Pętla tramwajowo - autobusowa Szafera Osiedle Zawadzkiego

* * *

Opracowanie tematu pętli "Szafera" (robocza nazwa) jest tosażma z materiałami Urzędu Miasta, własnymi, enuncjacjami mediów szczecińskich, jak również materiałami zawartymi w projekcie wykonawczym przebudowy ulicy Szafera opracowanym przez Biuro Projektów Budownictwa Komunalnego S.A w Gdańsku z kwietnia 2018 tudzież projektu architektonicznego stacji prostownikowej wykonanego przez Elektroprojekt S.A Łódź z października 2017 roku.

* * *

Położona na obrzeżach osiedla Zawadzkiego - Klonowica przy ulicy Szafera - dzielnica Zachód, graniczy z osiedlami Głębokie-Pilchowo i Osów na północy, osiedlem Arkońskie - Niemierzyn na wschodzie, osiedlem Pogodno na wschodzie i południu, osiedlem Krzekowo - Bezrzecze na zachodzie.

Już w latach 70 XX wieku zastanawiano się, jak zagwarantować mieszkańcom nowych dzielnic komunikację. Planiści uparcie obstawali przy komunikacji tramwajowej i tworzyli koncepcję łączenia, zwłaszcza nowych osiedli - torami, pomimo lansowania w tamtym okresie przejścia na trakcję spalinową i w tym przypadku mieli całkowitą racje, gdyż jak się później okazało ceny paliwa znacznie wzrosły, co podnosiło koszty.

Koncepcja między innymi przewidywała puszczenie tramwaju na odcinku od Stoczni „Warskiego” do Krzekowa, z pominięciem centrum miasta. Tramwaj jeździć miał ulicami 1 Maja, Krasińskiego, Niemierzyńską, Arkońską, Spacerową (Las Arkoński), do Zawadzkiego i dalej Szafera do Krzekowa. Marzeniem WPKM było, by plany te zrealizowane zostały do roku 1985.

Oprócz wymienionej wyżej inwestycji przewidywano też w tamtym okresie budowę trasy tramwajowej przez osiedla „Kaliny" i „Przyjaźni". Tramwaje kursować miały od Krzywoustego, przez 26 Kwietnia do Derdowskiego. Tramwaj miał jechać również na Warszewo, od Kołłątaja obrzeżem osiedla Książąt Pomorskich. Nowy odcinek torów połączyć miał Sikorskiego, przez Bohaterów Warszawy z Piastów, a od niej tory miały prowadzić przez Mieszka I do Cukrowej na Gumieńcach. Przewidywano, że w omawianych inwestycjach trzeba byłoby położyć 58 kilometrów nowych torowisk. To, tylko niektóre z zamierzeń planistów z tamtego okresu.

Jednak, nic z tych planów nie wyszło - nie położono torów w ciągu ulicy 1 Maja, Emilii Platter, Ks. Salomei czy St. Staszica do ronda Giedrojcia. Natomiast w latach 2011 - 12 przebudowano część torowisk alei Wyzwolenia (od ronda Giedrojcia) poprzez Krasińskiego, Niemierzyńską i Arkońską wraz z pętlą w Lesie Arkońskim, gdyż trasa ta nie spełniała norm eksploatacyjnych (wielokrotnie wstrzymywano ruch tramwajowy). W między czasie stocznia upadła.

Dopiero w latach 24 stycznia 2018 - 7 lipca 2020 roku, Eurovia wybudowała torowiska od pętli w Lesie Arkońskim (wraz z przebudową samej pętli na pętlę tramwajowo - autobusową) przez Arkońską/Spacerową do ulicy Szafera wraz z budową ronda nazwanego Olszewskiego, na którym położono rozetę rozjazdów we wszystkich kierunkach, jak też zmodernizowała podstację prostownikową znajdującą się w ciągu ulicy Międzyparkowej .

Pętlę tramwajowo - autobusową przy hali "Netto Arena" zaprojektowano w oparciu o rozwiązania przyjęte w wariancie V Studium Techniczno - Ekonomiczne z kwietnia 2013 roku. Umowę na dokumentacje projektową do zadania przebudowy ulicy Szafera (od Wojska Polskiego do skrzyżowania ulic Romera i Modrej I etap), zawarto 22 czerwca 2015 roku pomiędzy Gminą Miasto Szczecin a Biurem Projektów Budownictwa Komunalnego S.A z Gdańska.

