dla 5.
* obwód 17 o mocy 85 W z 17 głośnikami j.w na trasie ulica Mariacka - Puławskiego - Sikorskiego - Ku Słońcu - pętla Gumieńce dla linii tramwajowej 8.
* obwód 18 o mocy 35 W z 11 głośnikami j.w na trasie ulica Mariacka - Dworcowa - Most Długi - do ulicy Dubois i Łady dla linii tramwajowych 2, 3, 6.
* obwód 19 o mocy 35 W z 7 głośnikami j.w na trasie ulica Mariacka - Nocznickiego - Lubeckiego - Ludowa - pętla Ludowa dla linii tramwajowych 5, 6, 10, 11.
* obwód 20 o mocy 80 W z 16 głośnikami j.w na trasie ulica Mariacka - Ludowa - Dębogórska - Wiszesława - Światowida - pętla Gocław dla linii tramwajowych 6, 11.
* obwód 21 o mocy 80 W z 16 głośnikami j.w na trasie ulica Mariacka - Karłowicza - Mickiewicza - Żołnierska - pętla Krzekowo dla linii tramwajowych 5, 7.
Razem moc wszystkich obwodów 1120 W i 224 głośników.

* * *

Radiowęzły lokalne

Celem radiowęzłów lokalnych jest nadawanie komunikatów w obrębie pętli. Radiowęzły te zostały zlokalizowane w dyspozytorniach WPKM. Wyposażono je w wzmacniacze radiofoniczne, mikrofony dynamiczne, sieć kablową lokalną, głośniki sieci lokalnej.
* wzmacniacze radiofoniczne zasilane są z sieci prądu przemiennego 220 V 50 Hz z głównej tablicy energetycznej, odpływ zabezpieczony na tabliczce indywidualnymi bezpiecznikami. Uziemnienie wzmacniacza miało być włączone do istniejącej instalacji uziemnienia.
* mikrofon dynamiczny zamocowano na podstawie stołowej, we wzmacniaczu mikrofon włączono w gniazdo mikrofonu dynamicznego.
* kable sieci radiofonicznej lokalnej, układane były w kanalizacji w otwór wydzielony. W dyspozytorni kable zakończono zaciskami w puszce, obwód zbezpieczono bezpiecznikami, skąd przewodami włączono do wzmacniacza. Zakończenie kabla na słupach wykonano na zaciskach w puszce hermetycznej, i na zaciskach zakończono kabel z głośnika.
* zastosowano głośniki tubowe kierunkowe typu GDT 25-5/2 wykonanie kolejowe o mocy 5 W. Głośniki instalowano na słupach i budynkach dyspozytorni. Dla wszystkich węzłów lokalnych przewidziano jednakowe wyposażenie. Głosniki dla całej sieci radiofonicznej miały być mocowane na słupach na wysokości 5 metrów od podłoża.

Dyspozytornie z radiowęzłami lokalnymi

* Brama Portowa - nagłośnienie przystanków tramwajowych w okolicach Bramy Portowej - moc 20 W.
* Basen Górniczy - nagłośnienie przystanków pętli tramwajowo - autobusowej - moc 20 W.
* pętla Pomorzany - nagłośnienie pętli tramwajowej - moc 20 W.
* pętla Grabowo - nagłośnienie pętli tramwajowej i autobusowej - moc 15 W.
* pętla Ludowa - nagłośnienie pętli tramwajowej i autobusowej - moc 15 W.
* pętla Gocław - nagłośnienie pętli tramwajowej i autobusowej - moc 15 W.
* Kołłątaja - nagłośnienie rozgałęzienia tramwaju 2 i 3 oraz pętli autobusowej - moc 20 W.
* pętla Arkońskie - nagłośnienie pętli tramwajowej - moc 20 W.
* pętla Potulicka - nagłośnienie pętli tramwajowej - moc 15 W.
* pętla Krzekowo - nagłośnienie pętli tramwajowo - autobusowej - moc 20 W.

* * *

Obwody radiofoniczne zasilane z wozów transmisyjnych

Obwody radiofoniczne zasilane z wozu transmisyjnego spełniałyby rolę doraźnej informacji pasażerów. Wyposażenie obwodów radiofonicznych dla wszystkich punktów miało być jednakowe i miało zawierać:
* sieć kablową - kable ułożone w kanalizacji w wydzielonych otworach. Zakończenie kabla gniazdkiem w puszce hermetycznej na słupie, umożliwiające sprawne podłączenie do wozu transmisyjnego. Głośniki j.w.
* plac Żołnierza Polskiego, plac Rodła, plac Kościuszki po 5 głośników, plac Lenina (Sprzymierzonych) 4 głośniki,
* ulica Ku Słońcu - bramy cmentarne I (2 głośniki) - II (3 głośniki) III (2 głośniki),
* ulica Wielka (Wyszyńskiego) i nabrzże Weleckie (5 głośników),
* aleja Wyzwolenia, ulica Staszica, P.Skargi, Boh. Warszawy, Mickiewicza, Wawrzyniaka (6 głośników).

* * *

Jak z powyższego wynika udało się zrealizować część tego projektu. Zradiofonizowano tylko pętle tramwajowo - autobusowe wraz z dyspozytorniami, które działają do tej pory. Udało się również zbudować dwa obwody tj.
* obwód 1 - Brama Portowa dla linii tramwajowych 2, 3, 4, 7, 8, 9, 10
* obwód 3 - Plac Kościuszki dla linii tramwajowych 4, 7, 8, 9, 11.
Obydwa obwody działały do momentu, kiedy dyspozytorzy liniowi siedzieli w "Grzybku". Zabrano ich na ulicę Mariacką, a "Grzybek" przestał pełnić swoje funkcje eksploatacyjne. Jeszcze do końca lat 90 XX wieku płacono Telekomunikacji Polskiej za dzierżawę kanałów telekomunikacjnych biegnących na Bramie Portowej i do Placu Kościuszki. Kable zdemontowano.
Do dnia dzisiejszego są pozostałości po tej inwestycji. Na Bramie Portowej wiszą na słupach głośniki:
- 1 na ulicy Wyszyńskiego na wysokości dawnego "Grzybka",
- 2 na Niepodległości vis a vis KFC.
Natomiast na Placu Kościuszki pozostały 3 pary głośników:
- 1 para na przystanku Kościuszki przy ulicy Sikorskiego w stronę Bramy Portowej,
- 2 para na słupie przy przystanku tramwajowym Kościuszki na ulicy Krzywoustego też w stronę Bramy Portowej,
- 3 para na przystanku tramwajowym Kościuszki w alei Piastów w stronę Pomorzan.
Jaka była przyczyna nie zrealizowania do końca tej inwestycji - trudno powiedzieć. Prawdopodobnym jest, że zabrakło środków na dokończenie prac. Zaczynał się kryzys ekonomiczny państwa co odbiło się na inwestycjach w komunikacji miejskiej.

* * *