Mieszkańcy Szczecina długo oczekiwali na ogłoszenie przetargu na przebudowę ulicy Szafera wraz z budową pętli tramwajowo-autobusowej i trasy tramwajowej w ciągu ulicy, przy hali widowiskowo-sportowej. Stało się to 19 lutego 2019 roku. Otwarcie ofert miało nastąpić 28 marca, ale ze względu na mnogość pytań od ewentualnych wykonawców przedłużano termin otwarcia kilkakrotnie tj. 14 kwietnia, 10 maja, 24 maja 2019 roku. Po czterokrotnym przedłużeniu terminu otwarcia ofert, ostateczny termin ustalono na 7 czerwca 2019 roku.

Inwestycja objęła I etap przebudowy ulicy Szafera na odcinku od alei Wojska Polskiego do skrzyżowania z ulicami Romera i Modrą. W zakres prac wchodziło m.in.:

• Budowa ul. Szafera na odcinku ok 1,2 km o dwóch jezdniach każda po dwa pasy ruchu.
• Budowę obustronnych chodników i dróg rowerowych.
• Przebudowę uzbrojenia podziemnego i oświetlenia nowego układu drogowego.
• Przebudowę skrzyżowania z ul. Zawadzkiego na trójwlotowe rondo dwupasowe o średnicy zewnętrznej 50 m.
• Przebudowę skrzyżowania z ul. Jarzyńskiego na trójwlotowe rondo dwupasowe o średnicy zewnętrznej 44 m.
• Przebudowę skrzyżowania z ul. Romera i Modrą na czterowlotowe rondo dwupasowe o średnicy zewnętrznej 77 m.
• Budowę skrzyżowania ul. Modrej i ul. Szerokiej w postaci ronda turbinowego o średnicy zewnętrznej 40 m.
• Budowę dwukierunkowego torowiska tramwajowego w pasie rozdzielającym jezdnie (torowisko umożliwiać będzie poruszanie się autobusów komunikacji miejskiej.
• Budowę pętli tramwajowo-autobusowej przy hali widowiskowo-sportowej z czterema torami przy peronach tramwajowych i peronie autobusowo-tramwajowym oraz stanowiskami postojowymi dla autobusów.
• Budowę budynku socjalnego z kasami biletowymi.
• Budowę parkingu dla rowerów oraz elementów małej architektury i zieleni.
• Budowę parkingu dla samochodów osobowych (187 stanowisk w tym 11 dla osób niepełnosprawnych).

7 czerwca 2019 roku otwarto oferty. Wpłynęło dziewięć ofert od potencjalnych wykonawców. Miasto zamierzało przeznaczyć na realizację tego zamówienia 115 mln złotych. Były to firmy:

• Eurovia Polska z Kobierzyc – 125 mln zł;
• Strabag z Pruszkowa – 131 mln zł;
• Konsorcjum firm Roverpol z Warszawy i Rover Infraestructuras z Walencji – 132 mln zł;
• Budimex z Warszawy – 132 mln zł;
• Konsorcjum firm Aldesa Construcciones Polska z Warszawy, Aldesa Construcciones z Madrytu i Coalvi z Saragossy – 138 mln zł;
• Konsorcjum firm Balzola Polska z Warszawy i Construcciones y Promociones Balzola S.A. z Bilbao – 139 mln zł;
• Firma Budowlano-Drogowa MTM z Gdyni – 140 mln zł;
• ZUE z Krakowa – 156 mln zł;
• Przedsiębiorstwo Usług Technicznych Intercor z Zawiercia – 221 mln zł.

2 sierpnia 2019 roku ogłoszono wybór oferty. Wykonawcą zadnia została firma Eurovia Polska SA, która zaproponowała kwotę 125 190 424,45 zł brutto za wykonanie usługi. Eurovia była też wykonawcą trasy tramwajowej w ciągu ulicy Arkońskiej na odcinku od pętli Las Arkoński (wraz z przebudową samej pętli) do alei Wojska Polskiego (wraz z budową ronda Olszewskiego) i kawałkiem ulicy Szafera do ronda Szczecińskich Olimpijczyków. Miasto zdecydowało się dołożyć 10 milionów do brakującej kwoty.

21 października 2019 roku, prezydent Piotr Krzystek i Nicolas Dépret, prezes zarządu firmy Eurovia Polska - wykonawca inwestycji podpisali umowę wykonawczą. Inwestycja powinna być zrealizowana w terminie nie dłuższym niż 18 miesięcy od dnia zawarcia umowy tj do 21 kwietnia 2021 roku. Projekt przebudowy ulicy Szafera objęty był dofinansowaniem w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 i działania 6.1. Rozwój publicznego transportu zbiorowego w miastach.

Od 25 listopada 2019 roku Eurovia przystąpiła do przebudowy ulicy Szafera i budowy torowiska wraz z pętlą tramwajowo - autobusową i stacją prostownikową, na razie do skrzyżowania ulic Modrej i Szerokiej. Budowa tej trasy jest kontynuacją wybudowanej nowej trasy w ciągu ulicy Arkońskiej, która w następnym etapie ma połączyć się z Krzekowem. Inwestycja w tej części (Arkońska, Szafera), jest zgodna z planami budowy z lat 70 XX wieku.

Od tego dnia rozpoczęły się prace przy przebudowie ulicy Szafera, wymusiły one wprowadzenie pierwszego etapu czasowej organizacji ruchu w jej okolicach, co spowodowało utrudnienia w ruchu pojazdów, jak też zmiany w kursowaniu komunikacji miejskiej. Rozpoczęcie robót zaczęło się od przebudowy infrastruktury podziemnej.

foto: UM Szczecin

Nowa pętla tramwajowo - autobusowa znajduje się przy ulicy Szafera w pobliżu hali widowiskowo - sportowej. Tramwaje wjeżdżają na pętli jednokierunkowo, zgodnie ze wskazówkami zegara. Wjazd i wyjazd na pętlę wybudowano w postaci dwóch węzłów rozjazdowych trójkątnych jednotorowych, oddalonych od siebie nawzajem o około 190 metrów, z promieniami łuków od 25 do 50 metrów. Wyjazd z pętli znajduje w odległości około 60 metrów do najbliższego skrzyżowania ulic Szafera - Jarzyńskiego.

foto: UM Szczecin

Po wjeździe na pętlę tramwaje kierują się na jeden z czterech torów przy peronach tramwajowych. Perony o długości 90 metrów każdy, szerokości od 4 do 9 metrów, wyposażone w rampy wejściowe długości 6 metrów. Wszystkie rozejścia się torów, tak na wjeździe/wyjeździe na pętlę jak i w obrębie samej pętli, są w formie rozjazdów jednotorowych pojedynczych o typowych zwrotnicach.

Natomiast wjazd autobusów na pętlę odbywa się odwrotnie w stosunku do ruchu tramwajowego, z wjazdem w miejscu wyjazdu tramwajów w pobliżu skrzyżowania ulic Szafera - Jarzyńskiego oraz wyjazdem w miejscu wjazdu tramwajów. Jezdnie wjazdowa i wyjazdowa są jednokierunkowe o szerokości pasa ruchu 3,5 metrów. Po wjeździe autobusy kierują się w lewo jezdnią manewrową do peronu autobusowo - tramwajowego (peron południowy), skąd udają się do wyjazdu z pętli lub na stanowiska postojowe (10 stanowisk odstawczych dla postojów wyrównawczych).

Peron autobusowo - tramwajowy jest o długości 90 metrów, szerokości 9 metrów i rampach wejściowych długości 6 metrów. Podzielono peron na strefę dla wysiadających o długości 20 metrów, zlokalizowaną zaraz na początku peronu od strony wjazdu na pętlę, oraz strefę dla wsiadających w dalszej części peronu. Stanowiska postojowe dla autobusów są o długości około 20 metrów, szerokości 3,5 metrów, nachylonych do jezdni manewrowych pod kątem 30°.

Podjazd autobusów do peronu ze stanowisk odstawczych w celu zabrania pasażerów odbywa się poprzez objazd wszystkich peronów w kierunku zgodnym ze wskazówkami zegara jezdniami manewrowymi o szerokości 6 metrów.

W obrębie pętli, po stronie wschodniej stanowisk postojowych dla autobusów, wybudowano budynek socjalny z kasami biletowymi, dyspozytornią oraz toaletami publicznymi (osobny przetarg Tramwajów Szczecińskich z 6 listopada 2020 wg. projektu mgr inż. arch. Justyna Bernat-Łagody i mgr inż. Doroty Sukiennik), parking dla rowerów, elementy małej architektury i zieleni.

Do przetargu zgłosiło się 9 firm, które chciały wykonać prace od 870 - 1.400 tysięcy złotych. Wygrała firma pn: Przedsiębiorstwo Budowlane FEST Sp. z o.o. Sp. k.z siedzibą w Szczecinie, która zaproponowała wykonanie pracy za 867.677,66 zł brutto. Wyniki ogłoszono 21 stycznia 2021 roku), umowę podpisano 26 lutego 2021 roku. Budowa obiektu ma nastąpić w ciągu 180 dni licząc od podpisania umowy.

Po zachodniej stronie pętli wybudowano parking dla samochodów osobowych na 141 stanowisk o wymiarach standardowych 2,5 x 5,0 metra, w tym 7 stanowisk dla osób niepełnosprawnych o wymiarach 3,6 x 5,0 metra, z jezdniami manewrowymi o szerokości 6 metrów. Z parkingu wyjazd odbywa się poprzez zjazd południowy na jezdnie ulicy Szafera, z możliwością wjazdu/wyjazdu wyłącznie „na prawe skręty”.

Dalej na zachód wybudowano stację prostownikową z placem manewrowym służącym również obsłudze zbiorników podziemnych systemu kanalizacji deszczowej w pobliżu. Nowa stacja prostownikowa niezbędna do zasilania trakcji napowietrznej znajdującej się w ciągu ulicy Szafera jak tez pętli.

Podstacja, to obiekt bezobsługowy (bez pomieszczeń pracy), jest budynkiem parterowym, niepodpiwniczonym, przykrytym stropodachem płaskim pełnym jednospadowym. Powierzchnia użytkowa obiektu, to 199,4 m2, zabudowy 229,7 m2, natomiast kubatura budynku wynosi 994,8 m3. Zewnętrzne wymiary budynku w rzucie 11,38x20,17m, wysokość budynku od terenu do krawędzi ogniomurów 5,30 metra, wysokość technologiczna pomieszczeń budynku 4,00 metry.

Budynek posadowiono na ławach fundamentowych o wymiarach 0,4 x 0,8 metra. Zastosowano w stacji system zdalnego i lokalnego sterowania i nadzoru pracy stacji, oparty na sterownikach mikroprocesorowych, który jest systemem o strukturze rozproszonej, dostosowanym do trakcji tramwajowej, w skład którego wchodzą sterowniki zainstalowane w rozdzielnicy średniego napięcia. Stacja prostownikowa trakcyjna zasilana dwoma liniami kablowymi SN-15kV oraz linią kablową nn.-0,4kV.

Układ funkcjonalny budynku podstacji składa się z pomieszczeń:

• hali głównej - w której znajdują się urządzenia elektroenergetyczne (rozdzielnice i zespoły transformatorowe kompaktowe);
• pomieszczeń socjalno - sanitarnych (dyżurka, korytarz, umywalnia, natrysk i w.c).

Trasa tramwajowa, jak na razie kończy się na płocie ogródków działkowych za powstałym rondem na styku ulic Romera, Szerokiej i Modrej. W następnym etapie trasa tramwajowa przebiegać ma równolegle z ulicą Szeroką koło budynków osiedla Klonowica do ulicy Żołnierskiej i dalej do ulicy Sosabowskiego.

Zakończenie inwestycji, powinno nastąpić 21 kwietnia 2021 roku, ale niestety tak się nie stało, bo nawet zastępca prezydenta Szczecina Michał Przepiera, który odpowiada za inwestycje - mówił o 31 sierpnia 2021 roku, co było zgodne z oglądem stanu zaawansowania inwestycji na placu budowy.

20 sierpnia 2021 roku otwarto dla ruchu kołowego ulice Szafera. W związku z tym linie 75 i 521 powróciły na ulicę Szafera i od tej pory tymczasowo mają przystanki początkowe i końcowe przy rondzie Błękitnej Armii (na przecięciu ulic Jarzyńskiegi/Szafera), zlokalizowane na torowisku tramwajowym. Po odbiorach wjadą na pętlę. Na trasie uruchomiono przystanki: „Zawadzkiego” , „Arena Szczecin”, „Szafera”.

Ciekawostką tego miejsca, jest pierwszy przydrożny krzyż w powojennym Szczecinie, postawiony przez mieszkańców Krzekowa 15 sierpnia 1947 roku. Powrócił na swoje miejsce po przebudowie ulicy Szafera, ale o kilka metrów dalej niż stał pierwotnie, bo w tym miejscu znajduje się rondo. Jest to zgodne z obietnicą z-cy prezydenta miasta Michała Przepiery, które złożył mieszkańcom po ich protestach. Wyeksponowanie krzyża jest lepsze niż pierwotnie, a ogrodnicy firmy "Green Fingers" zadbali o jego otoczenie, obsadzili go zielenią.

Szafera w liczbach wg. danych Eurowia Polska
• łączna długość ulicy -1,2 km,
• przebudowana ulica o dwóch jezdniach o szerokości 7 metrów, każda jezdnia o dwóch pasach ruchu,
• trójwlotowe rondo dwupasmowe Szczecińskich Olimpijczyków o średnicy zewnętrznej 50 metrów - skrzyżowanie z ulicą Zawadzkiego,
• trójwlotowe rondo dwupasmowe Błękitnej Armii o średnicy zewnętrznej 44 metrów - skrzyżowanie z ulicą Jarzyńskiego,
• czterowlotowe rondo Żołnierzy Polskich Misji Pokojowych ONZ dwupasmowe o średnicy zewnętrznej 77 metrów - skrzyżowanie z ulicą Romera i Modrą,
• rondo turbinowe o średnicy zewnętrznej 40 metrów - skrzyżowanie z ulicą Modrą i Szeroką,
• położone torowisko - długość szyn 3100,97 mpt,
• pętla z czterema torami na peronach tramwajowych i autobusowych,
• wykopy - 41 176,59 m sześc ziemi,
• zużyto 77 087,28 m sześc. ziemi na nasypy,
• użyto 1 410,00 m sześc. betonu,
• użyto 75 722,61 kg stali na zbrojenie,
• wbito 500 pali fundamentowych pod posadowienie zbiorników na wody opadowe,
• prefabrykowany podziemny zbiornik składający się z trzech komór, każda o pojemności 907,02 m sześc,
• kanalizacja deszczowa o długości 4 969,19 mb,
• kanalizacja sanitarna o długości 1 133,06 mb,
• sieć ciepłownicza o długości 132,96 mb,
• sieć wodociągowa o długości 2 060,17 mb,
• sieć gazowa o długości 848,55 mb,
• ułożono krawężniki/obrzeża/oporniki o długości 24 746,62 mb,
• ułożono nawierzchnię z kostki/płytek o powierzchni 18 373,98 mkw,
• postawiono 221 słupów oświetleniowych i 115 słupów trakcyjnych,
• zawieszono przewody miedziane na sieci trakcyjne o długości 4,17 km,
• położono kable trakcyjne o długości 6 030,54 mb,
• obsiano około 20 000 mkw trawników,
• posadzono około 65 000 krzewów,
• posadzono 270 drzew,
• posadzono 1700 sztuk traw ozdobnych i bylin.

Przy przebudowie Szafera oprócz głównego wykonawcy "Eurovia Polska" brały udział między innymi takie firmy jak - "Stanled" ze Stargardu, spółki ZIB Niedośpiał, PU-T KML, firmy Tech-Kan, "Inwod" ze Szczecina, "Spawmet", "Totalshine", "Green Fingers" i inne nie wymienione z nazwy. Nadzór nad realizacją inwestycji sprawowała spółka Tramwaje Szczecińskie Sp. z o.o., której powierzono też funkcję zastępstwa inwestorskiego oraz inżyniera kontraktu.

Za kilka tygodni rozpocznie się końcowy odbiór inwestycji (części tramwajowej) oraz proces uzyskania pozwolenia na użytkowanie, i jak mówi Hanna Pieczyńska, rzecznik prasowy spółki Tramwaje Szczecińskie, tramwaje tą trasą pojadą pod koniec roku. W związku z powyższym zmieniła się data jej uruchomienia od zapowiadanej wcześniej przez zastępcę prezydenta Szczecina Michała Przepiery.

Nieoficjalnie mówi się, że po odbiorach na wydłużonej trasie do pętli pojawi się linia 3, która jeździła co drugim kursem do zajezdni Pogodno, ale została zawieszono na czas przebudowy torowisk od Wyzwolenia po dworzec Niebuszewo. Docelowo do pętli na Szfera ma jeszcze kursować linie 1, ale nie wcześniej, jak po zakończonej przebudowie torowisk w ciągu alei Wyzwolenia.

29 października 2021 roku odbył się pomyślny przejazd techniczny po nowym torowisku wagonem Moderus Beta MF 29 AC BD - 622, który wyjechał z pobliskiej zajezdni i przejechał na Szafera testując torowiska i trakcję napowietrzną wraz z postojami na wszystkich peronach.

1 listopada 2021 roku zmieniono nazwę pętli na "Osiedle Zawadzkiego" jednocześnie wydłużając do niej linie 75 i 521 przy okazji listopadowych zmian w rozkładach jazdy.

foto: Janusz Światowy wyjazd z pętli 18 grudnia 2021

foto: Janusz Światowy dojazd i zjazd z pętli 18 grudnia 2021

foto: Janusz Światowy dojazd do pętli 18 grudnia 2021

foto: Janusz Światowy postój na pętli 18 grudnia 2021

18 grudnia 2021 roku do pętli skierowano dwie linie tramwajowe - 1 kursującą po zmienionej trasie Osiedle Zawadzkiego - Pomorzany oraz 3 w relacji Osiedle Zawadzkiego - Kołłątaja. Zmiany związane z przystąpieniem przez ZUE do następnego etapu przebudowy torowisk na Wyzwolenia na odcinku plac Rodła - Rajskiego i zamknięcia odcinka trasy tramwajowej od placu Szarych Szeregów do placu Rodła, jak również przystąpienie do przebudowy tzw. ciągu Kolumba w podetapie na ulicy Smolańskiej (Ia) i Nabrzeże Wieleckie (Ib). Dzień ten jest historycznym w 142 roku istnienia szczecińskiej komunikacji tramwajowej, kiedy oddano zbudowaną od podstaw trasę tramwajową (oczywiście nie licząc trasy też zbudowanej od podstaw w relacji pętla Las Arkoński do Wojska Polskiego) w prawie osiemdziesięcioletniej powojennej historii miasta.

8 marca 2022 roku uruchomiono w nowym budynku socjalno - kasowym, kasę biletową czynną od poniedziałku do piątku w godzinach 10:00 - 17:15.

Od 27 czerwca 2022 dzięki oddaniu do eksploatacji nowo przebudowanego szlaku tramwajowego w ciągu ulic Kołłątaja, Asnyka, Orzeszkowej (przy Dworcu Niebuszewo) i Boguchwały, tramwaje linii 3 kończąc trójkątowanie na placu Giedrojcia i z pętli Zawadzkiego jadą bezpośrednio do Dworca Niebuszewo.

Od 22 kwietnia do 8 lipca 2023 roku kursy linii 3 wykonywane były na skróconej trasie Osiedle Zawadzkiego – Boguchwały według obowiązującego rozkładu jazdy. Kursowanie linii 3 zostało na tej trasie zawieszone.

Od 8 lipca 2023 roku na pętlę zawitała linia 2, po udrożnieniu na całej długości alei Wyzwolenia z jednoczesnymi zmianami w organizacji komunikacji tramwajowej. Kursowała na trasie Turkusowa - Osiedle Zawadzkiego.

Kolejne zmiany w obsłudze pętli nastąpiły 18 marca 2024 roku, kiedy to przywrócono kursowanie linii 3 na tym czasowej trasie w relacji Osiedle Zawadzkiego < -- > Potulicka, zaś „dwójka” powróciła na swoją starą trasę Dworzec Niebuszewo < -- > Turkusowa.

29 czerwca 2024 roku otwarto dla ruchu tramwajowego nowy odcinek trasy biegnącej od dawnej pętli „Krzekowo” przez ulicę Sosabowskiego do pętli „Osiedle Zawadzkiego”. Efetem tego było wydłużenie trasy linii 5 i 7.

Ustanowiono następujące przypisanie peronów: linia 1 - tor 1 (skrajny zewnętrzny), linia 3 - tor 2, linia 5 - tor 3, linia 7 - tor 4 (skrajny wewnętrzny).

* * *